Instruantoj
de Esperanto estas la “soldatoj” de nia movadoKrom esperantumado mi ŝatus ankoraŭ krei kelkajn verajn mozaikartaĵojn, statuetojn kaj bildojn, por kio vere apenaŭ restas tempo; havi pli da tempo por pasigi ĝin kun mia familio kaj por legi, lingvojn lerni… sed por tio mi verŝajne devos transloĝiĝi al tiu insulo, kiun vi menciis.
Intervjuis Aleksander Korĵenkov
Grigorij
Arosev
Peter
Baláž— apero de Wiki Trans de Eckhard Bick:
http://epo.wikitrans.net/
— rekonstruo de www.edukado.net
– ĝia nova aspekto kaj funkcioj
— SES 2010 – kun 190 partoprenantoj (www.lernu.net/ses)
— interkonsento de E@I kun SAT pri kreo de la reta PIV (vortaro.net)
— KAEST 2010 (http://kaest.ikso.net/)
— unua E@I-staĝanto: Marek Blahuš (financata de EU-projekto Erasmus)
— papera eldono de „Detala Gramatiko de Esperanto“ de Bertilo
Wennergren (http://www.ikso.net/eo/projektoj/eldonaĵoj.php)
— La Civitana Platfomo por Plurlingveco, starigita en 2009 far la
Europa Komisiono – kun la partopreno de EEU en ĝi.
— Prezento de Esperanto kaj de EEU dum la Ekonomia Forumo en Krynica
Plej negativaj aferoj de 2010:
— ĝis nun nesufiĉa monkolekto por la realigo de la reta PIV
— malbela kampanjo pri maldungo de Stano Marček kiel redaktoro de
revuo Esperanto (la problemoj de UEA tute ne tuŝas en la redaktado
de ties revuo)
Jenajn aferojn mi povas rekte kopii de mia pasint-jara respondo, bedaŭrinde ili daŭre validas:
— manko de adaptiĝemo de niaj gvidaj organoj de la Esperanto-movado
al novaj kondiĉoj kaj ŝanĝiĝanta mondo (ne nur estas afero de la jaro
2009, sed ĝi daŭris ankaŭ en ĝi);
— subtaksita kaj malfeliĉe realigata modernigo de Pasporta Servo;
— ofta amatoreco de la Esperanto-agado, malkapablo de starigo de
klaraj celoj kaj strategioj por ilia atingo.
Renato
Corsetti— pli kaj pli firma ĉeesto de esperantistoj en la reto (de Vikipedio
al lingvaj kursoj de Esperanto en ĝeneralaj lingvo-instruaj programoj,
ktp.);
— firmiĝo de la movado ekster Eŭropo (Ekzemple: Azia Kongreso en
Mongolujo);
— aparta entuziasmo pri la celebrado de la Zamenhof-festoj ĉi-jaraj,
kies emblemo estis la sukcesa evento en Nova Jorko. Ĉiuokaze la festado
ofte kun orientiĝo al la ekstero montras, laŭ mi, la vivecon de la esperantista
komunumo kaj la deziron agi por la bazaj celoj de la movado.
La plej malpozitivaj elementoj ŝajnas al mi la jenaj:
— la stagnado de la klopodoj evoluigi UEA-n al projekto-organizaĵo
ĉefe pro la manko de homoj pretaj transpreni taskojn en tiu kampo kaj
la relanĉo de internaj kvereloj;
— la superrega interesiĝo pri la interno de la komunumo pri sendanĝeraj
kaj facilaj temoj fare de nia intelektularo, kiu kuniras kun la malinteresiĝo
pri la ekstero kaj kun la manko de subteno al la agantoj.
Probal
DasguptaPlej negative estas, laŭ mi, ke niaj plej energiaj iniciatemuloj ne trafis agordi niajn urĝosentojn kun la urĝeco — evidenta al ĉiuj — de la ekologia krizo kaj la neceso — ne al ĉiuj evidenta — labori por demokratia eliro el tiu krizo. Se mi uzus ĉi tiun lokon por prezenti recepton mian sur tiu tereno, tio estus senhonta reklamo pri ideoj, kiujn mi ne sukcesis alikanale vendi al Esperantujo. Mi domaĝas al vi — kaj al mi — tian embarason.
Hori
Jasuo
Ilona
KoutnyLa renaskiĝo de la elstara instruista portalo Edukado.net kun novaj servoj montras la gravan rolon de personecoj por Esperanto-movado — Katalin Kováts prave elektiĝis la Esperantisto de la jaro — kaj la solidarecon kiu ebligis la financadon. ILEI spertis revigliĝon dank' al Stefan MacGill. Denove startis instruista trejnado en UAM, Poznano.
Gravas la eksteraj rekonoj de Esperanto-agado kiel: akiro de Grundtvig-projekt-subteno kaj premio por Halina Komar, PEA-prezidantino; publika honorigo de Zsófia Kóródy pro ŝia agado por la Esperanto-urbo Herzberg, de Edward Kozyra en Malbork, podia diskuto dum la Ekonomia Forumo en Krynica, parolo de Soros dum la Novjorka Zamenhof-tago.
Scienca agado kun freŝaj fortoj: la konferenco KAEST en Slovakio, organizita far E@I kaj reapero de komputolingvistoj; reorganizado de ISAE; prosperanta vikipedia kontribuo.
Alvenis malbonaj novaĵoj kiel la forpaso de Maŭro La Torre kaj la fajro en Bona Espero. Ĉagrenis min la pola konflikto, kiu estis diskutata internacie kaj atestas, ke esperantistoj ofte preferas postkuri siajn idealismajn celojn anstataŭ racie kunlabori.
Li
JianhuaLa negativa afero estas ke la retejo http://radioaktiva.esperanto.org.uy havas teknikajn problemojn kaj ni ne povas viziti ĝin. Mi esperas, ke ĝi refunkcios plej baldaŭ.
Jakvo
SchramNegativa: La diversaj ttt-paĝoj en kiuj aperas mensogoj pri homoj, sen la eblo korekti ilin. Plej aĉa estas HeKo en kiu la “gvidanto” aŭ ĉefredaktanto aperigas ĉiun eblan rubon, sen fari plej etan kontrolon pri la vero. Sen konsideri kiel li aŭ ŝi vundas homojn, fifamigas asociojn ktp, ktp. Ne estus malbona se tiu fiherbo malaperu el la reto por ke homoj kiuj havas intereson pri Esperanto ne tuj havas negativan bildon leginte aŭ klopodi kompreninte la aĉaĵojn de tiu paĝaro. Estas tute strange ke tiuj homoj ne komprenas kian damaĝon ili faras. Libereco ŝajne estas la plej perfortata ero en tiu grupo.
Giorgio
SilferEn literaturaj medioj, male, la prestiĝo de nia lingvo kiel arta perilo kreskis danke al la aktiva ĉeesto de verkistoj niaj en PEN Internacia, kies prestiĝo mem firmiĝis danke al du Nobel-laŭreatoj, niaj kolegoj Vargas Llosa kaj Liu Xiaobo.
Negativa estas la nov-antisemita kampanjo de Jorge Camacho kaj Yves Bellefeuille (precipe), kiuj tamen trovis panon por siaj dentoj en personoj kapablaj pacience kaj argumente malmunti iliajn tezojn kaj ilin entute. Oni rimarku, ke tiuj personoj estas nek israelanoj nek hebreoj. Do fine estas pozitive, ke disvastiĝas la konscio pri la ekzisto de nov-antisemitismo en (antiraŭmismaj) medioj, kaj ke ne nur raŭmistoj kapablas reagi al tio.
Negativaj estas la krizoj krevintaj dum UK en Kubo: manko de demokratio en UEA, la kazo Stano Marček, krizo en la rilatoj kun afrikanoj… kaj tamen kun pozitiva sekvo, ĉar formiĝis konscio en parto de la UEA-anaro pri tiaj problemoj: ĝuste ĉe tiuj, kiuj ankoraŭ esperas en la ebleco ŝanĝi elinterne tiun asocion.
Spomenka
Štimec
Humphrey
Tonkin
José
Antonio Vergara— la digna celebrado per impona Festlibro de la 70-jariĝo de Humphrey Tonkin, la plej grava kaj pluraspekte valora esperantisto dum la lastaj kvindek jaroj;
— la subvenciita partopreno de latinamerikanoj el diversaj landoj (eĉ Bolivio kaj Haitio!) en niaj Kubaj eventoj (UK, IJK, ILEI-trejnseminario), danke al la iniciata kaj kunordiga laboro de mia diligenta amiko Martin Schäffer;
— la kreskanta ĉeesto de Esperanto kaj ekapero de freŝbakitaj esperantuloj en la interreto, ekzemple, en novaj medioj kiel Facebook;
— la agado de la Novjorka oficejo de UEA kaj ĝia altnivela Zamenhof-taga simpozio en la sidejo de UN;
— la komuna franca-germana Esperanto-kongreso, al kiu mi emas atribui simbolan signifon pro la longa historio de militoj inter tiuj du landoj.
La forpaso de Mauro La Torre perdigis nin je vere aprezinda homo, kiun mi opinias etika kaj intelekta heroo de la Esperanto-movado.
La 11aj Bjalistokaj Zamenhof-Tagoj havis sian ĉefpunkton en la Esperanto-libraro. Je komfortaj kondiĉoj ni akceptis unuajn gastojn antaŭ ol ekfunkciis la akceptejo. Vendredon ni nomis “la tago de kortuŝoj” ĉar estis enmanigataj premioj al laŭreatoj de la literatura konkurso “Mia aventuro kun Esperanto”. La ĉefpremion gajnis Wacław Rekowski el Starogard Gdański. Tekkomputileto, fondita de vicurbestro de Bjalistoko Aleksander Sosna, certe utilos al verkado de sekva konkursaĵo en julio 2011. (13 dec 2010 lian verkon Belulino publikigis Gazeta Wyborcza, la amasinformila patrono de la konkurso.) La duan premion, ankaŭ tekkomputileton, fondis la Podlaĥia Libraro. Gajnis ĝin Antoni Choroszucho, membro de Pola Esperanto-Asocio de 1948, kiu en taglibra formo priskribis sian esperantistan karieron dum jaroj. La trian premion, muzikludilon, fondis Bjalistoka Esperanto-Societo por Przemek Wierzbowski pro bona rakonto pri ĵurnalisto el la intermilita periodo, kiu ekamis Esperanton. Ses aliaj personoj ricevis de la Podlaĥia Libraro belegajn albumojn. Ĉiuj verkoj estis publikigitaj en la unua numero de Bjalistokaj kajeroj.
Ni pripensis: kiel danki al Aleksander Sosna pro lia ĉiama helpo. Sur granda ruĝa kartona koro skribis siajn nomojn ĉiuj partoprenantoj de la 11aj BZT. Donacon de ĝi al nia amiko akompanis laŭtegaj aplaŭdoj.
Evidentiĝis ankaŭ, ke li — apud direktoro de la Libraro Jan Leończuk, Elżbieta Karczewska kaj Bjalistoka Esperanto-Societo (BES) — estis premiita per statueto de Spegulo pro kontribuo al evoluo de Esperanto.
Honora membro de BES, Gerardo Klingenhöfer, alportis el Erlangen la 4-lingvajn edukajn libretojn Avo Paŭlo, eldonitajn kiel komuna projekto de esperantistoj el Erlangen kaj Bjalistoko. La naŭjara bjalistokanino Ula Kida, aŭtorino de 7 el 20 ilustraĵoj publikigitaj en la libreto, ricevis de li sian aŭtoran ekzempleron.
Danke al la financa subteno de la Podlaĥia Libraro kaj bonvolo de tradukistoj Lidia Ligęza kaj Tomasz Chmielik ni fiere prezentis eldonplanon de la Esperanto-Libraro por 2011: kvin libroj kaj du literaturaj almanakoj.
La sabatajn prelegojn — de Lidia Ligęza pri polaj kutimoj kaj de Tomasz Chmielik pri la Esperanta gazetaro — akompanis Roman Dobrzyński parolanta pri La Zamenhof-Strato.Ĉu vi scias, ke post la publikigo de ĉi tiu libro romkatolika pastro ricevis la titolon “justa inter la nacioj de la mondo”? Rakontis pri tio la prezentita filmo Oazo de ĉiuj sanktuloj.
Junaj klezmeraj muzikistoj el la bando Young Folk Crew regalis la naskiĝtagajn festantojn per elstara koncerto. Laŭ multaj aŭskultintoj ili estis same bonaj kiel la prezentiĝintaj tuj post ili profesiuloj el Eliezer Mizrachi Jewish Oriental Mystic Music el Vroclavo.
Kiam en la Centro Ludoviko Zamenhof oni malŝaltis ĉiujn lampojn, en la klubejo ĉe la strato Piękna komenciĝis longaj vesperoj. Kune kun la alvenintaj gastoj ni havis la okazon rememori, rakonti, kune ridi...
La dimanĉa ekskurso gvidis nin al Krynki, kie okazis renkontiĝo kun
la belorusa verkisto Sokrat Janowicz. Ja esperantistoj trovas forton en
la diverseco!!!
Kaj kiam ni revenis vespere el natur-rezervejo en Poczopek, ĉirkaŭvolvitaj
per odoro de fajrejo, kun vangoj ruĝaj pro frosto, ni estis invititaj
en la Centron Ludoviko Zamenhof al “Rakontoj el Bjalistoko”. Ĉu vi
memoras la kongresan prezentadon de la elstara muzikgrupo Klezmer Chanajki
Band? Ĉi-foje la kantistino, en kafeja etoso trinkante kafon, legis
gazeton el la intermilita periodo, interalie, pri Jakobo Ŝapiro, kaj dum
paŭzoj kantis judajn kaj Esperantajn kantojn. Ni tiel longe aplaŭdis
kaj kriis “Rebeka, Rebeka”, ke ŝi decidis refoje kanti ekzakte tion.
Laŭ mendo de la Urba Oficejo en Bjalistoko estas eldonota kultura gvidlibro pri la urbo. Unu el ĝiaj ĉapitroj estas dediĉita al interesaj eventoj en Bjalistoko. La Bjalistokaj Zamenhof-Tagoj troviĝas inter la elstaraj.
Ela Karczewska, Przemek Wierzbowski
Forgesita
KristnaskoLa reago de Juvin kaj Le Grip sekvas tiun de ilia partia kolego Nicolas Sarkozy, kiu aŭdace parolis pri religia purigado en Mezoriento, komentante perforton kontraŭ kristanoj en Egipto kaj Irako.
Por Juvin kaj Le Grip, forgesi la kristanismon signifas ignori sian identecon. “La kristanaj radikoj de Eŭropo estas veraj. Eŭropo estas rezulto de malrapida procezo, kiu havas siajn radikojn en Grekio, Romio kaj ankaŭ, kompreneble, en la kristanismo. Digno kaj libereco, egaleco kaj frateco estas kristanaj valoroj”, — diras Juvin kaj Le Grip.
La Komisiono eldonis 3.2 milionojn da kalendaroj por 12–17-jaruloj, kiuj kostis ĉ. 5 mln eŭroj. Komisiona proparolanto agnoskis, ke en la kalendaro mankas la kristanaj festoj, “pro eraro en administrado de la teksto”, kiu estos ĝustigita en la sekva eldono. Tamen ne estas ŝanco plenumi la deziron de la francaj dekstruloj kaj retiri la kalendaron el la lernejoj.
Laŭ Michael Privot, direktoro de la Eŭropa Reto Kontraŭ Rasismo, la du parlamentanoj devus meti sin en la lokon de religiaj malplimultoj, kies festoj dum jardekoj estis neglektataj en oficialaj kalendaroj. “Eble ili konscios pri la graveco de tiaj simboloj por la membroj de religiaj malplimultoj, kaj tiel ili estonte pli emos subteni alvokojn de etnaj kaj religiaj malplimultoj por reciproka kompreno kaj agnosko”, — diris Privot.
EU-fontoj konfirmis al La Ondo, ke estas malfacile trovi sufiĉan nombron da altkvalifikitaj fakuloj. Oficistoj de la Konsilio optimiste parolas pri plimultigo de tekstoj en la irlanda dum la tempo de la escepto. La Konsilio promesas, ke la Eŭropaj institucioj plu favore traktos iniciatojn pri propralingva aliro de irlandlingvanoj al informoj pri la agado de la Eŭropa Unio.
La Regulo 920/2005 aldonis la irlandan al la listo de la oficialaj EU-lingvoj. Ĝi ŝanĝis la Regulon 1/1958 kiu fiksis la nombron de la oficialaj lingvoj (nun 23). Tamen post la oficialiĝo de la irlanda kiel EU-lingvo (1 jan 2007) estas tre malfacile trovi kvalifikitajn irlandlingvajn tradukistojn por labori en Bruselo kaj Luksemburgo. Nun 35 irlandaj tradukistoj estas utiligataj en ĉiuj EU-institucioj, kompare kun ĉ. 150 por la normalaj oficialaj lingvoj. Malpli ol dek irlandlingvaj tradukistoj laboras en la Eŭropa Komisiono kompare kun 60–70 por la aliaj lingvoj. Iom pli bona estas la situacio en la Konsilio de EU, kie estas 15 irlandlingvaj tradukistoj. Tamen aliaj novaj lingvoj rapide altigas nombron da tradukistoj; ekzemple, en la Konsilio estas jam 27 ĉeĥaj tradukistoj.
La situacio de la irlanda ne baldaŭ pliboniĝos. Ĉe la dutaga EU-ekzameno por irlandlingvaj tradukistoj, en februaro 2010, estis 75 kandidatoj. Nur 13 el ili sukcesis. La irlanda registaro konscias pri la problemo. Nova strategio por la jaroj 2010– 2030 estis lanĉita en decembro 2010. Laŭ ĝi, la registaro certigos efektivigon de la decido de la 2005a jaro por fari la irlandan plene oficiala EU-lingvo. La registaro, malgraŭ la financa krizo, intencas subteni maŝintradukadon, optikan rekonadon, voĉrekonadon, parolteknologion, kaj lingvoinstruajn programojn. La plano celas pliigi la nombron de ĉiutagaj irlandlingvaj parolantoj de 83 mil al 250 mil post 20 jaroj.
La bazo de la statistiko estas la rubriko Laste aperis en la revuo Esperanto. Ĉi tiu rubriko listas ĉiujn librojn, kiujn la libroservo de UEA ekvendis en la aktuala jaro, sendepende de la eldonjaro. Tiu statistiko ne estas tute fidinda por ĉiu aparta jaro, ja en Laste aperis estas libroj, eldonitaj ankaŭ multaj jaroj sed nur en la koncerna jaro ekvenditaj de UEA, kaj de jaro al jaro la nombroj tre varias. Tamen la resuma statistiko por pluraj jaroj glatigas la fluktuadon kaj bone vidigas la ĉefajn tendencojn en nia “eldon-industrio”.
Ĉar ne ĉiuj libroj estas registrataj en Roterdamo, precipe se temas pri lerniloj eldonataj “memeldone” por enlandaj bezonoj (ekzemple, en Ĉinio), k. s., ne estus troigo diri, ke en Esperantujo ĉiun labortagon aperas unu nova libro.
Ĉu 200 libroj jare estas multe aŭ malmulte? Ni komparu. Ekzemple, en Ruslando en 2008 aperis 123.336 libroj, kaj en 2009 — 127.596. Tio estas 600-oble pli ol en Esperanto, sed en Ruslando estas 140 milionoj da loĝantoj, dum la esperantistaro, laŭ proksimumaj taksoj varias inter 40 ĝis 200 mil, aŭ eble 1000-oble malpli ol Ruslando. Do 200 libroj por 40–200 mil personoj estas en ordo.
Kiaj libroj pli multas? Dependas de la jaro. Vidu la suban tabelon.
|
1991–2000
Sume aŭ averaĝe |
2001–2010
Sume aŭ averaĝe |
2001–2010
Sume aŭ averaĝe |
2009
|
2010
|
|
| Nombro de libroj en/pri Esperanto |
2107
|
1913
|
4020
|
158
|
204
|
| Suma paĝonombro de ĉiuj libroj |
251.276
|
276.616
|
527.892
|
24.272
|
28.232 |
| Nombro de la eldonintoj |
650
|
567
|
1038
|
88
|
94
|
| Averaĝa paĝonombro de unu libro |
120.3
|
145,2
|
131,1
|
153
|
138
|
| Averaĝa prezo de unu libro (EUR) |
8,22
|
11,4
|
9.7
|
11,8
|
12.36
|
| Lernolibroj, vortaroj, informiloj pri Eo |
296
|
307
|
603
|
17
|
32
|
| Originala beletro |
258
|
214
|
472
|
27
|
20
|
| Traduka beletro |
458
|
361
|
819
|
20
|
50
|
| Planlingvistiko kaj esperantologio |
229
|
211
|
440
|
26
|
16
|
| Esperanto (historio, kulturo, movado) |
241
|
299
|
540
|
23
|
38
|
| Politiko, historio, filozofio |
166
|
228
|
394
|
25
|
29
|
| Scienco kaj tekniko, fakaj terminaroj |
182
|
93
|
275
|
6
|
6
|
| Religio |
105
|
93
|
198
|
7
|
6
|
| Aliaj temoj |
172
|
107
|
279
|
7
|
7
|
En 2009 plej multis originala beletro (27), lingvistiko (26) kaj politiko (25); sed en 2010 en la statistiko supris tute aliaj ĝenroj: traduka beletro (50, kompare kun nur 20 antaŭ unu jaro), libroj pri Esperanto (38, precipe pri la historio de Esperanto) kaj lernolibroj (32). Sed laŭ la dudekjara statistiko nia plej populara ĝenro estas traduka beletro (819 volumoj), kiu grave postlasas la lernilaron (603), dum komence de la jaroj 1980aj lerniloj estis pli multaj ol beletraj tradukoj. Ĉu pro reorientiĝo de niaj eldonistoj al la bezonoj de la spertularo, aŭ pro ŝrumpo de la ekstera intereso? La komparo inter la du jardekoj edidentigas la grandan kreskon de libroj pri Esperanto (precipe pri la historio) kaj de la soci-politika literaturo (ne laste, danke al MAS) kaj la falegon de la sciencaj libroj (de 182 al nur 93).
| MAS (FR) |
18
|
| Mondial (US) |
13
|
| Ed. Iltis (DE) |
10
|
| KAVA-PECH (CZ) |
9
|
| B. Lemarchand (FR) |
6
|
| La Blanchetière (FR) |
6
|
| UEA (NL) |
6
|
| Edistudio (IT), FEL (BE) |
po 5
|
| Impeto (RU), KEU (HR) |
po 5
|
| SAT (FR), Sezonoj (RU) |
po 5
|
Sed multaj libroj ne egalas al multaj paĝoj. Ekzemple, la ses broŝuroj de Michel Kenton, kiuj ebligis al B. Lemarchand esti alte en la librolisto, kune havas nur 96 paĝojn, malpli ol unu averaĝa libro. Plej multe da paĝoj pasint-jare produktis la Novjorka Mondial, ankaŭ danke al la tri volumoj de Beletra Almanako.
| Mondial | 2748 |
| MAS | 2536 |
| FEL | 1638 |
| UEA | 1485 |
| KEU | 1105 |
| KAVA-PECH | 1008 |
| Impeto |
984
|
| Fonto (BR) |
919
|
| Edistudio |
724
|
| Ed. Iltis |
614
|
Entute, dum 1991–2010 surmerkatiĝis 4020 libroj de pli ol 1000 eldonintoj. Sed ne diru, ke en la mondo estas mil Esperanto-eldonejoj, ja pli ol 700 el ili riĉigis nin nur per unu volumeto dum 20 jaroj. Pli ol cent eldonis tiuperiode po du librojn. Nur 33 eldonejoj produktis pli ol 20 librojn dum 20 jaroj, do averaĝe almenaŭ unu libron jare; kaj nur 6 eldonejoj kontribuis pli ol 80 librojn, do almenaŭ unu libron ĉiusezone.
Plej alte en la listo estas UEA kun 144 libroj. Sed tio estas nur 7 libroj jare. UEA, nia plej aktiva nuntempa eldonejo, estas multe malpli aktiva ol Hachette, kiu antaŭ cent jaroj eldonis ĉ. 350 librojn dum 1901–1914 — averaĝe 25 librojn jare. Multas sed malfortas niaj eldonejoj. Amuzas min ke, kvankam libroeldonado estas nia akcesora tasko, malpli grava ol La Ondo de Esperanto (precipe dum la lastaj jaroj), pli aktivas ol Sezonoj nur kvin Esperanto-eldonejoj en la tuta mondo.
| UEA |
144
|
| Libro-Mondo (PL) |
133
|
| FEL |
111
|
| Fonto |
85
|
| Impeto |
82
|
| Sezonoj |
81
|
| KAVA-PECH |
71
|
| Ed. Iltis |
70
|
| Bero (US/NL) |
58
|
| ĈEE (CN) |
55
|
| FEL |
19.713
|
| UEA |
17.478
|
| Libro-Mondo |
17.477
|
| Fonto |
13.653
|
| Impeto |
13.478
|
| Sezonoj |
12.882
|
| Arĥivaro E.Privat (CH) |
12.553
|
| KAVA-PECH |
12.292
|
| Ludovikito (JP) | 12.085 |
| ĈEE |
11.796
|
| Francio |
50
|
| Germanio |
17
|
| Ruslando |
14
|
| Nederlando |
13
|
| Usono |
13
|
| Italio |
12
|
| Ĉeĥio |
12
|
| Slovakio |
10
|
| Pollando |
9
|
| Kroatio |
7
|
| Francio |
4917
|
| USA |
2748
|
| Nederlando |
2529
|
| Italio | 2327 |
| Kroatio | 1735 |
| Germanio | 1706 |
| Belgio | 1638 |
| Ruslando | 1482 |
| Ĉeĥio |
1247
|
| Brazilo | 1233 |
Ĉi-jare Francio eldonis rekorde multajn 50 librojn kaj post plurjara dua rango saltis antaŭen kun 405 libroj. Krom en Francio kaj Germanio ankaŭ en Pollando, Nederlando kaj Ruslando aperas almenaŭ unu nova Esperanto-libro ĉiumonate.
| Francio |
405
|
| Germanio |
374
|
| Pollando |
305
|
| Nederlando |
283
|
| Ruslando |
243
|
| Brazilo |
210
|
| Japanio |
210
|
| Usono |
184
|
| Italio |
161
|
| Belgio |
148
|
| Francio |
45.786
|
| Germanio |
44.597
|
| Japanio |
38.038
|
| Ruslando |
35.772
|
| Pollando |
35.237
|
| Nederlando |
32.106
|
| Brazilo |
30.393
|
| Belgio |
24.126
|
| Svislando |
23.864
|
| Italio |
23.399
|
Entute, tra 20 jaroj Esperanto-libroj estis eldonataj en 61 landoj — inter ili estas sep landoj de eksUSSR (inkluzive de USSR mem), en kiuj aperis sume 410 libroj, pli ol en Francio.
La supraj linioj traktas la kvanton de la eldonitaj libroj. La kvaliton oni ne povas taksi surbaze de Laste aperis, kaj eble nur en Roterdamo kaj Vieno oni povus legi ĉiujn novaĵojn kaj aperigi la eseon “La Esperanta literaturo en la pasinta jaro”.
Venont-kajere aperos statistiko pri la fontolingvoj de la tradukitaj libroj.
Aleksander Korĵenkov
Literatura
konkurso Liro-2010La laŭreatoj ricevos diplomojn kaj libropremiojn.
Konforme al la regularo la organizantoj ĝis la 1a de januaro 2013 havas ekskluzivan rajton publikigi la ricevitajn konkursaĵojn en La Ondo de Esperanto, libroforme kaj elektronike.
Legu pliajn informojn
pri Liro, ankaŭ la listojn de la pli fruaj laŭreatoj.
Aleksandro Mitin
Feliĉulo
Mi vere estas feliĉul'.
Mi loĝas bonan mondon.
De la pasinto, el nebul'
Ni iras en estonton.Ni estas ĝojaj dank' al Li –
La plej genia homo,
Kreint' de nia idili'!
Glorsonu Lia nomo!Dum jaroj mondon gvidis frid'
Malsato kaj malsano.
Sed poste ekis Lia gvid',
Kaj nun pro Lia planoNe scias ni pri plag', mizer',
Pli multe trinkas, manĝas.
Forgesis ni pri l' vort' “danĝer'”
Ĉar gardon Li aranĝas.Ne batas nin pluveg', nek neĝ', –
Ĉar staras muro ŝirma.
Sen iu eta tru' aŭ breĉ',
La kaĝo estas firma.Sed daŭras ekster nia land'
Malsato kaj amaro.
Do kial? – voĉas la demand', –
Forkuris la najbaro?Ja baldaŭ estos granda fest'.
Jen kuŝas kuirkrado...
Mi estas la obeza best',
Nutrata por buĉado.Kaj morgaŭ iĝos mi rostbef' –
Honora perspektivo!
Kaj tio estas mia dev',
La senco de la vivo.Pro la supra poemo Aleksandr Mitin iĝis laŭreato de Liro-2010.
Post la unua mond-milito la movado rapide restabiliĝis. Kvankam ne kun la sama elano kiel Hachette, tamen lasante gravajn spurojn, en Leipzig engaĝiĝis la eldonejo Hirt, kies entrepreno, fondita de Ferdinand Hirt (1810–1879) en Vroclavo, en la dua generacio de Arnold Hirt (1843–1928), konata kiel lerno-libra eldonisto, sin dediĉis ankaŭ al Esperanto. La interveno de la nazioj metis finon al ĉi agado kaj la stokoj transiris al la Cseh-Instituto en Hago, kie ankoraŭ jar-dekojn ili treniĝis sur la bretoj...
Hirt eldonis tri kategoriojn de Esperanto-libroj:
Inter
la lerno-libraj aŭtoroj menciindas: Anton Casari, Arthur Degen (1879–?),
Franz Scheibenreiter (1898–?), Emil Stark, Georg Streidt kaj Wilhelm
Velten (1841–1928), inter la vortaristoj Paul Bennemann (1885– 1954),
kies du vortaroj (Eo-D, 1923 kaj D-Eo, 1926) longe restis modeloj. Iel
kompareblaj estis nur la vortaroj de Paul Christaller (1860–1950) el
1910 (2a eld. 1923): D-Eo, kaj de Karl Minor (1891– 1946): Eo-D.
La starto de la pedagogiaj eldonaĵoj estis la Bildotabuloj por la instruado de Esperanto (1919) de Thora Goldschmidt, kiuj jam en 1923 spertis trian eldonon. Krom lerno-libroj Hirt eldonis ankaŭ la lego-libron Tra la mondo (du partoj) kaj Internacia Kantaro, ambaŭ de Bennemann.
Hirt zorgis ankaŭ pri la originala beletro de Esperanto, i. a. per la debut-romanoj de Jan Fethke (Jean Forge, 1903–1980), Abismoj (1923) kaj Saltego trans jarmiloj (1924). La antaŭmilita aŭtoro Heinrich August Luyken (1864– 1947) daŭrigis sian roman-verkadon ĉe Hirt per Stranga heredaĵo (1922) kaj Pro Iŝtar (1924). Kun Henri Vallienne (1854–1908) kaj ties Kastelo de Prelongo (1907) kaj Ĉu li? (1908) li estis inter la unuaj roman-verkistoj de nia lingvo. La pli fruaj estis Paŭlo Debenham (1911, represo 1992) kaj Mirinda amo (1913).
Ĉe la ĝenerala publiko pleje konatis la malmulte-kosta serio Internacia Mondliteraturo (sam-noma serio aperis en 1911–1913 en Magdeburg: tri tiamajn titolojn Hirt reeldonis) kun tradukoj el 14 literaturoj: angla (Irving, Poe), bulgara (Stamatov), flandra (Eekhoud), franca (Balzac), germana (Chamisso, Goethe, Raabe), japana (Ariŝima), jidiŝa (Ŝalom-Aleĥem), kataluna (Bertrana), kroata (Ŝimunović), nederlanda (Beets), pola (Niemojewski, Sienkiewicz), rumana (Sadoveanu), rusa (Doroŝeviĉ, Puŝkin, Turgenev), sveda (Strindberg). Inter la tradukintoj troviĝas nomoj ĝis hodiaŭ konataj: Grau Casas, Hohlov, Morariu, Muĉnik, Wüster, Lidja Zamenhof. La tradukoj de Goethe kaj Sienkiewicz estis represitaj en la nuna tempo. La serion gvidis Johannes Dietterle.
Sed ankaŭ ekster la serio aperis beletraj kaj fakaj titoloj, por ekzemplo: Palaco de danĝero (Wagnalls), La malŝparulo (Raimund), Aŭstralio. Lando kaj popolo (Delsudo/Laiho).
Atentindas la kontribuo de Hirt al la faka literaturo esperantologia. Ĝi eldonis plurajn epok-farajn verkojn de Eugen Wüster (1898–1979), la patro de la terminologia scienco:
Maŝinfaka Esperanto-vortaro prielementa (1923)Per ili Wüster fariĝis la plej grava leksikologo de Esperanto: lia Enciklopedia Vortaro (EV) (bedaŭrinde torsa, ĝi finiĝas ĉe kor'; la cetero de la manoskripto ekzistas kiel mikrofiĉo ĉe IEMW) restas nesuperita atuto ĝis la nuna tempo. En 1930 en Literatura Informilo Alexander Schwarz ĵetas rigardon post la kulisojn de la EV-redakcio. Ankaŭ la Zamenhof-Radikaro estas unua ŝtupo al la revata Zamenhof-konkordanco de William Bailey (ekzistanta kiel mane skribita sliparo).
Enciklopedia Vortaro Esperanto-germana (1923–1929)
Zamenhof-Radikaro (1927)
Hirt zorgis ankaŭ pri reaperigo de du bazaj verkoj de Edmond Privat: Vivo de Zamenhof (klasikaĵo ĝis nia tempo) kaj Historio de la lingvo Esperanto (du volumoj). Same ĝi eldonis, sub redakto de Walter Lippmann (1895–1986), germanan prilaboron de la Zamenhofaj lingvaj respondoj kaj la germanan version de la raporto de Ligo de Nacioj.
Okaze de la 70a dat-reveno de la naskiĝo de Zamenhof en 1929 Hirt prezentis sub la redakto de Johannes Dietterle (1866–1943) la imponan volumon Originala Verkaro, t.e. kolekto de ĉiuj artikoloj, traktaĵoj, paroladoj, eseoj, poemoj kaj (ĝis tiam konataj) korespondoj de Zamenhof. Longe ĝi restis grava referenc-verko por zamenhofologiaj studoj, malgraŭ siaj difektoj, mankoj kaj eraroj. Ne pro nenio oni ĝin represis en 1983 en Japanujo. El la koresponda parto profitis ankoraŭ la Zamenhof-volumaro de Itô Kanzi (1918–2005), dum por la ceteraj tekstoj li reiris al la fontoj.
Jam pli frue (1921) la sama Dietterle editoris kolektivan volumon La vendreda klubo al kiu kontribuis membroj de la Esperanto-klubo Leipzig, kun kelkaj artikoloj kiuj ne perdis sian valoron, i. a. de Dietterle mem pri Leibniz, de Lippmann pri la Lingvaj Respondoj, de Petzold pri la unuaj jaroj de Esperanto en Leipzig, de E. Wunderlich pri la Ŝtata Saksa Esperanto-Biblioteko kaj denove de Dietterle pri Albert Steche (1863– 1943), tiam prezidanto de Germana Esperanto-Asocio.
Por teni kontakton kun klientoj kaj libro-amantoj Hirt eldonis Literatura Informilo (ses kajeroj inter printempo 1924 kaj somero 1930) kiu ne nur prezentis la novaĵojn de la eldonejo kaj konigis recenzajn eĥojn, sed enhavis ankaŭ (ĝis nun) legindajn artikolojn.
Aparta merito de la Hirt-eldonoj estis ties estetika aspekto: bela ekstero, plaĉa tipografio kaj tre bona blanka papero.
Unu planon Hirt ne sukcesis realigi: Tutmonda Scienca Literaturo kun tradukoj de la “plej gravaj modernaj scienculoj de la tuta mondo”.
Hirt (Paŝtisto) ja prezentis nutran paŝtejon al la verdaj ŝafoj...
Reinhard Haupenthal
En
la jaro 1981 estiĝis — kaj ĝis hodiaŭ estas plu prilaborata en Eberswalde
(tiam GDR) — impona verkego
Lexicon Silvestre: multlingva vortaro
de la forstfako. La iniciatinto kaj kunordiganto de tiu projekto estas
la forstsciencisto kaj leksikografo d-ro Karl-Hermann Simon.
Honore al lia 80-jara naskiĝfesto estas eldonita la ĉi tie priparolata libro. En ĝi estas kolektitaj la plej gravaj eseoj, en kiuj d-ro Simon, plej ofte kun kunaŭtoroj, inter 1990 kaj 2003 estis prezentinta la vortaron al la publiko kaj klariginta la gvidliniojn de la vortara laboro. La libro enhavas sep germanlingvajn kaj sep esperantlingvajn eseojn. Al ĉiu eseo estas antaŭmetitaj resumoj en la germana, la angla kaj Esperanto.
En tiuj eseoj estas detale priskribite, per kiuj trajtoj Lexicon Silvestre distingiĝas de aliaj vortaroj, ĉu de forsta ĉu de alia fako.
Sekvante la konsilon de la fondinto de la scienca terminologio, Eugen Wüster, d-ro Simon kaj lia teamo eliris ne de fakaj terminoj, sed de la korespondaj nocioj. Tiujn nociojn ili kolektis, donis al ili numerojn laŭ la Forstfaka Dekuma Klasifiko (Forest Decimal Classification = FDC) kaj verkis por ili koncizajn difinojn. Evidentiĝis, ke la plej taŭga lingvo por tiu unua paŝo estas la planlingvo Esperanto, kiu tial fariĝis la gvidlingvo de la tuta projekto. Tio estis ebla, ĉar en la komenca fazo ĉiuj kunlaborantoj estis esperantistoj. Post kiam nocio estis difinita, ĝi ricevis sian nomon, t.s. estis trovita ĝia termino. Poste la noci-difinoj kaj la terminoj estis tradukitaj al aliaj lingvoj.
Ĉar la forstfaka terminaro en Esperanto ankoraŭ ne estis sufiĉe evoluinta kaj al la kunlaborantaro de Lexicon Silvestre apartenis preskaŭ ĉiuj esperantlingvaj fakuloj pri forsto, la esperantlingvaj terminoj povas esti rigardataj kiel normigaj kaj preskribaj. Por la aliaj lingvoj, en kiuj jam ekzistas forsta terminologio, estis kolektataj la ekzistantaj terminoj el la literaturo, la terminaro estas do priskriba (deskripta). Ĉar ne ekzistas kompetentaj fakuloj esperantlingvaj por la plej multaj etnaj lingvoj, estis varbitaj al la vortar-prilabora teamo ankaŭ ne-esperantistoj, kiuj hodiaŭ estas la plimulto de la nun 70-kapa kunlaborantaro.
Ekde 1995 la vortaro estas libroforme eldonata en unuopaj partoj, kiuj enhavas po ĉirkaŭ 1000 terminojn en unu lingvo. Terminoj de diversaj lingvoj, kiuj rilatas al la sama nocio, estas ligitaj per sama numero. Ĝis hodiaŭ aperis 9 partoj (Prima Pars ĝis Nona Pars) en la plej intense prilaboritaj lingvoj (inkluzive Esperanton). Entute ekzistas versioj en 15 lingvoj, kvankam kelkaj de ili aperas nur en la unuaj partoj.
La libro donas valorajn informojn kaj modelon al ĉiu, kiu serioze okupiĝas pri terminologia aŭ fakvortara laboro — egale en kiu fako aŭ en kiu lingvo:
Unue, estas priskribata detale la vojo ekde la nocio, tra ties enkadrigo en la dekuman klasifikon ĝis la finfina asigno de termino — jen preskriba kaj jen priskriba.
Due, estas elstarigita la rolo de Esperanto — ne nur kiel unu de la cellingvoj, sed precipe kiel la neŭtrala ilo por plejeble precize kaj sendepende de etnolingvaj kromsignifoj difini nociojn. Tiu rolo de Esperanto koncernas nur la vortaristojn — por la uzanto ĝi estas nevidebla, por li Esperanto estas nur unu de la prilaboritaj lingvoj.
Trie, en la uzul-interfaco ĉiuj lingvoj estas traktitaj absolute samrajte. Pro tio la titolo de la tuta verkego ne estas esperantlingva — ĉar Esperanto estas ja unu de la cellingvoj — sed latina.
Kaj kvare — sed tio estas tipa nur por verkantoj esperantlingvaj — la vortara teamo laboris tute senpage, krom modesta subteno de la laborofico Eberswalde ekde 1991 ĝis 2008. Ĉar ne ekzistas rimedoj por protekti la verkon kontraŭ ŝtelkopiado, la libroj eĉ devas esti vendataj kontraŭ tiom malalta prezo, ke la kopiado ne valoras la penon.
Ĉar la principoj de terminologia kaj vortara laboro tute ne estas konataj inter la plej multaj vortaristoj, la libro estas ege valora helpilo por ĉiu, kiu okupiĝas aŭ interesiĝas pri terminologio kaj verkado de vortaroj kaj konas Esperanton aŭ la germanan lingvon.
Hans Dieter Quednau
Do, ni komencis de la elekto: kiun libron legi unue. La plej grava kriterio evidentiĝis la titolo. Kaj la unuan vicon gajnis La infanoj en la arboj. Kiel la duan libron mia kvinjarulo ekvolis aŭskulti La avo en la ĉareto — post kiam mi klarigis, pri kiu ĉareto temas. Persone mi pensis, ke ni antaŭ ĉio legu la libreton Fabloj kaj fabeloj, ĉar ĝi konsistas el mallongaj rakontoj, kaj ni povus interrompi la legadon laŭbezone. Mi klarigis, ke la aliaj libroj estas longaj rakontoj po unu por tuta libro. Sed mia kunrecenzanto persistis, kaj li evidentiĝis prava. La infanoj en la arboj estis tralegita je unu spiro, sen paŭzoj. La filo postulis la sekvan, sed pro cirkonstancoj ĝi estis legita nur sekvatage. Kaj same seninterrompe.
La dua kriterio de la infana elekto estas la kovrilbildo. La kvinjarulo ekinteresiĝis pri helikoptero sur la kovrilo de Kuniberto kaj Kilevamba. Kaj kiam ni eklegis, ni ne bedaŭris. La libro estis “finita” dum du vesperoj, la historio tre plaĉis al ni ambaŭ.
La tria logilo por infanoj estas la internaj bildoj. Kaj, strange por plenkreskuloj, ili ne nepre estu ilustraĵoj por la fadeno de la rakontoj. Sed kiam la bildoj tamen reprezentas la vicon de eventoj el la rakonto, tio certe pli interesigas la leganton/aŭskultanton.
En la recenzataj libroj la ilustraĵoj estas plenumitaj en diversaj stiloj, sed ĉiuj grizaj, nekoloraj, kio ĝenerale ne tre plaĉas al infanoj. Mia kunrecenzanto diris, ke ili estas “normalaj”, nek bonaj, nek malbonaj. Ĉiuokaze, dum mia laŭtlegado li kun intereseto spektis ilin.
Kaj fine, malgraŭ komuna opinio de plenkreskaj eldonistoj, por infanoj
gravas ke ankaŭ la literoj aspektu alloge — eĉ se ili ne legas mem,
nur aŭskultas kaj rigardas. Gravas kaj la elektita tiparfasono, kaj la
grando de la literoj kaj tekstoblokoj, kaj la kontrasto inter la papera
kaj teksta koloroj. Kaj certe gravas, ke plenumiĝu “la universala regulo”:
por ju pli malgrandaj infanoj estas destinita la libro, des pli grandaj
literoj devas esti uzataj. Feliĉe, la eldonisto de la recenzataj libroj
obeas ĉi regulon. Kaj mia kolegeto kun plezuro legis la titolojn de ĉapitroj
en Avinjo, Kuniberto kaj Kilevamba kaj Fabloj kaj fabeloj.
 |
 |
 |
 |
 |
Pri kio ja tekstas la libroj? La infanoj en la arboj rakontas pri malriĉa multinfana familio Santana, kiu loĝas rande de praarbaro. Iutage Mastro Ripoll, la posedanto de la tuta tereno, volas forbruligi la arbaron por akiri spacon por novaj kampoj. Kaj ĝuste la infanoj Santana kun amika helpo de eta Umberto Ripoll, la filo de la Mastro, savas la arbojn.
La avo en la ĉareto estas “ĉarma rakonto pri avo kaj lia nepo Pepito, pri literoj, ”tiuj diablaĵoj", pri la vivo, ĝia senco kaj ĝiaj ĝojoj", kiel diras la dorsa kovrilo de la libro mem.
Kuniberto kaj Kilevamba estas bona ilustraĵo al tio, ke “ĝis hodiaŭ sur nia terglobo ekzistas homoj, kiuj suferas pro malsato, malsanoj kaj sekvoj de militoj aŭ aliaj katastrofoj; ili preskaŭ aŭ efektive pereas mizere. Aliflanke homoj, kiuj ne scias aŭ eĉ ne volas ekscii pri tiaj faktoj... Sed en ĉi tiu libro temas pri paro, kiu meminiciate dediĉas sin por savi la vivon de la loĝantoj sur la insulo Sisimanio. Kuniberto kaj Kilevamba ne simple alportas nutraĵojn por la suferantaj homoj, sed per kunlaboro ankaŭ de aliaj agantoj ili deziras trovi eliron el la katastrofo”.
En Fabloj kaj fabeloj “rakontas antaŭ ĉio bestoj, sed ankaŭ arboj kaj floroj, krome kelkaj homoj kaj eĉ objektoj, pri plej diversaj eventoj. Ili pensigas nin pri ni mem kaj nia mondo, nia naturo kaj la ĉiutaga vivo”.
Avinjo estas historio pri kvinjara knabo, kies gepatroj mortas. “Unue li tute ne komprenas, kio okazis. Lia avino decidas zorgi pri li. Kaj Kalle konstatas, ke ĉio estas tute alia ol antaŭe kun la patro kaj patrino... Iom post iom ili alkutimiĝas unu al la alia kaj entreprenas komunan vojaĝon. Kiam Kalle estas dekjara, Avinjo malsaniĝas. Tiam montriĝas, ke ankaŭ ŝi bezonas lin...” Kvankam temas pri kvinjara infano (komence), la libro estas dediĉita al pli aĝaj geknaboj (mia propra kvinjarulo metis ĝin en la lastan lokon en listo laŭ intereseco).
Nun iom da kritiko. Verdire, la misoj malmultas kaj ne tre ĝenas. En La infanoj en la arboj (p. 32) estas stila sed ne gramatika ĉueraro: dum la tuta historio rakontatas en la as-tempo (prezenco), ĉi tie, unufoje kaj senbaze, la aŭtoro uzas is-finaĵon.
En La avo en la ĉareto (p. 21) ni legas: “Sur la brako ŝi portis sian etan infanon”, sed sur la apuda ilustraĵo ni vidas la virinon teni la infanon en tuka bebportilo — do, tute ne sur la brako. Ĉar mia eta kolego siatempe spertis tiun specon de bebportado (kaj vidadas ĉe sia frateto), li tuj atentigis pri tiu malkongruo. Bedaŭrinde, mi ne havas la germanlingvan originalon kaj ne scias, ĉu temas pri miso de la aŭtoro aŭ de la tradukinto.
En Kuniberto kaj Kilevamba (p. 14) estas uzita esprimo “ekdormis ŝiaj piedoj”, feliĉe kun piednoto (“sensentiĝis”). Kiom rajtas la tradukinto paŭsi germanajn tropojn, mi ne scias. Persone mi internaciigus ilin. La tradukinto ankaŭ estas influita per ĝenerala tendenco misloki vorteton “ankaŭ” (p. 20, 32, 60), kiu normale devas stari antaŭ vorto, al kiu ĝi rilatas.
En Avinjo ni denove renkontas la saman situacion kun esprimtropoj, ĉi-foje sen ajna piednoto: “En la lernejo ne plene funkciis.” (p. 40). Ne sciante, ke en la germana lingvo la frazoj kiel “Es geht!” estas tute normalaj, oni malfacile povas diveni, kio ne plene funkciis en la lernejo.
Ĝenas min, ruson, la maniero uzi la citilojn — verŝajne la germantradicia. En La infanoj en la arboj tio estas tolerebla, sed en La avo en la ĉareto oni stumblas, legante la unuan fojon, ĉar ne tuj kompreneblas, kiu parolas momente. Kaj kiam oni laŭtlegas al infano, imitante diversajn voĉojn, tio gravas. Kaj en Avinjo la citiloj ĉe diraĵoj tute forestas.
Entute la libroj estas bonaj, sufiĉe altkvalite produktitaj (se ne konsideri iliajn molajn kovrilojn, kio ne rekomendindas al porinfanaj libroj), kaj ne simple distraj, sed instruantaj ami, amiki, protekti la naturon; libroj pri la vivo kaj ĝiaj malgrandaj kaj grandaj ĝojoj. En Esperantujo porinfanaj libroj ne multas, des pli de tia nivelo. Nur ĉinoj rimarkeble aktivas sur tiu kampo, sed ili plejparte specifiĝas por tute malgrandaj infanoj, kiuj mem ne jam scipovas legi. Do, la iniciato de Nora Caragea estas ĉiel laŭdinda kaj subtenenda.
Ikar Akimenko
Enkonduko
en la lingvoriĉonLa frazeologiaĵoj, la uzekzemploj kaj la desegnaĵoj bone integriĝas kaj formas tutecajn po-2-paĝajn unuojn. Per siaj didaktika ĉarmo kaj lerto, ili elegante kaj profesiece enkondukas nin en la riĉon de la lingvo kaj espereble helpas veki ĉe la leganto pli profundan intereson pri Esperanta literaturo kaj kapablon ĝui ĝin.
Ryszard Rokicki
(Goethe, Ifigenio I, 3)
Ankaŭ sojle de la 2011a jaro ni retrovagigu la rigardon al kvar jaroj de la paseo: al 1861 (150 jaroj), 1911 (100 jaroj), 1936 (75 jaroj) kaj 1961 (50 jaroj).
Aperis jenaj libroj kun transtaga signifo: la Plena Vortaro Eo-Ea de Emile Boirac, la Vortaro de Esperanto de Bein, la vortaro D-Eo de Paul Christaller kaj la Poliglota Vade-Mecum de Internacia Farmacio de Rousseau, sed ankaŭ la poemaro Unuaj agordoj de Elski/Elska (t. e. Stanisław Braun kaj Stanisław Karolczyk).
En 1911 naskiĝis Dante Bertolini (01-02), Charles Meray (01-02), Peter Zacho (05-28), Tacuo Nakamura (07-24), Marianne Vermaas (09-23), Marcel Erbetta (12-09), Jan Filip (12-09) kaj niajn vicojn forlasis Rupert Kniele (07-31), historiografo de Volapük, la jam menciita Siegfried Lederer (09-08) kaj Gabriel Robin (12-26).
Inter la libro-eventoj de la jaro elstaris: El la Verda Biblio (Lejzerowicz) kaj Maria kaj la grupo (Baranyai).
En februaro okazis la malpermeso de Esperanto en Germanujo far Martin Bormann. Naskiĝis Simo Milojevič (12-14) kaj inter la mortintoj troviĝis la interlingvisto Ernst Beermann (01-01), John Merchant (01-09), Robert Kreuz (01-31), Mavro Špicer (08-04), Juan Font Giralt (08-15).
En tiu jaro niajn vicojn forlasis: Immanuel Olshvanger (02-07), Louis Bastien (04-10), Camille Rogister (12-22). Kiu ankoraŭ (kon)scias pri ĉi lasta?
La libro-merkaton en 1961 pliriĉigis verkoj de Jan Fethke (Jean Forge) (Verda raketo), Edwin de Kock (Ombroj de la kvara dimensio), Stefo Urban (Nova Ezopo), la traduko de Malsata ŝtono (Tagore), la vortaroj de Albault/Léger (F-Eo) kaj de Alfonz Pechan (Hu-Eo, Eo-Hu), sed ankaŭ la ampleksa Simpozio pri ata/ita.
Reinhard Haupenthal
La plej ampleksa materialo estas la 25-paĝa artikolo de Edward Malewicz La magia rondo de Esperanto-instruado, en kiu li unue prezentas la metodojn de fremdlingvo-instruado tra jarcentoj, kaj analizas du internacie konatajn, tradukitajn al dekoj da lingvoj, lernolibrojn de Esperanto. Li rimarkigas:
... Esperanto restis en la magia rondo de tiuj du [gramatika-traduka kaj la rekta. — HaGo] metodoj, nun rigardataj kiel malmodernaj, neekonomiaj kaj neefikaj. En komparo kun nuntempaj lernolibroj por instruado de naciaj lingvoj, precipe la plej grandaj, la ... analizitaj du Esperantaj lerniloj prezentiĝas kiel ekzotikaj kuriozaĵoj”. Fine li eldiras esperige, ke, danke al la Interlingvistikaj Studoj en Poznano “daŭre kreskos la nombro de kvalifikitaj Esperanto-instruistoj, ... kaj ke ne diletantoj, sed profesiuloj ekverkos Esperanto-instruilojn.Kosmopolitoj estas parolado de la nederlandano Ian Buruma okaze de la akcepto de Erasmus-Premio en 2008.
Tra pluraj kajeroj de Spegulo estis prezentataj multaj aŭtoroj el Balkanoj. Ankaŭ en tiu ĉi: intervjuo kun kroata verkistino Dubravka Ugrešić loĝanta en Nederlando, kaj tri eseoj de la slovena verkisto kaj eseisto Drago Jančar.
Mi konsilas al la redakcio enretigi la tekstojn de Spegulo kun tema kaj aŭtora indeksoj, ja pro la eta eldonkvanto poste ili estos preskaŭ netroveblaj surpapere.
Halina Gorecka
13a
Internacia Fotokonkurso
2a
premio (€ 25 kaj abono de La Ondo de Esperanto)La plej bonaj fotoj aperos en La Ondo de Esperanto. Ĉar la nombro da konkursaĵoj draste malkreskis en la du lastaj jaroj, la juĝkomisiono pretigos novan Regularon, laŭ kiu ankaŭ fotoj, senditaj elektronike, estos akceptataj.
Dankon al la partoprenintoj!
Gratulon al la laŭreatoj!
Barandovská-Frank, Vĕra. Latinidaj planlingvoj. — Parderborn: Akademia Libroservo, 2010. — 48 p. — [Donaco de Vĕra Barandovská-Frank].
Chrdle, Petr; Chrdlová, Stanislava. Esperantem za tři mĕsíce. — 3 vyd. — Dobřichovice: KAVA-PECH, 2006. — 184 p., il. — [Donaco de KAVA-PECH].
Clelia. Mozaiko / Tradukis el la franca Daniel Luez. — [Laon]: [Daniel Luez], 2008. — 110 p.; 50 ekz. — [Donaco de Daniel Luez].
Fiedler, Sabine; Rak, Pavel. Ilustrita frazeologio / Antaŭparolo de Detlev Blanke. — 2a eld. — Dobřichovice: KAVA-PECH, 2009. — 144 p., il. — [Recenzo-ekzemplero].
Romaniuk, Zbigniew; Wiśniewski, Tomasz. Ĉio komenciĝis ĉe la Verda. Pri Ludoviko Zamenhof, lia familio kaj la komenco de Esperanto = Zaczęło się na Zielonej. O Ludwiku Zamanhofie, jego rodzinie i początkach esperanta / Tradukis el la pola Przemysław Wierzbowski. — Łódź: Księży Młyn, 2009. — 100 p., il. — [Donaco de Zbigniew Romaniuk].
Simon, Karl-Hermann. Lexicon silvestre: Kontribuoj pri la multlingva vortaro de la forstfako = Beiträge zum multilingualen Wörterbuch des Forstwesens. — Eberswalde: Förderverein “Lexicon silvestre”, 2010. — 183 p. — [Recenzoekzemplero].
Vizaĝoj: Novelaro 2000–2009 / Redaktis Leif Nordenstorm, Sten Johansson, Lena Karpunina, Perla Martinelli, Tim Westover. — Stockholm: Eldona Societo Esperanto, 2010. — 175 p. — [Recenzoekzemplero].
Antaŭen, 2010/4;
Bulteno de Esperantista Klubo en Prago, 2010/3;
Dia Regno, 2010/5,6;
EAB Update, 2011/52;
Esperanta Finnlando, 2010/6;
Esperanto, 2010/12, 2011/1;
Esperanto aktuell, 2010/6;
Heroldo de Esperanto, 2010/14;
Informilo, 2010/12;
Informilo por Interlingvistoj, 2010/4;
Juna Amiko, 2010/3;
La Gazeto, 2010/150;
La Lanterno Azia, 2010/11;
La Ondo de Esperanto, 2011/1;
La Revuo Orienta, 2010/11;
Monato, 2010/12;
Norvega Esperantisto, 2010/6;
REGo, 2010/6;
Spegulo, 2010/12;
Svisa Esperanto-Societo Informas, 2011/1;
Tempo, 2010/108;
Usona Esperantisto, 2010/6.
1. Kiun parton de ĉambro vi devas ripeti dufoje por ricevi vorton, kiu signifas bruetadon?
2. La divenota vorto estas fiŝo; metu supersignon sur unu el literoj, kaj vi ricevos muzikilon de paŝtisto.
3. Kun “b” mi estas piedvesto, kun “d” — posedaĵo de fianĉino, kun “k” — sur strato dum pluvoriĉa tago, kun “r” — parto de regimento, kun “p” — min oni povas vidi en kuirejo.
4. Kiumaniere per kvarfoja sinsekva ŝanĝo po unu litero, la vorto “homo” transformiĝos en “muŝo”? Kiuj estas tiuj ĉi tri vortoj, starantaj inter “homo” kaj “muŝo”?
La respondoj devas veni al la redakcio poŝte aŭ rete antaŭ la 15a de marto 2011.
El la kolekto de Josef Ŝemer
