Ofte homoj diras al ni, ke øi estas valora revuo, sed ne pretas aboni øin, aý kiam ili abonas, ne montras øin al siaj infanoj aý lernantoj... Aý tutsimple ili ne kontribuas, kvankam ni legas iliajn nomojn en aliaj gazetoj...Evidente, pri la malsukceso de La Krokodileto kulpas ni esperantistoj (æar ne abonas; aý abonante nek reklamas nek kontribuas), niaj asocioj (æar ne helpas konkrete, do -- buøete), nia gazetaro (æar aliaj revuoj sufiæas) kaj nia tuta movado (æar øi estas tia, kia øi estas). Laý tiu konstato, oni prefere ne fondu novajn gazetojn. Æu vere?Ni jam multfoje provis rilati kun aliaj tutmondaj asocioj (TEJO, ILEI, UEA, kelkaj landaj asocioj, kaj eæ UFE, la tegmenta asocio en Francio, kies JEFO, eldonanto de La Krokodileto, estas la junulara sekcio). Ni neniam ricevis oficialan subtenon... Post iom pli ol du jaroj, ni atingis la mirindan nombron de 60 abonantoj, el kiuj nur 10 infanoj, el kiuj unu aý du fojfoje kontribuas. Oni diras al ni, ke Juna Amiko sufiæas.
Jen moralo: la Esperanto-movado neniam kaptas la okazon havi interesajn agadojn. Esperantistoj preferas konservi siajn proprajn agadetojn, en sia angulo, izoliøemante, ne rigardante tion kio okazas æe la najbaroj.
Ni ne estas tiel pesimismaj kiel la JEFOanoj, kaj antaý ol lanæi La Ondon ni atente studis la konjunkturon de la gazetmerkato en Esperantujo.
Esperantujo estas plej øenerale difinebla kiel aro da homoj, kiuj fordonas al Esperanto la plezuron de sia libertempo. Laýnombre, Esperantujo ne superas urbon kun cent mil loøantoj. Estus naive esperi, ke loøantoj en tia urbo amase ekdezirus aboni novan gazeton -- jam aperas multaj: lokaj kaj centraj. Cetere, en tiu abstrakta urbo oni povus reklamcele disdoni la revuon al bibliotekoj kaj lernejoj, proponi øin simbolpreze al kioskoj kaj librovendejoj, lasi øin en lokoj publike vizitataj, alparoli la urbanojn per radio kaj televido.
La kazo de Esperantujo estas malpli avantaøa -- ni loøas dise, kaj pli ol duono el ni estas apenaý atingeblaj, kaj inter la ceteraj tro multaj personoj neriæaj, dum la pli bonstataj samideanoj estas jam troøenataj per petoj aboni, kotizi kaj donaci. Ne estas eble sukcesigi en Esperantujo iniciaton, kies bezono ne estas sentata plurloke kaj plurnivele.
Tial ni ne plendas: ja nia abonantaro pasintjare kresketis de 283 al 303; plurkaze la abonita revuo estas legata de du aý de kelkaj personoj (rekordo estis starigita en Tomsk, kie la novembran kajeron sinsekve legis ... 16 personoj!); kaj, æefe, ni ricevas æiam pli multajn leterojn kiuj atentigas nin pri mankoj kaj helpas fari la revuon pli interesa.
Koran dankon pro viaj leteroj, pro viaj abonoj, pro viaj artikoloj kaj pro viaj donacoj! Ni estos øojaj, se la kovril-paøa bildo instigos kelkajn el vi al plia letero. Øis la reskribo!
Halina kaj Aleksander
La unua estas la juneco de nia Akademio, kiu estis starigita nur dek ok jarojn post la apero de la unuaj tekstoj de la lingvo. Ni memoru, ke la unua teksto de la franca datas de 864 p. K., dum øia Akademio naskiøis kelkajn jarcentojn poste: efektive, en 1635. La dua kuþas en tio, ke la naciaj akademianoj estas dumvivaj kaj fariøas senmortaj, dum la esperantistaj estas senmortaj dum solaj naý jaroj, sed ili rajtas rekandidatiøi al novaj senmortecoj... La tria devenas de la historiaj cirkonstancoj de øia naskiøo, intime ligitaj al la propra naskiøo de la lingvo mem: ordinare la naciaj akademioj ne rajtas administri la evoluon de la lingvo, kaj la brazila ekzemple ne kuraøas esplori, æu la senakcenta pronomo post estonta verboformo estas jam akceptinda, kvankam øi estas ege uzata, precipe se sekvas infinitivo. Kaj la lasta dependas de tio, ke la konsisto de nia Akademio estas diversnacia kaj diversetna, kaj tio permesas al øia personeco ian supernacian konduton, dum la naciismo karakterizas tiujn de la naturaj lingvoj.
La celo de la Akademio de Esperanto estas difinita per la unua Artikolo de øia Statuto: "La Akademio de Esperanto ... estas sendependa lingva institucio, kies tasko estas konservi kaj protekti la fundamentajn principojn de la lingvo Esperanto kaj kontroli øian evoluon." Kaj ni bone memoru, ke kontroli estas ne regi kaj komandi, sed honeste esplori la komunan uzon de øiaj parolantoj.
La aýtoritato de la Akademio estas evidente nur morala -- de la fakto, ke øi originas rekte de la Kreinto de la lingvo. Sekve de tio, øiaj decidoj -- rekomendoj aý malrekomendoj kaj aproboj aý malaproboj -- estas ordinare observataj de la plejmulto de la samideanoj, sed kelkaj øiaj konkludoj estis vere polemikaj, æar ili estis prenitaj en tre emociaj cirkonstancoj kaj sen sufiæa esplorado. La nuna prezidanto preferas proponi al la publiko prelegojn pri aspektoj de la lingvo kadre de æiu Universala Kongreso, kiam estas aýdataj la opinioj de pluraj esperantistoj ekster la Akademio: en la lasta Universala Kongreso parolis doktorino Ilona Koutny kaj la prezidanto.
La plej granda maloportuna¼o de nia Akademio estas la perdo de æiu tria jaro dum la okazigo de la elektoj pro la testudeco de la ordinara poþto: unu triono de nia tuta tempo forglitas por la voædonado... En la 26-a de Aprilo 1996, la antaýa prezidanto, nia kolego doktoro Werner Bormann, skribis la sekvantan plendon al la direktoroj de sekcioj kaj komisionoj de la Akademio: "La mandato de la antaýa periodo finiøis, laý konstato de d-ro Albault, en junio 1995, nun estas baldaý majo 1996. Unujara paýzo estas malagrable longe. Bonvolu ekaktivi rapide en la sekcioj kaj komisionoj." Nenia surprizo estas, ke similan plendon mi faris en la komenco de 1999, preskaý unu jaron post mia prezidantiøo. La nuna estraro studas la eblecon mallongigi tian intervalon (mi konscias, ke tiu lasta vorto devias de la PIVa difino).
Multaj opinias, ke la Akademio agas malmulte aý eæ tute ne agas... Ili tamen devas rekoni, ke la precipa celo de la Akademio estas ne agi, sed gardostari... Kaj gardostaranto povas maldormi la tutan nokton, kaj nur atenti, se øi fluas pace, kaj do nenio pravigas lian ekagon. Ni tamen konfesu, ke la akademianoj multe laboras ekster la sino de la Akademio: sur dudek unu el la dudek du tabloj kun libroj de la Libroservo en la pasintjara Universala Kongreso estis almenaý unu libro de akademiano, kaj ofte pluraj! Kaj la sola tablo sen kunlaboro de akademiano prezentis ekzemplerojn de unu sola libro en pluraj lingvoj, krom Esperanto, cetere kun nelingvaj temoj.
Efektive, la Akademio havas la tutan tempon de la mondo por la internaj laboroj, sed ni ne havas sufiæan monon por disperdi per reklamoj pri ili, sed unu mi certe povas fari æi tie senpage, dank' al la malavara invito de æi tiu revuo: nia Lingva Konsultejo, sub la respondeco de kolego Stefan Maul, estas je la dispono de la publiko por æiaj duboj, kiujn la lernolibroj ne solvos.
Kaj fina parolo: la venontan jaron estos elektoj, kaj por ili mi atendas la kandidatiøon de kelkaj el la amindaj legantoj de æi tiu paøo!
Geraldo Mattos
prezidanto de la Akademio
La kvin numeroj de HdE formos novtipan kongresan kajeron, kiun ricevos senpage æiuj abonantoj de Heroldo. Ne nur la redakto, sed ankaý la komposto, enpaøigo kaj preso okazos en Israelo. La eldono de HdE ne anstataýos la kongresan kurieron, sed traktos pli profunde, per intervjuoj, refera¼oj, elzeviroj ktp la kongresan vivon. Unu kolumno estos dediæita al øeneralaj nova¼oj el la monda aktualeco.
HeKo
Mi øustigas, ke LKK nenion decidis pri tia afero nek povus decidi, æar decido pri øi, same kiel øenerale pri disdonado de æiaj materialoj en UK, apartenas al la kompetenteco de la Estraro de UEA. Tiusence mi siatempe respondis al demando de la redaktorino de HdE.
Amri Wandel
Prezidanto de LKK de la 85-a UK
Sukceso de Pariza Rezolucio
Kadre de la Eýropa Kongreso de la Verdaj Partioj en Parizo (27 feb 1999) AVE, dank' al la kunlaborantoj el SAT kaj FEJO, informis pri Esperanto kaj organizis unu el la 16 forumoj.
La konsilio de EFVP, Eýropa Federacio de Verdaj Partioj (intertempe 30 partioj en 28 landoj) en 1999 decidis pri nia rezoluci-propono, kiun ni verkis -- paralele kun ERA -- por du celoj. Unue, ke Esperanto povu reprezenti tiujn lingvojn, kiuj ne estas oficialaj laborlingvoj en la Eýropa Parlamento kaj en la sistemo de la Eýropa Unio (eýska, gaela, kataluna, soraba, ktp.). Due, ke Esperanto iøu libervola studobjekto en la eýropaj lernejoj.
La komitato de EFVP kunmetis ambaý Esperanto-rezoluciojn kaj decidis interrete.
Fine de septembro 1999 la konsilio de la EFVP kunsidis en Bratislava. Martin Minich kaj lia kolego reprezentis tie AVE-on por informi kaj eble defendi nian rezolucion. Sed ne necesis defendi øin -- do, nia rezolucio estas akceptita de EFVP!
Niaj renkontiøoj
Okaze de la 84a UK en Berlino okazis la regula AVE-Renkontiøo. Partoprenis pli ol 40 personoj. Krom mia prezento de AVE kaj respondo al kelkaj demandoj parolis Krayg Meulen pri la projekto "Sunfloroj", celanta helpi al rifuøintaj infanoj en Kosovo. Julius Wasik invitis al kontraýnuklea pacorganiza¼o. Krome ni informis pri AVE en la budo de la fakaj asocioj.
La 2a AVE-Seminario pri Verda Politiko okazis en Jetrichovice (Æe¶io), proksime de Germanio, enkadre de turisma aranøo de la saksaj esperantistoj, gvidata de Micha Wolf. Tie situas la tre vizitinda pitoreska sabloþtona rokaro. Dumtage ni migradis ekologie kaj vespere diskutis pri Verda Politiko.
Informa Fako de AVE
AVE-anoj tradukis tekstojn pri la Ekologia Imposto kaj pri la Paco-Politiko de la Verda Grupo en la Eýropa Parlamento. Mi verkis opinion pri la Komuna Ekstera kaj Sekureca Politiko de la Eýropa Unio; øi estis demandita de la Verda Grupo en la EP.
Okazontaj aranøoj
Aprilo. Canberra (Aýstralio). Tutmonda Konferenco de Verdaj Partioj: AVE intencas prezenti Esperanton tie.
Aprilo. Oostende. 4a Eýrop-Unia Kongreso: Eýropa AVE-Renkontiøo; partopreno je vizito de la Eýropa Parlamento en Bruselo; vizito de ekologia bieno de Komitato Jean Pain.
Julio. Moskvo. 73a Kongreso de SAT: AVE-prezentado kaj diskuto pri Verda Politiko.
Julio. Tel-Aviv. 85a UK: Tutmonda AVE-Renkontiøo.
Manfred Westermayer
sekretario de AVE
OProf. Hans-Dietrich Quednau. "Aplikado de aýdvidaj kaj plurkanalaj rimedoj en instruado";
ADoc. Alicja Lewanderska-Quednau. "La rolo de virinoj en socio, familio kaj politiko";
Dr. Dirk Willkommen. "Stacioj de la eýropa ideo";
Mag. H. Fischer. "La rebaptistoj en Münster: æielo kaj infero";
PDoc. Dr. R. Fischer. "La germana kulturo sub la premo de la usona prestiøo";
AProf. Amri Wandel. "La suneklipso / La misteroj de Marso".
Æiuj kursoj kaj prelegoj okazis en Esperanto. La festivalanoj ne nur fervore diskutis pri la temoj, sed pli ol 30 ankaý utiligis la okazon akiri ateston de AIS.
Tiu kombino de AIS-konferenco kun Esperanto-aranøo denove pruvis la sukceson de tiu koncepto. Jam kelkfoje, laste en Berlino, AIS prezentis kursojn kadre de Universala Kongreso de Esperanto, kaj Amri Wandel, la rektoro de la Tel-Aviva IKU (Internacia Kongresa Universitato), jam invitis fari tion ankaý æi-jare. Same la sukceso de la AIS-kursoj dum la lastjara IJF en Bellaria (Italio) instigis la organizantojn al ripeto en la æi-jara IJF, kiu paske okazos en Cavallino (Venecia marbordo) kaj havos la temon "Æu esti aý ne esti eýropano?"
Pliaj aranøoj de AIS æi-jare okazos pentekoste en Hradec Králové (Æe¶a Respubliko) kaj Sibiu (Rumanio). Aprile la Meksika AIS-asocio okazigos tritagan inaýguron en la urbo Celaya.
Reinhard Fösssmeier
Æi-foje Iso okazis 27 dec -- 3 jan en Wezlar, urbeto æ. 70 km norde de Frankfurt-am-Mein, kiel kutime en junulargastejo. La urbeto estas belega, antikva kaj ege trankvila.
Jam dek minutojn post la enveturo en la urbon ni renkontis la unuan esperantiston, interkisiøis, æar estis nia konato, kaj kune daýrigis la vojon al la gastejo. Iom poste en nian buson eniris ankoraý kelkaj dorsosakitaj personoj -- kompreneble ili estis alvenantaj IS-anoj -- de diversaj partoj de Germanio, Hispanio, Francio kaj aliaj. Nin ili ekkonis ne tuj, æar ni jam demetis niajn "naci-karakterizajn aparta¼ojn" -- nome la dorsosakojn. "Ni pensis, ke vi estas bonaj veclaranoj, kiuj miras pri la nekutimaj dorsosakuloj", -- klarigis Ajke, knabino el iu orientgermana urbo.
La seminario æi-foje kunvenigis æ. 300 personojn. La programo estis tradicia. Mi jam partoprenis en la aranøo antaý du jaroj kaj fakte formale kaj programe æio estis tute sama. Mi komprenas, ke tio estas valoro -- ja homoj preferas antaýscii, kio ilin atendas. Sed malaperis pluraj el la antaýa generacio de IS-vizitantoj, venis multaj novaj homoj, parte aliaj personoj respondecis pri multaj programeroj kaj parte aliaj personoj prelegis kaj gvidis kursojn. Sed same okazis Novjara banado (amasa vizito al baseno la 30an de decembro), tuttaga ekskurso, Internacia vespero, koncerto de muzik-steloj -- æi-foje tio estis JoMo kaj Kim Henriksen, Silvestra bufedo, same bonis diskotekoj kaj logis Gufujo per siaj bongustegaj teoj kaj noktomezaj literaturaj legadoj...
Kiel æiam nubis cigareda fumo kaj verþiøis biero kun klaæoj en la trinkejo... Oni biliardludis, disdonadis aliøilojn por E-aranøoj kaj internacie interkomunikiøis.
Eblas diri, ke jam de la unua tago senteblis la fama IS-etoso -- ja por multaj estis impreso, ke oni nenien veturis, ke estas la sama antaýa IJK aý IS, nur okazis kelkmonata aý jara paýzo pro iaj personaj kialoj, kaj jen æio daýras. Oni denove ensorbadis la feliæon kaj plezuron de la IS-komunikado por reøui øin en la rememoroj dum la cetera parto de la jaro -- dum tedaj kaj grizaj labormonatoj. (Kial ne, kritikemuloj, æu tio estas iel malpli bona ol turismadoj al antikvaj ruina¼oj por ekhavi sian foton sur ilia fono?)
Kaj oni ne nur umis kaj pli konkrete amindumis (neeviteblega afero en la junulara medio), sed ankaý ne malofte lernis. Oni eksciadis pri la aliaj landoj kaj moroj, oni aýskultis foje riveligajn prelegojn, partoprenis kursojn kaj trejnadojn. Fakte, al tiuj, kiuj volis ripozi kaj al tiuj, kiuj volis evolui estis prezentitaj egale abundaj eblecoj por tio.
Tamen kiel ajn oni rilatu al "amuziøemo" kaj "neseminarieco" de IS, oni memoru, ke øi æefe estas komuna festado de Novjaro -- øoja, ne tro serioza kaj vere internacia E-renkontiøo.
Andrej Ananjin
Regiona Societo Esperanto en Poprad (Slovakio) æiujare organizas honore al Sankta Nikolao renkontiøon de esperantistoj el Slovakio kaj Pollando en montara vilaøo Murzasichle, kiu troviøas proksime al Zakopane en Pollando. Tiu tradicia aranøo reokazis 3--5 dec 1999.
Dum la busekskurso la grupo vizitis la grandan bazaron en Nowy Targ kaj posttagmeze, per sledoj tirataj de æevaloj, esperantistoj faris ekskurson tra montaro, kio tre plaæis al æiuj, speciale al infanoj. Vespere Sankta Nikolao disdonis donacetojn al æiuj gepartoprenantoj. Amika kaj amuza etoso regis dum la tuta renkontiøo.
La unuaj gastoj por la tradicia jar-þanøa aranøo venis al Poprad jam la 25 dec. Plej multaj partoprenantoj venis el Pollando, dank' al Esperantotur en Bydgoszcz.
La Silvestra Balo okazis samtempe en du lokoj. La unua loko estis la tradicia restoracio La Ruøa Papavo en kvartalo Velká kaj en Kulturdomo de Matejovce estis alia grupo. Entute la Silvestran Balon partoprenis 130 personoj. Krome en Poprad haltis kelkaj grupoj, kiuj veturis al la Silvestraj Baloj en Budapeþto kaj Venecio.
Milan Zvara
En la programo okazos seminario pri E-movado en Centra Azio, sinprezento de aziaj E-kluboj, instruista seminario, fakaj kunsidoj, intensaj E-kursoj por komencantoj kaj progresantoj, internacia arta vespero, ekspresa kurso de la uzbeka lingvo, E-loterio, gustumado de famaj uzbekaj vinoj, pikniko en la montaro, vizitado kun E-æiæerono de mondfamaj vidinda¼oj de antikva Samarkando ktp. Laýdezire aranøeblos ankaý postaj ekskursoj al Bu¶ara, Taþkento, Þahrisabz, Penøikent (Taøikistano) ktp.
Partoprenkotizo: 195 USD inkluzivas loøadon en 2-litaj hotelæambroj (kun necesejo, duþo kaj lavejo en æiu æambro), trifojan manøadon tage, surlokan transportadon, ekskursojn, vizan subtenon kaj la tutan programon.
La aliøilon petu æe la organizanto, Internacia Muzeo de Paco kaj Solidaro:
Adreso: P.O. Box 76, UZ-703000 Samarkando, Respubliko Uzbekistano
Telefono: +998 (662) 33 17 53
Fax: +998 (662) 31 07 77
Rete: peacetur@samuni.silk.org
Anatolij Ionesov
a) la Pakto por la Esperanta Civito ne estas asocio, sed kontrakto inter liberaj establoj, kiuj celas helpi sin reciproke, havi komunan kondutkodon kaj prepari Konstitucian Æarton;
b) la naskiøonta Esperanta Civito mem ne estos asocio, sed subjekto de internacia juro.
HeKo
Elstara evento estis la sukceso de la hiphopgrupo Freundeskreis, kies kanto Esperanto dum pluraj semajnoj akiris la unuajn lokojn de la "hitparado". Tiu evento kaj ankaý nia sukcesa prezento en la interreto kaýzis amasan intereson pri nia lingvo. En la dua duono de la jaro ni ricevis pli ol 200 informpetojn, vendis grandan kvanton da lernolibroj kaj povis bonvenigi plurajn novajn membrojn en nia klubo.
En septembro ni faris standon kun bona sukceso. Kaj kulminis nia jaro je la Zamenhoffesto, kiun partoprenis pli ol 30 plenkreskuloj kaj 11 infanoj. La nove malfermita Esperanto-Librejo fariøis bona allogpunkto.
Ni havis ankaý bonan e¶on en la gazetaro, aparte menciinda estas preskaý tutpaøa artikolo de Martin Ebner en Neue Züricher Zeitung. Æar en Zuriko aperas pli ol 10 ¼urnaloj ni bedaýrinde ne sukcesis ricevi æiujn de la multnombraj artikoloj aperintaj dum 1999.
Dank' al la laboro de Stanislaw Skorupski ankaý regule okazis elsendoj en kaj pri Esperanto æe radio Lora. 15 dec Stanislaw faris kun mi 2-horan elsendon pri Esperanto.
Menciinda estas ankaý la malavara donacemo de nia membraro, kio permesos al ni konsiderinde kreskigi nian varbagadon sen altigi la kotizon.
Dietrich M. Weidmann
prezidanto
Tutlande. Traleginte la HEF-paøaron, Nacho Toro, ¼urnalisto de Onda IMEFE, kontaktis la HEF-oficejon. Ana Manero estis telefone intervjuita de li la 20an de decembro je la 11.20 horo dum dek minutoj. Li serioze trastudis nian retan informilon kaj prikomentis øin sufiæe favore. Ne estis demandoj kia: "Kiom da esperanto-parolantoj estas en la mondo?" kaj similaj. Male, li interesiøis eæ pri la vortarego de De Diego.
Asturio. En Radio "Sele" ("milda" en la astura lingvo), radiostacio kiu dissendas laý modulita frekvenco æefe en la astura lingvo (bable), Abelardo González prezentas, æiumerkrede je la 19a horo, programon dediæitan al Esperanto. Fakte jam intervenis en la programo pluraj membroj de la estraro de Astura Esperanto-Asocio.
Ekstremaduro. Neesperantista fonda¼o Pío Sopena organizis du fulmajn E-kursojn. Tiu fonda¼o ne nur disponigis sian ejon, sed ankaý pagis la koston de la uzitaj lernolibroj. La unua kurso okazis dum la dua, longa, semajnfino de oktobro kaj la dua kurso okazis 4--8 dec en Hervás, belega montara vilaøo de Caceres.
Eýskio. Estas tuj aperonta la traduko de konata eýska verko de la fama aýtoro Bernardo Artxaga. Temas pri Memora¼oj de eýska bovino, tradukita de Aitor Arana. La libron eldonas neesperanta grupo.
Kanariaj Insuloj. La membroj de ESTO kunvenis en sia sidejo en la historia strato San Agustín de La Laguna. Inter aliaj aferoj, oni decidis apogi la universitatan kurson "Esperanto kaj øia kulturo", kiun oni denove ofertis en la Universitato de La Laguna. La kurso okazos inter marto kaj junio 2000.
Valencio. Okazas E-kurso æe "Reina Dona Germana", centro por konstanta edukado de plenkreskuloj, dependanta de la Konsilantejo pri Edukado kaj Scienco de "Generalitat Valenciana". Æiumarde, po du horoj, de oktobro øis aprilo.
Miguel Gutiérrez
1. Esperanto-Redakcio 2 308* elsendoj pollingvaj por poloj loøantaj eksterlande.
2. Germana Redakcio 795
3. Angla Redakcio 567
4. Bjelorusa Redakcio 396
5. Pola Redakcio* 271
6. Rusa Redakcio 215
7. Æe¶a kaj Slovaka Redakcio 129
8. Litova Redakcio 122
9. Ukraina Redakcio 85
En la statistiko de la alvenintaj en 1999 raportoj pri aýdebleco la tabelo prezentiøas jene:
1. Germana Redakcio 3 983Entute venis 9 257 raportoj. Tamen la raportoj de la esperantistaj aýskultantoj karakteriziøas per tio, ke ili tre ofte enhavas aldone al la aýdebleco mallongajn leterojn kaj rimarkojn pri la enhavo, ktp. Do, ili estas duone leter-aspektaj, kio pligrandigas ilian valoron.
2. Esperanto-Redakcio 2 448
3. Bjelorusa Redakcio 1 126
4. Angla Redakcio 713
5. Æe¶a kaj Slovaka Redakcio 427
6. Rusa Redakcio 321
7. Ukraina Redakcio 158
8. Pola Redakcio 76
9. Litova Redakcio 5
Plej multaj leteroj venis el Francio, Germanio kaj Nederlando. Kreskis la nombro da ret-leteroj el ekstereýropaj landoj, tutaparte el Brazilo kaj Usono kaj en la lastaj du monatoj de 1999 el Aýstralio. Do, pli kaj pli ofte oni aýskultas la elsendojn per ret-radio.
En 1999 pli ofte oni transprenis fragmentojn de niaj E-elsendoj por utiligo en lokaj radioelsendoj, ekz. en Francio (Tuluzo) aý Aýstralio (Melburno). Per telefonaj intervjuoj de Pola Radio oni rapide diskonigas interesajn kaj aktualajn movadajn informojn, ofte rekte el la estrarkunsidoj de UEA. Per sonraportoj pri la Universalaj Kongresoj oni ebligas partoprenon en la plej interesaj kongresaj kunvenoj al la personoj, kiuj restis hejme. Same estos nunjare pri UK en Israelo. Mi eæ ricevis kelkajn leterojn de gesamideanoj, kiuj speciale aæetis komputilon kaj modemon por havigi al si alireblon al ret-radio kaj aýskulti niajn sonraportojn el Israelo. Nunjare nia raportistino tie estos Barbara Pietrzak.
Andrzej Pettyn
Estro de la Esperanto-Redakcio
En mitingo okazigita en Sabadell pri la voædonado al Kataluna Parlamento, s-ro Julio Anguita, æefa kunordiganto de la Koalicio Unuiøinta Maldekstrularo kaj eksa øenerala sekretario de Hispana Komunista Partio, diris: " Estas bone posedi la du lingvojn, la katalunan kaj la kastilian, kaj por la internaciaj rilatoj oni devas uzi tiun belan kaj mirindan lingvon, kiu estas Esperanto". (KAE-Informilo)
Æe la malfermo de la 10a Sudbrazila E-Renkontiøo en Florianópolis estis inaýgurita Galerio Esperantista. (La Lampiro)
E-taj standoj estis en la japanaj ekspozicioj pri kalendaroj k pri historiaj gravuloj en Tokio, internacia festivalo en Nagoya, lerneja ekspozicio en Yokohama. (La Revuo Orienta)
Oktobre 1999 Bao Lin, prezidanto de la Tonglu-a E-Asocio (Æinio) ricevis la unuan premion en la filatela ekspozicio en la gubernio Tonglu pro sia E-stando "Niaj amikoj troviøas tra la tuta mondo". (El Popola Æinio)
Budo Esperanto estis starigita en la junulardomo de Douai (Francio) okaze de forumo de regionaj lingvoj. (Franca Esperantisto)
Internacia Traduk-Reto pere de Esperanto, fondita en 1994, havas nun 67 tradukantojn por 31 lingvoj. (Heroldo de Esperanto)
Tibor Papp, æefredaktoro de Debrecena Bulteno k lingvoinstruisto, lastasemajne de 1999 finis ekzameni 62 gestudentojn pri baza grado de E-to en KLTE (Sciencuniversitato "Kossuth Lajos"). En junio 1999 samloke sukcese trapasis la ekzamenon 85 gestudentoj, do sume 147 lastjare. (HeKo)
La unua romano de la argentina ¼urnalisto Rodrigo Fresán titoliøas Esperanto, æar la æefa protagonisto nomiøas Federico Esperanto. (Franca Esperantisto)
30-minutan filmon pri la tradicioj de nia lingvo, la E-ta literaturo k kulturo elsendis 16 jan 2000 la televidkanalo KTVM en Vraca (Bulgario). Øi estis dediæita al la Internacia Literatura Forumo, kiu okazos en Vraca en majo 2000, kadre de "Botev-tagoj". (HeKo)
En la kongreso okazis konferenco de REU. Ankaý SEJM havis sian konferencon, dum kiu øia nomo þanøiøis al REJM kaj elektiøis 7-kapa komitato kun kunordigaj funkcioj de Vitalij Malenko.
Kadre de REK inter Junulara E-Asocio de Æuvaþa Respubliko (JEAÆR), Uljanovska E-klubo Evento kaj Junulara E-teamo de Ivanovo (JETI) estis subskribita interkonsento pri funkciigo de projekto Esperanto-Kluba Iniciato (EKI), kiu celas okazigi "descendojn" al urboj, kie ne ekzistas aý tre malfortas E-movado -- lanæante informkampanjon, okazigante ekspreskursojn, fondante novajn E-grupojn kaj subtenante ilin.
Krom tio plenkunsido de REK akceptis 2 rezoluciojn: pri E-movado en Rusio kaj pri la kongresa nomo.
Provizore la venonta kongreso estas planata en Peterburgo en marto 2001 paralele aý antaý la festivalo EoLA. La nova estraro de REU taskigis sin pri la prepara laboro por la nova REK.
Aleksandr Blinov
Nikolao Gudskov kaj Viktor Aroloviæ
(la du legantoj en la unua vico) jam prezidis la landan asocion, tamen
ne ili, sed Andrej Ananjin duafoje fariøis prezidanto de REU.
La agado de la malnova estraro, elektita antaý jarduono en Ti¶vin, estis taksita nekontentiga. Dum la E-movado en la lando leviøas kaj akiras novajn trajtojn, laboro de la landa asocio dum kelkaj lastaj jaroj estas nevidebla. La membraro de jaro al jaro malkreskas, la financo estas en plorinda stato.
Multaj aktivuloj, kiuj reale estas motoroj de E-movado, ne þatas partopreni la agadon de REU. Ili organizas renkontiøojn, eldonas revuojn, instruas, sed neglektas la landan asocion, opiniante øin nenecesa aý burokrateca. Rezulte multaj øiaj funkcioj estas neplenumataj.
Feliæe tiu stato þanøiøas. La prezidanto de REU estis elektita Andrej Ananjin (Ivanovo), kiu lastatempe estas unu el realaj gvidoroj de E-movado en nia lando. Tamen la elektoj ne estis simplaj, kaj dum du etapoj de voædonado du æefaj kandidatoj (Ananjin kaj Kokolija) ricevis egalan kvanton de voæoj. Nur en la tria etapo de voædonado la pata situacio estis venkita.
Vicprezidantoj de REU iøis Georgij Kokolija (Moskvo) kaj Yurij Karcev (Uljanovsk). La Konferenco decidis limigi la kvanton de estraranoj øis tiuj tri personoj. Krome, estis nomumitaj komisiitoj: pri libroservo kaj koresponda kurso Mikaelo Æertilov, pri literaturo Valentin Melnikov, pri turismo Aleksej Salomatov, pri dokumentaro Viktor Aroloviæ, pri juraj aferoj Elena Þevæenko, pri publikaj rilatoj Nikolao Gudskov. Æiuj komisiitoj estas moskvanoj.
Dum la Konferenco estis proponita projekto de agadprogramo de REU. Øi estis akceptita kiel bazo por plua evoluigo. Estas planataj, ekzemple, aktivul-trejnaj seminarioj, kreo de banko de sperto por aktivuloj, lanæo de nova¼servo de REU, plifortigo de kontaktoj kun regionoj de la lando.
Plia informo troveblas æe la retpaøo de REU: http://reu.da.ru.
Yurij Karcev
Nikolao Gudskov
La sekvaj partoprenintoj de Rusia Esperantista Kongreso, kunveninte la 3-6 feb 2000 jaro en Æeboksary -- æefurbo de Æuvaþa Respubliko de Rusia Federacio,reprezentante movadon por la internacia lingvo Esperanto, kiu laý sia esenco strebas al paco kaj kompreno inter diversaj popoloj,
konsiderante rajton je vivo kiel la plej grava homa rajto sur la Tero,
konstatante mortigon de pluraj miloj da homoj en Æeæenio,
opiniante neebla solvadon de politikaj problemoj per forto de armiloj, malgraý pravigo per ajnaj noblaj kialoj,
-- firme kontraýas daýrigon de milito en Æeæenio,
-- elpaþas por urøa komenco de senperforta, paca solvo de politikaj problemoj en Æeæenio. (20 subskriboj)
Ni atendas E-karavanon kiu veturos el Eýropo al IJK en Hongkong kaj pasigos en la tendaro ses tagojn.
La tendaro okazos apud Tomsk en turistejo. Ni strebos variigi la loø-kondiæojn por æies poþo: 1--3-litaj æambroj, amasloøejo, tendo.
La sola komunik-lingvo estos Esperanto!
Bonvolu informi pri via deziro veni al OrSEJT-32 plej baldaý, æar por la organizantoj estas tre grave scii proksimuman kvanton de partoprenontoj.
Aliøkotizo por Ruslando kaj KSÞ (ruslandaj rubloj)
| Aøo | øis 21.04 | øis 21.06 | surloke |
| Sub 16 jaroj | 30 | 40 | 60 |
| 16-30 jaroj | 40 | 60 | 90 |
| Pli ol 30 jaroj | 50 | 80 | 120 |
La rublajn pagojn sendu al Gennadij Fjodoroviæ Basov laý la suba adreso.
Aliaj landoj (usonaj dolaroj)
| øis 21.04 | øis 21.06 | surloke |
| 5 | 8 | 12 |
La alilandanoj petu informojn pri la pagmaniero. Privatajn invitilojn por eksterlandanoj ni povas aranøi post aparta peto.
Detalajn informojn ni sendos al interesitoj.
Adreso: RU-634055 Tomsk-55, a/k 2289, Gennadij F. Basov
Rete: gbasov@hcei.tsc.ru
Telefonoj: (3822) 258-966 (Gennadij Basov), 773-514 (jeLena Katajeva), 770-003 (Saþuk), 536-427 (Konstantin Malasajev)
Gennadij Basov
Ne tre sukcesis ankaý la provo de Svetlana Ejst revigligi la junularan movadon. Al la prezentado de Esperanto en la junularpalaco ni invitis reprezentantojn de diversaj junularaj kluboj kaj organizoj, sed nur ses personoj venis. Studentino el "Instituto pri lingvo kaj kulturo" petis min prelegi pri interlingvistiko, sed al la prelego venis ... du knabinoj, dum la ceteraj filologoj (!) restis tute indiferentaj.
Nun nia negranda junulara klubo preparas la sekvajaran EoLA. Baldaý okazos E-koncerto en la 271a gimnazio.
Boris Kondratjev
Pli ol tridek personoj kunvenis je la Tago de la Libro, dum kiu ni ankaý
festis (jam la 21an de decembro) la novan jaron. La feston komencis ludoj,
sekvis koncerto, en kiu partoprenis ankaý niaj plej junaj esperantistoj
-- lernantoj el la urba mezlernejo N-ro 5. Spertuloj øojigis la publikon
per bela kantado, sub la gvido de æarma V.Vlasova. Dum la sekvinta gaja
teumado (vidu en la suba foto) sonis gitaro kaj komunaj kantoj.
La januara ¼aýdo estis dediæita al Iosif Brodskij. Pri la poeto rakontis
M. Bronþtejn. Poste ni (ankaý æi-foje estis pli ol 30 personoj) povis aýdi
liajn verkojn prozajn kaj poeziajn, kaj fine estis surprizo: eksonis la
voæo de la poeto mem, kiu deklamis æe renkontiøo kun esperantistoj. La
aýskultantoj petis daýrigi la temon sekva¼aýde. La kunvenon kronis, je
øojo de la infanoj, teumado kun dolæa¼oj, kiujn donacis esperantistoj el
nia øemelurbo en Francio.
Zoja Kaæalova
Tiu estis jam la dua (dum du monatoj) kurso kaj verþajne en februaro estos daýriga kurso.
Konstantin Vi¶rov
22 jan okazis prelego pri Esperanto, anoncita en la gazetaro kaj radio. Venis pli ol 80 personoj, plejparte junaj. Ili kun intereso aýskultis min dum preskaý 90 minutoj. Kaj neniu el ili respondis jese al mia fina demando: "Æu vi decidis, ke ne indas okupiøi pri Esperanto?"
Al la gejunuloj estis proponite eklerni la lingvon en nia junulara E-klubo. Sekvatage tien venis dudeko da gejunuloj, al kiuj Andreo Rjazancev instruos Esperanton laý la Zagreba metodo. La kurson en la biblioteko gvidas mi laý la lernolibro de Abolskaja.
Aleksas Masiukas
Sed estas unu escepto. Temas pri "Propono de Konstitucia Æarto de la Esperanta Civito".
Pardonu min, sed tio aperas al mi kiel gravega neserioza¼o. Mi bone komprenas la du sintenojn de la esperantistaro: finvenkismon kaj raýmismon. Mi mem partoprenas en ambaý: mi faras æion eblan, laý miaj modestaj fortoj, por disvastigi nian lingvon, sed samtempe mi øuas øin, legante librojn, gazetojn, TTT-paøojn, korespondante ktp.
Sed mi ne vidas la bezonon starigi iun "kvazaý-þtaton" kun konsuloj, kortumo, parlamento kaj eæ subigo "al la svisa civila kodo"!!
Feliæe ke oni elektis svisan leøaron. Imagu se oni estus elektinta la "þaria"-n islaman praktikatan en Saýdi-Arabio aý talibana Afganistano! Pro malgrava eraro oni fortranæus niajn manojn, la kapon ... en publika placo. La virinoj estus devigataj sin vesti per "æadro", ktp.
Mi sincere kredas ke, se tiu projekto alvenos al la oreloj de malamikoj de Esperanto, ili havos bonegan materialon por ridindigi niajn lingvon kaj movadon. Ofte tiaj malamikoj taksas nin kiel frenezuloj, kaj la Esperanta Civito certe pravigus tian opinion.
Øi þajnas unu el la plej absurdegaj aferoj iam ajn aperintaj en Esperantio, jes Esperantio, kiu ne povas esti kvazaýlando kun stultaj karikaturoj de politikaj institucioj. Reale øi estas aminda komunumo de homoj dise tra la mondo kiuj þatas la ideon de lingvo internacia kaj uzas øin praktike.
Mi multe þatus ke LOdE, tiel prestiøa, ne plu okupiøu pri tia absurda¼o.
Darío Rodríguez
Kial ne kunvenu ankaý þatantoj de eble la plej antikva scienco -- Astronomio, kies adeptoj troviøas inter esperantistoj. Tiu ideo stimulis min iniciati Astronomian E-Klubon (AEK). De la ideo øis øia realiøo ne pasis longa tempo, æar la medio kie tiu klubo ekzistu estas Interreto. Des pli ke aperis samideanoj, kiuj subtenis la ideon. Tiel naskiøis eble la unua faka grupo funkcianta en virtuala medio -- AEK.
Nun pri øiaj celoj kaj agadoj. La klubo kunligas æiujn þatantojn de astronomio kaj astrofiziko, profesiulojn kaj amatorojn. La æefa principo de la klubo estas demokratio, ne gravas kiun postenon aý sciencan gradon havas klubano -- li/þi povas proponi iun ajn temon aý ideon. Ni havas krom TTTejo ankaý poþtliston, aýtomate dissendatan al la klubanoj. Æiu klubano ricevas regule informojn pri novaperantaj TTT-paøoj, semajnfinan klubbultenon.
En la kluba TTTejo jam funkcias pluraj rubrikoj. Inter ili Amatora rondo -- rubriko por komencantoj, kie amatoroj povas trovi diversajn informojn kiel eklerni la æielon. Oni jam sendas siajn fotojn de astroj kaj ni ilin publikigas en nia Astrofoto-galerio. Dezirantoj povas sendi sian demandon al specialisto, profesia astronomo. Laýdezire la respondo povas esti publikigita. Al Profesia angulo oni invitas profesiulojn por priskribi siajn rezultojn, diskuti iujn pli fakajn temojn. Rubriko Astro-nova¼oj respegulas lastajn nova¼ojn en la fako.
Krome ni havas sian virtualan bibliotekon, anonctabulon por diversaj anoncoj, paøon kie eblas trovi informojn pri la klubanoj. Baldaý ekfunkcios aliaj paøoj, inter ili estos Terminara paøo, por kiu SAT donis al ni permeson interrete publikigi la astronomian parton de la baldaý eldonota PIV. Estas planataj ankaý propono de diversaj projektoj, kunlabore kun diverslandaj Astronomiaj Kluboj kaj Societoj.
Æi septembre en Kvinpetalo (Francio) okazos Astronomia semajno por esperantistoj. AEK aktive partoprenos la aranøon.
La klubo konstante kreskas. Al AEK jam aliøis esperantistoj el 8 landoj. Inter la klubanoj estas pluraj fakaj specialistoj kaj amatoroj (komencantoj kaj laikoj).
Bedaýrinde, dume neniu aliøis el Ruslando. Se por iu tiu formo de la kluba ekzisto estas iom malfacila, ni povus iom poste ellabori aliajn formojn de aktivado.
Fine, plej grave jen estas interreta adreso de Astronomia E-Klubo: http://members.xoom.com/astro_esp
Rete: astro_esp@xoommail.com
Kluba poþtlisto legeblas de http://www.egroups.com/group/aeko
Aboni øin eblas sendante leteron al aeko-subscribe@egroups.com
Klaran æielon al æiu!
Aleksandr Mikishev
"La ¼urnalo estas tre ampleksa kaj æu æion al ni estas interese legi? Al mi þajnas, ke øi pli multe konvenas al novaj rusoj, sed ne al nunaj pensiuloj. Plej konvenas al ni io simila al Konkordo aý Ruslanda Esperantisto".Sekve la revuo perdis ankoraý unu abonon kaj du legantojn.
Via revuo estas interesa, riæa, bonege eldonata! Sed ve! Sub la glacea kaj eleganta kovrilo en multegaj sekaj informoj pri diversaj esp-aranøoj en la monda skalo, perdiøas la spiriteco kaj sincereco. Por mi estas grava, ne kio kaj kie, sed kiu kaj kiel. Kun maløojo mi rememoras pri Konkordo kaj Ruslanda Esperantisto, presitaj sur gazeta papero, sed pli proksimaj kaj intimaj.
Helaj kapoj!.. Kie estas nun tiuj esperantistoj: N.Griþin, J.Davydov, R.Revo, J.Ano¶in, V.Romanov?...
La nuntempaj aýtoroj (Melnikov, Arosiev, Pokrovskij) ne malofte admiras sin mem per siaj ekskluziveco kaj eksterordinareco. Jes, bedaýrinde, en Ruslando esperantistoj, same kiel la tuta socio, estas disigitaj ne nur je superriæaj kaj almozuloj, sed ankaý je okcidentuloj kaj slavofiloj, do ni revenis al la XIXa jarcento.
Æu tio estas progreso?
Anstataý tre specifaj artikoloj, ekzemple pri la Slavonaj skriboj, estus bone retrovi materialojn pri Esperanto en Soveta Rusio 1919--23, kiam laý ordono de Trockij Esperanton oni lernis en la trupoj de la Laborist-Kamparana Ruøa Armeo kiel la lingvon de la Tutmonda Revolucio.
Rilate la estontecon de Esperanto. Øi ne iøos la universala rimedo de interkomunikado. Jam aperis porteblaj aýtomataj interpretiloj -- kun ili en la venonteco vojaøos riæuloj.
Tamara Durnickaja
Niaj kluboj devas zorgigi sin pri tio. Fakte, temas pri interhelpa sistemo: apartaj esperantistoj aý disfalontaj grupoj transdonu senpage siajn librojn al tiuj kluboj, kiuj pliriæigas siajn proprajn bibliotekojn kaj kolektas ekstrajn ekzemplerojn por posta transdono al aperontaj grupoj kaj apartaj esperantistoj.
Do, devas esti vaste konataj adresoj, pri kiuj oni estus certa, ke tie troviøas loko por æiuj libroj, kiuj estos konservataj kaj transdonataj al legemuloj.
Parte tiel estas jam nun. Ekzemple, en Krasnojarsko (Siberio) multaj
homoj iam aæetis librojn, kaj nun ili portas ilin al la klubo, lasinte
al sia dispono nur la plej þatatajn.
Nun tio fariøis nia konstanta laboro, æar ni havas por tio materian
bazon: nia klubo havas pluræambran ejon, kaj libroj estas konservataj en
la þrankoj en aparta þlosata æambro. Ilin povas prunti ne nur klubanoj,
sed ankaý aliaj dezirantoj. Do, ni povas garantii, ke æiu ricevita libro
ne perdiøos, sed estos uzata kun danko al la transdoninto. Se ni jam havas
en la biblioteko la koncernan libron, ni trovos legemulon, kiu øin bezonas.
Bonvolu konsideri, ke:
Krasnojarska E-Klubo pretas ricevi senpage de esperantistoj aý de E-kolektivoj el Ruslando nebezonatajn al ili E-librojn kontraý la sendokosto kaj sendi al æiu deziranta grupo aý persono po iom da senpagaj libroj el la listo de duobla¼oj (la ricevonto pagu la sendokostojn). Eblas ankaý interþanøo.
Nia adreso: RU-660017, Krasnojarsk, ab. ja. 20825, Ruslando.
Bonvoli enmeti koverton kun via adreso, kaj ni sendos al vi la katalogon, laý kiu vi mendu.
Skribu al ni ankaý tiuj, kiuj volas transdoni siajn librojn -- ni interkonsentos pri sendmaniero kaj niaflanka pago. Temas pri Ruslando kaj apudaj landoj, æar nun ni ne povus pagi la sendokoston el eksterlando (ekzemple, la dogano estas 30% de la kosto super $100 de la indikita kosto).
Nia klubo ne havos monprofiton pro tio; finance ni eæ malgajnos, æar ni pagos la sendokoston por la ricevotaj libroj kaj nenion ricevos pro la sendotaj libroj. Nia gajno estos, unue, libra (riæigo de la biblioteko), due -- morala (reala subteno al la malfortaj grupoj kaj izolitaj esperantistoj).
Lastatempe en nia socio (ankaý en la Ruslanda E-Movado) oni parolas pri reciproke pagataj servoj (temas pri kapitalismigo de la Movado). Tio ne estu sola kondiæo por nia pluvivo. Necesas reciproka interhelpo. Unue, øi subtenos la malfortajn, kaj per tio plifortigos la Movadon. Due, racia kaj honesta poresperanta interhelpo signos resaniøon de la Ruslanda E-Movado. Nia Movado devas vivi ne laý la øangala leøo "venkas la plej forta", sed inter ni la pli forta helpu la pli malfortajn. (Sed tiu malforta devas esti honesta por ne "paraziti" sed fari æion laý siaj kapabloj.)
Jam nun ni havas centojn da librotitoloj (pli ol mil ekzempleroj), kiujn ni povas senpage sendi al la dezirantoj.
Sergej Bronov
prezidanto de KEK
Brian Fox (kunordiganto), Rosalie Schulze, Dietrich Weidemann, Kep Enderby, Renato Corsetti (membroj).
La adreso de la kunordiganto estas:
Brian Fox, 634 South Titirangi Road, Titirangi, Auckland 1007, Nov-Zelando.
Æiu esperantisto, kiu havas intereson pri disvastigado de Esperanto en la pacifika regiono, aý havas indikojn pri esperantistoj loøantaj en tiu regiono, bonvolu kontakti øin. Oni povas fari tion ankaý per mesaøo al oceanio@egroups.com.
Renato Corsetti
Sonja Brun
Nikolao Gudskov
Tiu eksteretata redakciano fervore ekplenumis sian taskon jam en la februara kajero -- la unua, kiun ni redaktis en la novaæetita lokalo. Nia Kobæjo fuþis la titolon de la eseo de Walter Zelazny, kaýzis kelkajn miskomposta¼ojn kaj, æefe, reduktis je 5 la kvanton de la libroj, eldonitaj de UEA en la teksto de nia æefredaktoro. Korektu do 51 librojn al 56 -- cetere, æi tiom estas en la sampaøa tabelo.
LOdE
Pri
la rilatoj inter inteligencio kaj plebo en la movado aý intelektulo inter
plebanoj kaj nuda inter lupojJa io mankas en la koncepto de la Homaj Rajtoj, se ties patrujo povas sen ajna konsekvenco detruadi tutajn spacojn kulturajn kaj etnajn. Sed æu pri tio konscias la francaj esperantistoj? Ili plimulte devenas de la fabriko jakobena, t.e. de la strukturoj de la nacia edukado, kie ili laboras. Kaj la nacia edukado metas en la kapojn unu lingvon, unu kulturon universalan, kondiæe ke la francan.
Malfacile estus pensi, ke iu Maria Curie verkos en Esperanto pri nova speco de radioj kaj ricevos Nobel-premion. Ni revenas al la sama punkto. Oni verku ne nur tion kion oni scias, sed oni sciu kion verki. Mi havas nenion kontraý la aplikistoj, sed ne tie kuþas niaj prioritatoj... Eæ Mistral ricevis la Nobel-premion ne æefe æar li verkis en la okcitana, sed æar li diris en la okcitana tion, kion aliaj ne sukcesis esprimi en aliaj lingvoj.
1) sociaj: ili pensas ke eta reformo de Esperanto faciligos øian sukceson. Tiele oni proksimigis Idon al la franca; fakte oni povas diri, ke Ido estas "la idiomo por omni" de la franca lingvo. Tiutempe eble Ido havis teorie fortan politikan kaj socian motivojn. Se la franca hodiaý havus la saman prestiøon kiel la angla-usona, eble efektive Ido estus hodiaý tiu fama langue aýiliaire internationale. Bedaýrinde, la prestiøo de lingvo venas de ties ligoj kun la ekonomia, politika kaj kultura povoj, nur iom de demografia faktoro (la æina, la plej uzata, ne estas internacia). La unuaj idistoj kalkulis je la helplingvo de la franca lingvo. Ili eraris ne lingvistike, sed politike. La eraro estis la troa ligo al la franca mem en ties internacia komunika rolo, sen antaývidi la falon de la franca meze de la 20a jc. Tio atendas la anglan en la sekva generacio. Proksimiøas la venko de la hispana, eæ en "la faýko de la leono", tio estas en Usono mem!
2) alia tipo estas riparistoj: ili pensas, ekz-e, ke se oni þanøus la manieron skribi la æapelitajn literojn aý likvidus ilin, tiam Esperanto progresus. Jam ja idistoj tion faris, æu ili progresis?
Ofte mi konsentas kun tia argumentado, tamen tio dependas ne de la lingvo mem, sed de ties socia uzo. Mi povus diri en la pola frazon, leksike riæegan, kiu fakte estus en la pola korekta lingvo, sed ne komprenebla por alia polo. Intelektulo komprenos øin, plebano ne komprenos. Sed tiu intelektulo ankaý silente pensos pri mi en sia kapo: "kial tiu idioto parolas kun plebano per tia lingva¼o". Jam en la Biblio oni diris ke pli bone esti sana ol malsana kaj riæa ol malriæa. Æu vere la homo ne pli multe profitus, kiam li estus pli sana ol kranka aý pli riæa ol povra? Claude Piron donis la respondon en La Bona Lingvo.
En Francio æiuj estas Francoj, eæ se ili estas Bretonoj, Baskoj, Katalunoj, Alzacanoj ktp. La þtato ne rekonas etnan diferencecon de siaj loøantoj. Konsekvence øi rekonas nenion, kio ne estas kulture franca aý simple franca. Kiel Francio rekonu Esperanton, se øi detruas proprajn aýtoktonajn lingvojn? Kial francaj esperantistoj regule ne protestas? Ili rajtas al tio, ili vivas en la demokrata þtato, neniu ilin punos pro la protestoj. Verþajne ili pensas, ke la afero ne koncernas ilin. Eble ne, sed tiam ili ne parolu pri la Fina Venko, kaj kritiki raýmismon de tia pozicio, kvankam æiam ebla, samtempe estas sensenca. Do ili prefere trinku kafon kaj kongresu.
Tiu tendenco pri la neýtraleco eæ pri neýtralaj aferoj, el kiu rezultas la lingva justeco pere de Esperanto, estas grava malsano de la tuta Oficiala Movado. La plej freþa estas la Manifesto de Prago, kiun subskribis pli ol 10 mil personoj. Por þpari miajn nervojn mi øin ne komentu! Tamen mi rajtas demandi, kia estus rezulto de tiu manifesto, se øin subskribus 100 miloj aý 100 milionoj da homoj? La sama! Estus honeste diri, okaze de la fiera informado pri la amasa subskribado de la Manifesto de Prago, ke ion similan, nome peticion al UN, lanæis en la sesdekaj jaroj la stabo de Lapenna, kaj tiam øin subskribis æ. unu miliono da individuoj kaj preskaý kvar mil organizoj, sed øi donis neniun rezulton. Tion oni devas klare skribi en la organo. Al kiu oni sapumas okulojn! La esperanta plebo havas kurtan memoron, sed ne intelektuloj -- jen ekzemplo de la manipulado.
Mi revas iam legi, ke oni tradukis en plurajn naciajn lingvojn La infanan rason de William Auld. Ke UEA eldonis øin en la serio Oriento-Okcidento en 30 lingvoj. Aldone kun kritika analizo de la traduka¼oj. Mi estus la unua, kiu aæetus 50 ekzemplerojn! Jen unu el la plej gravaj mankoj propagandi la lingvon. Praktike mi havas nenion por montri al miaj kolegoj profesoroj. Nenion! La Infana Raso en dek, aý dudek aý tridek naciaj lingvoj. Æu ion similan povas lanæi La Ondo de Esperanto aý Literatura Foiro aý kune? Des pli, ke oni parolas pri eventuala literatura Nobel-premio al nia literaturo.
Mi ne komprenas la blindan ununuran direkton de naciaj lingvoj al Esperanto. Feliæe, Esperanto ankoraý ne krevis de æiuj naciaj antologioj. Cerxe nia literaturo ne kapablas naski novan Dostojevskij, Márquez aý Haszek. La tuta 19-jarcenta literaturo estis naciisma, pri la amo al sia popolo, eble eæ en bona senco de la vorto. La tuta verkaro de Dostojevskij estas finfine demando pri la rolo de la inteligencio en Rusujo; la tuta verko de Mann -- la sama demando por Germanio! Poste okazis Gulagoj kaj Koncentrejoj, tamen siatempe la nacia demando estis øusta, sed la plebo ne povis øin kompreni. La nuna literatura tendenco, almenaý en Eýropo, varias inter prozo, poezio kaj eseo kaj finis feliæe pri la naciaj demandoj. Tiaj estas verkoj de Czeslaw Milosz, Iosif Brodskij aý Umberto Eco. Tiu lasta preskaý povus verki en Esperanto, sed li ne verkas. Tamen li donis al Esperanto pli da internacia prestiøo ol la øisnuna esperanta literaturo. Eniri en la universalan literaturon kiel iam Gogol hodiaý ne eblas. Ne nur per Esperanto, per neniu lingvo. La tempo de la literaturo finiøis. Feliæe la klasikuloj postlasis sufiæe da verkoj.
Mia konato, bedaýrinte jam forpasinta, profesoro pri lingvistiko æe Varsovia universitato Tadeusz Michalski, ripetadis: post la tuta interlingvistika periodo preskaý æiu inteligenta doktoriøonto povas krei korektan artefaritan lingvon. Sed nur geniulo povas øin meti en la socian uzon. Li mem sciis Esperanton, sed li ne vidis eblecon utiligi øin kiel intelektulo, alia aktivado ne interesis lin. Unu el la korifeoj de la moderna lingvistiko Jan Baudouin de Courtenay sciis Esperanton, sed li ne sciis utiligi øin. Oni povas fari liston de unuagradaj intelektuloj, kiuj scipovis Esperanton, sed ne scipovis utiligi øin.
Cibernetikaj pedagogoj þajnus diri: se Esperanto estas bona por orientiga pedagogio øi estas ankaý bona en si mem. Jen tie kaþiøas konvinko, ke per tiutipa pedagogio oni valorigus Esperanton ekster Esperantio. Kion mi riproæu al ili? Certe nenion!
Ni honeste komparu la statistikan vivnivelon en Eýropa Komunumo kaj Bulgario, Ukrainio, Rusujo, kie vivas ne malpli da Esperantistoj ol en la Eýropa Unio. Kaj nun ni komparu la þancojn esperantumadi de Svedo kaj Albano. Mi scias, ke tiuj vortoj estas dolorigaj por okcidentaj esperantistoj sed, bedaýrinde, ili estas evidentaj. Pro tio mi ripetas: neniu kulpas, sed neniu povas havi kvietan konscion!
Zamenhof estis relative malriæa kompare kun tiutempaj okulistoj varsoviaj. Li kuracis multajn homojn senpage. Se ni volas havi esperantistojn en la malriæaj landoj ni devas ankaý priservi ilin, kiel Zamenhof la malriæajn. Pro tio mi ne povas kompreni æiujn paþojn por konkeri per Esperanto la Trian Mondon, precipe, la islaman mondon (tio estas aparta problemo). Se malriæaj esperantistoj ne havos eblon aæeti esperantajn produktojn (æefe librojn) kaj profiti iusence de la turismo esperanta, ili ne partoprenos nian kulturon, ili estos nur objekto de niaj koloraj fotoj.
daýrigota
¦ameleono-- Do, vi mordemas, malbenita? -- subite aýdas Oæumelov. -- Hej, knaboj, ne lasu øin forkuri. Nun mordi ne licas. Tenu øin! Ha... a!
Aýdiøas hunda jelpo. Oæumelov rigardas flanken kaj vidas, ke de la hejtligna
magazeno de negocisto Piæugin sur tri kruroj saltkuras hundo, de tempo
al tempo retrorigardante. Øin persekutas viro en indiena amelita æemizo
kaj malbutonita veþto. Li kuras post øi kaj, ¼etinte la korpon antaýen,
falas teren kaj kaptas la malantaýajn krurojn de la hundo. Aýdiøas duafoje
la hunda jelpo kaj krio: "Tenu øin!" El la butikoj elþoviøas dormemaj vizaøoj,
kaj baldaý æe la magazeno, kvazaý el sub la tero, aperas homamaso.
-- Þajne, estas malordo, via moþto!.. -- diras la policano.
Oæumelov faras armeeskan duonturnon liven kaj marþas al la amaso. Æe la pordego de la magazeno li vidas la supre menciitan viron en la malbutonita veþto kiu, levinte supren la dekstran manon, montras al la amaso sian sangantan fingron. Sur lia duonebria mieno kvazaý estas skribite: "Jen mi prenos de vi kompenson, kanajlo!" kaj la fingro mem aspektas kiel signo de l' venko. Æi tiun viron Oæumelov rekonas kiel juveliston ¦rjukin. En la centro de la homamaso, dismetinte la antaýajn krurojn kaj tremante per la tuta korpo, sur la tero sidas la kaýzanto de l' skandalo -- blankfela levrelido kun akra muzelo kaj flava makulo sur la dorso. En øiaj larmantaj okuloj estas esprimo de angoro kaj timego.
-- Pro kiu okazo æi tie? -- demandas Oæumelov puþante sin tra la amaso. -- Kial æi tie? Kial vi la fingron?.. Kiu kriis?
-- Mi iris, via moþto, neniun incitante... -- ekparolas ¦rjukin, tusante en la pugnon. -- Por trakti pri hejtligno kun Demetrio Dmitriæ, kaj subite tiu pleba hundo, tute sen kaýzo, mian fingron, jen... Pardonu min, sed mi estas viro, kiu laboras. Mia laboro estas subtila. Oni do pagu al mi, æar tiun æi fingron mi eble dum semajno ne povos uzi... Neniu leøo, via moþto, preskribas tion, ke oni pro bestaæo suferu... Se æiu mordos, prefere oni ne vivu en tiu æi mondo.
-- Hm!.. Jes... -- Oæumelov severe diras, tusante kaj movante la brovojn. -- Jes... Kies estas la hundo? Mi tion ne lasos senpuna. Mi montros al vi, kio farendas, se oni lasas hundojn sen prizorgo. Necesas atentigi pri la sinjoroj, kiuj neglektas ordonojn. Post kiam oni monpunos tiun fiulon, li scios, kion signifas hundo kaj alia senprizorga bestaro. Mi lin draþos plej ekzemple!.. Jeldyrin, -- li diris al la policano, -- eksciu, kies estas la hundo kaj verku protokolon! Kaj la hundon necesas ekstermi. Senprokraste! Probable øi estas rabia... Mi demandas, kies estas la hundo?
-- Øi eble estas de generalo ¬igalov! -- krias iu el la amaso.
-- Æu de generalo ¬igalov? Hm!.. Forprenu, Jeldyrin, mian palton. Terura varmego! Probable baldaý pluvos. Mi nur ne komprenas, kiel øi povis vin mordi? -- Oæumelov adresas sin al ¦rjukin. -- Æu øi kapablas atingi vian fingron? Øi estas eta, sed vi estas jena grandegulo! Vi verþajne øissange vundis la fingron per najlo, kaj poste ekhavis la ideon pri kompenso. Vi ja... konata popolo estas! Mi bone konas vin, diablojn!
-- Li, via moþto, en øian muzelon þovis cigaredon, por amuzo, kaj øi sin montris ne dupo kaj mordis. Kverelema ulo li estas, via moþto.
-- Vi mensogas, unuokululo! Vi nenion vidis, kial do vi mensogas. Lia moþto estas saøa sinjoro, kaj li komprenas, kiu mensogas kaj kiu parolas sincere kvazaý antaý Dio... Sed se mi mensogas, ni iru al la juøisto. En lia leøo æio estas skribita. Nun æiuj estas egalaj. Mia frato ja servas kiel øendarmo, se vi deziras scii...
-- Ne palavru!
-- Ne, øi ne estas generala... -- saø-aspekte rimarkigas la policano. -- Tiajn la generalo ne havas. Li havas plejparte halthundojn.
-- Æu vi certe scias tion?
-- Certe, via moþto.
-- Ankaý mi scias. La generalo tenas multekostajn purrasajn hundojn, sed tiu æi estas diablo-scias-kia! Nek felo, nek muzelo: nura plebeco... Æu teni tian hundon? Via cerbo iris promeni! Æu vi scias, kio okazus, se tian hundon oni vidus en Peterburgo aý en Moskvo? Tie oni ne konsultus la leøon, sed tuj mortigus. Vi, ¦rjukin, estas viktimo kaj ne lasu la aferon nefinita... Necesas doni bonan lecionon! Jam!
-- Sed eble øi estas generala... -- la policano pensas voæe. -- Ja sur øia muzelo nenio estas skribita... Antaý kelkaj tagoj mi vidis tian hundon en lia korto.
-- Certe, øi estas generala! -- voæis iu en la amaso.
-- Hm!.. Metu, frato Jeldyrin, sur min la palton... Ial vento aperis... Mi febretas... Konduku øin al la generala domo kaj demandu tie. Diru, ke mi øin trovis kaj sendis al li. Kaj diru, ke oni ne ellasu øin eksteren... Øi eble estas multekosta, kaj se æiu porkulo pikaæos øian nazon per cigaredo, øi baldaý estos kripligita. La hundo estas besto delikata... Sed vi, þtipkapulo, mallevu la manon. Æesu elmontri vian stultecan fingron! Vi mem kulpas!...
-- Jen iras la generala kuiristo, ni lin demandu... Hej, Pro¶oro! Venu æi tien! Vidu la hundon... Æu via?
-- Jen vi elpensis! Tiaspecajn ni neniam havis.
-- Do, ne estas pri kio demandi, -- diras Oæumelov. -- Øi estas senmastra. Ne necesas longe paroli... Se estas dirite, ke øi estas senmastra, øi do estas senmastra. Necesas ekstermi øin kaj fino.
-- Øi ne estas nia... -- daýrigas Pro¶oro. -- Øi apartenas al la frato de la generalo, kiu venis antaý nelonge. Nia generalo ne þatas levrelojn. Sed lia frato estas þatanto...
-- Æu vere venis la frato de l' generala moþto? Æu Vladimiro Ivanoviæ? -- demandas Oæumelov, kaj lian tutan vizaøon inundas humila rideto. -- Ho, Dio! Sed mi ne sciis! Æu li bonvolis veni por gasti?
-- Jes, por gasti...
-- Ho, Dio!.. La fraton vidi li sopiris... Sed mi eæ ne sciis! Do la hundeto estas lia, æu? Mi tre øojas... Prenu øin... Tamen la hundeto estas nemalbona... Tre vigla... Jen, kaptis la fingron de tiu ulo! Ha-ha-ha... Nu, kial vi tremas?.. Rrr... Rr... Koleras, kanajlo, la hundidæjo...
Pro¶oro vokas la hundon kaj foriras kun øi de la magazeno... La amaso ridegas pri ¦rjukin.
-- Mi ankoraý traktos vin! -- minacas lin Oæumelov kaj, kunbaskigante la palton, daýrigas sian iron sur la bazara placo.
Tradukis Tatjana Vþivceva
Pro tiu æi traduko nia fidela leganto Tatjana Vþivceva (Miass) iøis laýreato de "Liro-99". Þia traduko aperos en la unua volumo de la "Rusa Antologio".
Japana E-Librokooperativo (JELK), la librofako de Kansaja Ligo de E-Grupoj eldonis konversacian gvidlibron Nova klaso de interparolo en Esperanto parte reverkitan de Takeuti Yosikazu. JELK eldonis ankaý japanlingvan esearon de Miyamoto Masao (1913-1989), Elektitaj eseoj pri literaturo omaøe al la deka datreveno de lia morto.
Eldonejo Riveroj ankaý eldonis unu esperantan kaj du japanlingvajn librojn: la esperanta estas Vivo kaj verkoj de Miyamoto Masao, kolekto de memorigaj artikoloj verkitaj de William Auld, Ulrich Lins, Vilmos Benczik, Giorgio Silfer, Manuel de Seabra kaj aliaj; kaj la japanlingvaj estas Pri esperantaj libroj de Yamaguti Mitio, kolekto de liaj recenzoj publikigitaj en La Movado, kaj Tri semajnoj en Pollando de s-ino Tahira Masako, raporto pri þia vojaøo. Kvankam la revuo Riveroj akurate aperis æiusezone, øi æesis en la lasta novembro, lasante entute 26 numerojn.
Japana E-Instituto estas la plej multmembra inter la landaj asocioj aliøintaj al UEA. Sed øi aktivas ankaý eldone. La æevalo de Motizuki estas kompleta muziklibro por kvarvoæa korusa suito kun Esperanta traduko de Konisi Gaku apud la originala japanlingva teksto. Æu vi parolas Esperante? estas nova eldono de la konata konversacia sonbendo el Pollando kun la nove kompostita tekstlibro. JEI cetere iniciatis novan serion de broþuretoj Ponto-Libroj, por malmultekoste liveri klerigajn dokumentojn pri utileco de Esperanto al la japana publiko.
Libroteko Tokio de s-ino Syozi Keiko riæigis sian katalogon je du novaj. Vera biografio de Zamenhof estas nova japanlingva, cetere senlegenda, biografio de Zamenhof verkita de s-ro Ito Kanzi surbaze de lia Plena Verkaro de Zamenhof. Raportoj el Japanio 2 de s-ro Hori Yasuo estas daýrigo de lia sukcesa Raportoj el Japanio en 1997.
Hori Yasuo mem eldonis kolekton de siaj japanlingvaj artikoloj Invito al Esperanto. Ankaý alia veterano, Kurita Kimiaki, kolektis siajn japanlingvajn artikolojn pri la lingvo kaj proprakoste eldonis ilin.
Oni eldonis japanlingvan tradukon de Tena de Spomenka Þtimec faritan de Mori Singo. Tiu traduko estas laýdita ankaý en la lando de la aýtorino.
Oomoto eldonis esperantan tradukon de Diaj Revelacioj -- fundamenta verko de Deguæi Onisaburo, la fondinto de Oomoto.
Studrondo pri Lingvaj Rajtoj en Tokio kompilis kaj eldonigis æe ekstermovada eldonejo studkolekton Lingvaj rajtoj. La libro pri la lingvaj rajtoj estas unika kaj, laýdire, la unua en la japana lingvo.
S-ro Egawa Harukuni, kiu kunlaboris kun ekstermovada grupo antaý du jaroj, denove sukcesis eldoni libron ekster Esperantujo. Li tradukis japanlingvan bildrakonton Minakata Kumagusu pri fama japana natursciencisto. La bildrakonto paralele kun la originala japana teksto estas eldonita de grupo de bildrakontoj en la urbo de la tradukinto.
Ne mankis eldona¼o pri la movado. Jokohama E-Rondo eldonis broþuron de agadraporto de la lastaj dek jaroj okaze de sia 30a datreveno.
Mine Yositaka
Carroll, Lewis. Alico en Mirlando: Fabelo / Tradukis el la angla Donald Broadribb. -- 2a eldono, korektita -- Jekaterinburg: Sezonoj, 1999. -- 80 paøoj. -- (Serio Mondliteraturo; Vol 8)Fabeloj estas gravega parto de nia vivo, sendepende de tio æu ni konscias pri tio aý ne. De bebeco ni aýdas ilin de panjoj, poste legas lernante legi kaj nepre æiam estas instruataj de ili pri la vivo kaj ties senfinaj kaj gravaj saøa¼oj. Sendube fabeloj estis la plej unua speco de literaturo, iam ankoraý senskriba, poste en formo de libroj. Verki fabelon povis nur "la popola saøo" kun nepra kondiæo ke aýtoro havas senfinan amon al la legonto kaj la tuta mondo. Oni devige devas scii multon pli ol kuþas surface. Fabelo instruas amuzante, pensigas kaj gvidas, eæ post multaj jaroj, kiam la infaneco estas delonga historio.
Pastro, brila matematikisto, amanta patro Charles Lutwidge Dodgson konata kiel Lewis Carroll, aýtoris unu el la plej famaj fabeloj pri aventuroj de malgranda knabino Alico en iu Mirlando, en kiun þi trafas en unu somera posttagmezo. Þi facile kaj nature akceptas tiun defion kaj sekvas seræeme kaj kuriozeme la plej neordinarajn eventojn, renkontante bizaregajn kaj neforgeseblajn heroojn. Sufiæis nur sekvi kuniklon en ties truon por trafi Mirlandon plenan de freneza logiko, kie absurda¼o kaj malreala¼o estas naturaj kaj kutimaj.
Certe æiuj bestoj kaj entoj povas paroli, sed ne nur: ili argumentas, kontraýas, disputas, kondutas plej neatendite, æiam tre æarme, kvankam ofte timige. Alico, afabla, bonkora, scivolema knabino reagas nature al ili æiuj kaj iliaj faroj. Evidente þi estas ankoraý tute nescia, kion pruvas þiaj supozoj pri la obla tabelo, geografio, historio kaj aliaj kampoj. Sed þi kuraøas kaj æiam restas firma en sia konduto. Jen þi kvazaý disduiøas kaj parolas kun si mem. Þi malkovras rimedon þanøi sian dimension kaj jam kvazaý regas tiun kapablon. Sonøo estas, sed sonøo regata. Verþajne ne malmultaj infanoj spertis fenomenon kiam ili sonøas kaj scias ke sonøas kaj povas regi la eventojn. Ekkoni la mondon estas afero nefacila, postulanta certan koncentriøon kaj mens-emoci-penigon.
La aýtoro gvidas sian heroinon tra la senfina serio de tute neatendeblaj
eventoj. Kune kun Alico la leganto iøas pli kaj pli "kuriozige kurioziøa",
jam senpacience atendante kio sekvos en la sekvanta momento.
Unu el la plej naturaj rimedoj de la atentokapto estas vortludo --
la plej malfacile tradukebla afero. La vortludoj estas la lingva kerno
de la tuta libro, kune kun ties specifa¼oj de la anglaj kaj anglalingvaj
reala¼oj. Leganto dekomence perceptas la vican paradokson kaj nur poste
komprenas la veran signifon de la evento. Æi-rilate la libro þajne estas
principe netradukebla en alian lingvon, kvankam de alia flanko æio estas
tradukebla. Donald Broadribb brave akceptis la defion.
La tradukinto tre atente kaj diligente prilaboris la tutan tekston, klopodante precize transdoni æiujn necesajn leksikajn kaj stilajn specifa¼ojn. Leksike æio fluis glate, kvankam de tempo al tempo mi sentis ke ne sufiæis emocia intenseco de kelkaj esprimoj, ekzemple "Alico fikse rigardis øin" devus esti "Alico fikse kaj maltrankviliøe rigardis øin", aý "[birdoj] pepis aýdeble" devus esti "ridpepis", "Al Alico ne plaæis la informo" eble devus esti "Tamen al Alico tute ne plaæis ke oni tiel diris tion" kaj en "Sed æagrenate þi trovis øin malplena" mankis "tre" antaý "æagrenate".
Iam mi havis impreson ke iuj propozicioj estas tro mekanike transdonintaj la anglan originalon, sed post kelka relego al mi tio þajnis jam ne tiom malglata. Ja nia lingvo rajtas akcepti ne nur la longe fiksitajn normojn, sed ankaý ion alian, freþan. Ekzemple frazon "Kaj mi diras ke estas domaøe, mi diras" mi mem dirus "Mi diras ke iøas jam tute domaøe ja", sed la traduka¼o de Donald estas tute bona. Ni ne timu "naci-lingv-ismojn" en esperanto! Iusence la lingva¼o de la traduko estas ia defio al la tro teda reala¼o æirkaýa.
Mi legis kun plezuro. Mi kredas ke Broadribb mem ricevis plezuregon tradukante la verkon. Li bone uzas riæajn rimedojn de esperanto por krei flekseblajn vortsignifojn (kiel ekzemple "tutdume", "heliko heligas" -- "nigriko", "multe multa", eæ "rigardi Dun", kie '-n' estas akuzativa fina¼o. Tre æarmas la aritmetikaj "ambicio", "subbrakado", "multplikado" kaj "sinvido" kaj multaj aliaj trova¼oj. Broadribb senhezite enkondukas novajn interjekciojn "plaþ", "trump", "tt, tt" kaj aliajn, aldone al la PIVaj "æit", "uf".
Sed certe ne æiam (principe!) eblis transdoni la originalajn vortludojn, komencante de la uzo de vorto "seka [historio]", kiu angle jam pli profunde, laý mia persona gusto, ol en esperanto, signifas "tediga", kaj plue tra la neceso transdoni la anglajn "tale (rakonto) -- tail (vosto)" aý "turtle-tortoise-porpoise-taught us" kaj multaj aliaj okazoj. Tamen tio kion la tradukinto sukcesis el tio fari, estas mirinda. Mi aldonu ke la versaj tradukoj laý mi estas precipe bonaj.
La libro estas nepre leginda de æia infano (aý aýdata kiam gepatroj legas øin). Ankaý adoltoj plezure legos øin, øuante la valoran lingvon. La æefa impreso estas øuste plezuro tuþi la fabelon, seræi misterojn, simple ridi je absurda¼oj, kunsenti kaj kuntravivi la misterajn kaj instruajn aventurojn kiuj nepre bone finiøu. Alico en Mirlando estas unu el la plej famaj libroj þatataj de infanoj en multaj landoj. Øia sekreto kuþas en la vivo mem, en kiu amo, kuraøo, scivolemo kaj senlaca preteco akcepti kaj fari ion novan donas la sencon vivi. Ni lernas ke ofte necesas fari nur unu, kvankam trovotan kaj ne-tuj-facilan, paþon por penetri al la instruaj misteroj de la mondo.
Gratulon al Donald Broadribb pro la farita traduklaboro, kiu ebligis espereble al multaj pluaj homoj øui la misteran mirmondon de nia vivo!
La libron akompanas bonegaj ilustra¼oj de John Tenniel el la originala eldono kaj æarma pentra¼o Alica sur la kovrilo (eble tro aøa aspekte). La grafika aspekto estas senriproæe plaæa. Koboldojn aý misortografia¼ojn mi ne trovis, krom eble manko de unu apostrofo. Æi eldono ne havas la plilongigitan versa¼on el la postaj originalaj eldonoj -- espereble en la tria eldono øi aperos.
Andrej Peæonkin
Interesa, æar la laboro postulos foliumi dikajn volumojn de jarkolektoj de revuoj, arkivajn dosierujojn kaj albumojn de fotoj, el kiuj eblas elfosi interesajn faktojn nekonatajn aý jam de longe forgesitajn.
Respondeca, æar la elekto de tiuj, kiujn ni nomus la plej eminentaj esperantistoj de la 20a jarcento, devas esti kiel eble plej objektiva. Meti aý ne meti nomon en tia leksikono povus influi por eterne, aý almenaý por (tre) longa tempo, en la pritakso de konkretaj person(ec)oj kun signifa kontribuo al nia lingvo kaj komunumo.
Tial enketo multe helpos por orientiøi, eventuale kiujn nomojn konkrete mencii en la libro La cent plej eminentaj esperantistoj de la 20a jarcento, eldonota de LF-koop. Invitataj respondi al la demandoj de la enketo estas la legantoj de Literatura Foiro, Heroldo de Esperanto, La Ondo de Esperanto kaj Debrecena Bulteno (la revuoj aliøintaj al la Pakto por la Esperanta Civito).
La preferoj, rezulte de la enketo, influos ankaý la decidon, kiun kriterion elekti por selektado de la nomoj en la libro:
La unua ebleco: la listo enhavu la nomojn gravajn nur mikrosocie: pro siaj kontribuoj por nia lingvo, kulturo, literaturo, organizo.
La alia ebleco: la listo konsistu el nomoj kun makrosociaj meritoj. Kvankam kelkaj el ili ne vivis tre aktive sian esperantistecon, ili iam lernis, parolis, uzis kaj propagandis esperanton, kaj nun akcentante al ilia esperantisteco, tio levos la prestiøon de la esperantistaro.
Selekti laý unu el tiuj du kriterioj por kompili la liston de la eminentuloj, povus kaýzi ke la libro fariøos neplena, ne tute objektiva kaj tendenca. Por eviti tion, eblus selekti ankaý miksite, laý ambaý jam menciitaj kriterioj.
Æiukaze Zamenhof estas la unua en la listo. Al æio cetera respondos la enketo.
La respondoj al la enketo pri la libro La cent plej eminentaj esperantistoj de la 20a jarcento (naskitaj øis la Zamenhofa jaro 1959) bonvenas øis 10 jul 2000 al la adreso: Literatura Foiro, p.k. 26, BG-3000 Vraca (Bulgario), aý al la retadreso lofo@usa.net.
Ljubomir Trifonæovski
Demandoj de la enketo
proponita(j) nomo(j) por la listo:
motivoj por propono de la nomo(j):
propono pri eventuala(j) aýtoro(j) de la artikolo(j):
eventualaj fontoj por detaloj pri la proponita(j) nomo(j):
Atentigo por la ruslandanoj
Ruslandaj esperantistoj povas þpari kaj sendi siajn respondojn per la enlanda tarifo al la redakcio de La Ondo, kiujn ni kolektos kaj plusendos al la kompilanto.
La regula apero de LF kaj de HdE, kun kreskanta intereso fare de la publiko, ekde marto 1999 riæiøas per tria perioda¼o: la nova¼agentejo Heroldo komunikas. HeKo, je la servo de æiuj aliøintoj al la Pakto por la Esperanta Civito, ne estas nia sola telematika atingo. Ekde 2000 Heroldo estos produktata plejparte en Slovakio, kaj Literatura Foiro eæ komplete (inkluzive de preso kaj ekspedo) en Bulgario.
Jen rezulto de la globaliøo, por kiu ni investis finance kaj energie. Eble neniu entrepreno en Esperantio, nuntempe, produktas tiom da perioda¼oj en tiom da landoj. Samtempe LF-koop donis decidan impulson, per siaj laborfortoj kaj eksteraj kontaktoj, al la saviøo de KCE en Svislando. La 14an de junio 1999 KCE fine fariøis laýleøa posedanto de la unusola domo kiu restis el sep ekzistantaj antaý la granda krizo de Gastejo Edmond Privat. Tio sekurigas definitive la futuron de la kulturcentro.
Nia kooperativo ludis gravan rolon ankaý en la unua vivojaro de la Pakto por la Esperanta Civito. Danke al nia kontribuo la dua Forumo povis okazi kaj sukcesi, interalie lanæante la projekton de Karolovaro, nome la Konstitucion de la naskiøonta Civito.
Dum la finiøinta jaro la strategia debato paralele evoluis en Esperantio. La jam enradikiøinta dualismo en la percepto pri Eo kaj øia parolkomunumo þajnas enfokusiøi je la vorto rajtoj. En Berlino kolego Kep Enderby proponis ke UEA transformiøu al perlingva movado, celanta la defendon de la Homaj Rajtoj. Nobla celo, povus respondi la "civitanoj" de Karolovaro; sed kiu defendos la rajtojn de la esperantistoj, aý esperantianoj?
La komuna demando estas: kiel situigi nin vidalvide al la neesperantistoj? La respondoj diverøas: æu ni fariøu unu el la movadoj batalantaj por la homaj rajtoj, aý ni fariøu subjekto de internacia juro, profilante nian propran, unikan identecon transnacian?
Mi dediæas æi tiun novjaran mesaøon al æiuj geamikoj kiuj klopodas, intelekte kaj praktike, evoluigi la demokratan debaton. Kun la espero ke, same kiel niaj perioda¼oj ne ignoras alies proponojn, la aliaj donu øustan informadon pri la niaj.
Marc Hiltbrand
prezidanto de LF-koop
La øustaj respondoj de la novjara konkurso:
1. blanka; 2. anas'; 3. semi; 4. odori; 5. inko; 6. fianæ'; 7. ondo; 8. ofte; 9. fino; 10. animalo; 11. ran'; 12. lantern'; 13. kredo; 14. dat'; 15. e¶o; 16. konfirm'; 17. map'; 18. naskiøo; 19. kri'; 20. angi'; 21. vana; 22. do; 23. nutri; 24. kalpak'; 25. loøio; 26. rad'; 27. lio; 28. aso; 29. teatro; 30. metr'; 31. Irak'; 32. Lion'; 33. dekado; 34. mala; 35. Neøulino; 36. neta; 37. mag'; 38. oni; 39. kosmetik'; 40. du; 41. tro; 42. ozono; 43. ekonomio; 44. spic'; 45. aneks'; 46. nea; 47. krono; 48. stagni; 49. ¼aluzi; 50. buton'; 51. nep'; 52. adi; 53. leg'; 54. glu'; 55. cent'; 56. tuj; 57. ¼urnalo; 58. mil; 59. bicikl'; 60. japan'; 61. egala; 62. car'; 63. tri; 64. tabl'; 65. jarmilo; 66. bar'; 67. mat'; 68. Eden'; 69. leterkest'; 70. REU; 71. pigo; 72. erari; 73. zenito; 74. man'; 75. latun'; 76. suit'; 77. edz'; 78. aluno; 79. plaæa; 80. odo; 81. ora; 82. piko; 83. litr'; 84. kon'; 85. tag'; 86. klasa; 87. rol'; 88. atak'; 89. toleri; 90. SAT; 91. æasa; 92. oktobro; 93. agat'.
Bildoj: kandeloj, æampano, nokt', drako, kat'.
Tatjana Kulakova
Vertikale: 1. Spirebla nesimpla gaso, kiu æirkaýas la teron; 2. Trempi, meti iun aý ion en akvon, flua¼on, por lavi aý kuraci; 4. Ligna peceto þmirita per fosforo aý speciala substanco, kiu ekbrulas per frotado; 5. Plaæa, plezuriga; 6. Nefacile rompebla, solida, fortika; 7. Eligi materiajn nevideblajn korpetojn, kapablajn impresi flarsenton; 13. Parto de la korpo, enhavanta la cerbon; 14. Vesto, kiun portis la viroj en iamaj tempoj, kaj nun portas la virinoj kaj infanoj.
Kompilis Ikar' Akimenko
La respondoj devas atingi al redakcion antaý 10 maj 2000. Vi povas respondi al la redakcia adreso aý al la retadreso de la rubrikestro: kulakova@akb.mplik.ru.
Varmega tag'! Do seræas ni riveron,
fuøante de polvoza urba strato
por øui sunon, akvon kaj aeron
per tuta korpo en natura stato.
Jes ja, nudumi estas plej racie
en kompanio saøa kaj bonkora,
sed iu sinjorin' laýtradicie
sin kroæas firme al moral' pudora:
Indigne þi protestas kaj akuzas
nin pri malæasta aæa fiintenco.
Honestas þi! Do certe þi rifuzas
nudiøi antaý vir'... sen rekompenco.
Moralo de l' fablo
... Samtiel ankaý ni, libere kaj sen tim'
øojigas unu la alian per intim'.
-- Hm, sinjoro profesoro, -- mire balbutis iu el la aýskultantoj, -- sed via konkludo estas tro evidenta!
-- Øi ne æiam estas evidenta! -- vigle kontraýdiris Mach. -- Ekzemple, virino A amas viron C, kaj ankaý virino B amas la viron C. Æu tio signifas, ke la virino A amas la virinon B?
Adaptis kaj pentris Gennadij Þlepæenko
En æiuj niaj rondoj kaj kunestadoj ni trovas kernon da esperantistoj, kiuj regas la lingvon. Aliaj øin balbutas iom. La tria kategorio eble scias nur kelkajn vortojn, sed ili þatas la ideon kaj la etoson. Tiujn lastajn oni povas konduki iom post iom al la dua, eæ al la unua nivelo, se oni partoprenigas ilin tre prudente. Konsekvence ni estu flekseblaj! Tro da rigoro malmultigas niajn vicojn, prudenta fleksebleco plimultigos ilin. Inter tiuj, kiuj regas la lingvon, sendube konvenas, ke ili øin uzu, kiel eble plej. Æu ni ne povas lerni de mezepokaj metiistoj kaj framasonoj? Ili sin dividas je majstroj, kunuloj kaj lernantoj.
Werner Schad.
Brazila Esperantisto. 1999: 309
... Se vi konscias kiacele nia lingvo estis kreita, vi ankaý komprenas, ke la angla nuntempe estas nia þildo. Ni rajtos for¼eti øin nur tiam kiam ni havos alian.
Eugène de Zilah. La gazeto. 2000: 86
Mark Fettes.
Norvega Esperantisto. 1999: 6
Kunverkinto de la Baza æe¶a konversacio (kun Miroslav Malovec) kaj de lernolibro por æe¶oj Esperantem za tri mesíce (ankaý en øi þi verkis la konversaciajn partojn).
El la E-agado de Stanjo ni menciu þiajn prelegojn æe AIS pri sia fako pedagogio; dum UK en Prago þi gvidis la kurson de la æe¶a eksprese, prelegis pri Prago kaj memstare preparis la nacian folkloran vesperon. En 1999, jam sciante pri sia sorto kaj malesperiga prognozo, þi prelegis pri okcidentbohemiaj banlokoj dum la SAT-kongreso en Karlovy Vary kaj vigle partoprenis la organizajn laborojn de SAT-kongreso kaj ILEI-konferenco.
Sendube tiuj, kiuj aýdis þiajn prezenta¼ojn de æe¶a kaj moravia naciaj folkloroj (kantojn kaj dancojn) kaj admiris þin en Moravia nacia kostumo, apenaý forgesos tiun traviva¼on. Entuziasme þi æiæeronis tra Prago kaj la tuta Æe¶io.
Þi apartenis al viglaj aktivuloj de la Æe¶a E-movado kaj ekde 1995 þi plenumis taskon de æefdelegito de UEA kaj UK-peranto por Æe¶io.
Sian heroan sed vanan batalon kontraý la kruela malsano Stanjo malvenkis la 28an de januaro 2000. Þi senteble mankos ne nur al la familio, sed ankaý en Esperantujo. Ni petas æiujn, kiuj konis þin, ke ili dediæu al memoro de Stanjo momenton da trankvilaj rememoroj.
Vera Podhradská, prezidantino de ÆEA
Petro Chrdle, edzo
La redakcio de La Ondo kaj la komitato de UES plej profunde funebras kaj kondolencas. Ni perdis bonan amikon kaj elstaran helpanton.
Ni funebras kaj kondolencas.
Anonima (Moskvo, Ruslando) 71.00 RUR
Nikolaj Batyrev (Ruslando) 103.00 RUR
Yurij Karcev (Uljanovsk) 43.00 RUR
Kataluna E-Asocio 16.70 EUR
Dario Rodrígues (Hispanio) 10.00 EUR
Tapio Sormunen (Finnlando) 22.00 EUR
Eric Walker (Britio) 30.00 EUR
Manfred Westermayer (Germanio) 10.00 UER
Entute en 1999 96.45 EUR
Anonima (Moskvo, Ruslando) 195.00 RUR
Bard Hekland (Ruslando) 360.00 RUR
Carmen Llapart (Hispanio) 180.30 EUR
Entute en 1999 200.12 EUR
Larisa Þapoþnikova (Ruslando) 38.00 RUR
Entute en 1999 1.36 EUR
Bard Herland (Ruslando) 425.00 RUR
Entute en 1999 15.18 EUR
Eæ la plej etaj sumoj estas bonvenaj.
La rublajn donacojn sendu perpoþte al Galina Romanovna Goreckaja
(620077, Jekaterinburg-77, ab. ja. 67). La moskvanoj povas pagi
al nia moskva reprezentanto Oksana Kostousova (Telefono: 4987212).
Donacoj de alilandaj amikoj estas bonvenaj æe UEA-konto avko-u.
Koran dankon pro la subteno!
La Gazeto estas mondkultura revuo sendependa ne nur de politikaj, þtataj, religiaj kaj alitipaj organiza¼oj, sed ankaý de æiaj skoloj, grupoj kaj grupetoj naciaj aý internaciaj. Øia celo estas alporti al esperantlingvanoj kiel eble plej fidindajn informojn malpropagandajn pri æiuj fundamentaj aspektoj de civilizacioj, civilizoj kaj kulturoj estantaj kaj estintaj, kiuj iel gravas al la esperanta mondkoncepto.
Por realigi tian grandiozan projekton øi disponas malgrandajn rimedojn: nur po ses 32-paøajn kajerojn jare, sed tiuj æi kajeretoj akurate aperadas jam de 14 jaroj. Eldonadas ilin la Esperanto-Klubo de Metz, direktoras la revuon Madeleine de Zilah, redaktas, kunredaktas, enpaøigas, enretigas, disdonas kaj prizorgadas øin teamo, kies kerno estas en vilaøeto nordfrancia kaj la pulpo disþutita en Ameriko, Azio kaj Eýropo.
La rubrikoj
Vortoj de la redaktoro: eseoj de Eugène de Zilah pri esperanto, pri esperantismaj moralo kaj ideologio, pri mondkulturaj problemoj.
Leteroj: grumblaj aý kontentaj komentoj de LG-legantoj, ob¼etoj, utilaj precizigoj, scivolaj demandoj, sagacaj sugestoj.
Nia vivo: vervaj raportoj, rektaj intervjuoj, surprizaj membiografietoj.
Nia tribo: arkivaj anekdotoj pri verduloj.
Ni legis: recenzoj, opinioj, sciigoj pri verkoj Esperantaj aý ne, fare de eminentaj kunlaborantoj.
Nia lingvo: studoj pri la plej tiklaj problemoj de Esperanto.
Ili diris...: mallongaj densaj tekstoj de po unu fama pensulo.
Ludoj: krucvortenigmoj, þakproblemoj...
Ni ridetu: gajigaj tekstoj.
Rakontoj: beletra aliro al kondutoj, moraloj, opinioj de homoj el diversaj kulturoj.
Revuoj: atentigoj pri rimarkinda¼oj en aliaj gazetoj.
Historio: analizo de historiaj eventoj mondkulture gravaj.
Nia kulturo: artikoloj pri plej variaj temoj, de beletro kaj arto øis sociaj kutimoj kaj mistikaj vojoj, de tradukarto øis prisciencaj meditoj. Tradukoj de mensofrapaj paøoj de famaj verkistoj (Mishima, Rushdie, Malraý, Fukuyama, Krishnamurti, Kafka, Churchill, Brodskij, Baudrillard, Brecht, Cezaro...).
Debatoj: sencenzura pridiskutado de problemoj øentlemane esprimitaj (LG ne publikigas atakojn kontraý personojn nek permesas utiligi ad personam argumentojn) pri ia temo (naciismo, raýmismo, Sacco kaj Vanzetti, Usono, reformoj de Esperanto, ktp).
Praktikaj informoj
Vi trovas kolektojn de la revuo en la bibliotekoj de UEA (Roterdamo), de la Viena E-muzeo, de Hispana E-Muzeo (Sant Pau d' Ordal).
Vi povas informiøi pri øi en la reto: http://osiek.org/lagazeto
Vi povas øin aboni:
æe La Gazeto, FR-55210 Creuë, Francio, sendante 165 francajn frankojn al poþtkonto La gazeto 1025 02 T, Nancy, per franca bankoæeko aý per eýroæeko;
æe UEA: 59 guldenoj al konto edzi-k;
æe FEL: 1100 belgaj frankoj;
æe perantoj en multaj landoj; ekzemple, ruslandanoj simple sendu al Halina Gorecka (je la adreso de LOdE) rublan ekvivalenton de 12 usonaj dolaroj.
Vi povas peti provekzempleron æe La Gazeto.
