Titolo

SENDEPENDA ÆIUMONATA REVUO. 2000. No 10


Æi tiu dokumento uzas la signaron ISO-8859-3 (Latina-3a)

Surkovrila foto de Gennadij Basov


ENHAVO

REDAKCIE

  • Al la legantoj
  • ÆEFARTIKOLO

  • Grigori Arosev. Post unu jaro: intervjuo
  • INFORMOJ: TRA LA MONDO

  • Spomenka Þtimec. Renkonte al Zagrebo
  • Manifesto 2000: kampanjo daýras
  • Decidoj de la Evolukomisiono
  • Osmo Buller. UEA kaj la projekto 2 NLC
  • Petko Arnaudov. BEA komencis supreniri
  • Lee Chong-Yeong. Gaje kaj amikece sur marbordo
  • Renato Corsetti. Itala Kongreso: antaýen trankvile
  • Johano Rapley. Sur la klara æielo
  • Ulrich Matthias. Hongkongo: la realiøinta revo
  • TEJO en Balkanio
  • Henri Masson. Per Esperanto æirkaý la mondo
  • Lars Forsman. Studi en Karlskoga
  • Reza Kheirkhah. Kunvivado en la Esperanto-Domo
  • Paul Gubbins. Rubena ceremonio
  • Dietrich Weidmann. Adapti la varbmetodojn
  • Aleksander Kor¼enkov. Esperanto fine de la unua dudeko
  • Zofia Banet-Fornalowa. Teatro "Espero"
  • Kurte
  • INFORMOJ: TRA RUSLANDO

  • Valentin Melnikov. OkSEJT: kio venos?
  • Jekaterina Jevlampieva. Lingva festivalo denove okazos
  • Valentin Melnikov. Tute ordinara afero
  • Halina Gorecka. Gasto el Pollando
  • TRIBUNO

  • Bard Hekland. Plebaj komentoj
  • Grigori Arosev. Gonæarov ne pravas
  • Gerrit Berveling. Forumo por æiuj tendencoj
  • F.L.Holden. Konsola voæo el Britio
  • Marian Kostecki. Pli da historio æiunumere
  • Douglas Draper. El ambaý flankoj
  • Boris Zozulja. Lingva huliganeco aý provoko?
  • Henri Masson. Instrui en Japanio
  • LINGVO

  • Sergio Pokrovskij. Internaciismo kaj purismo (Fino)
  • BELETRO

  • Julio Baghy. Lingva evoluo
  • Rudyard Kipling. Se (Tradukis Valentin Melnikov)
  • BIBLIOTEKO

  • Alen Kris. Sistemo de kompromisoj
  • Libroj
  • Aperis kalendaro 2001 de "Monato"
  • Gazetoj
  • Ricevitaj gazetoj
  • MOZAIKO

  • Tatjana Kulakova. Plektita krucvortenigmo
  • El la Fundamento de Esperanto
  • Sandra Burgues Roca. Matematika ludo
  • Rido en la aero (Tradukis Grigori Arosev)
  • DIVERSA¬OJ

  • Fotokonkurso 2000
  • Anoncetoj
  • Perantoj de "La Ondo de Esperanto"
  • Kolofono

  • Vinjeto de Maþa Ba¼enova


    Redakcie
    Inter la sciigoj, kiujn informagentejoj malavare dissendas al amaskomunikiloj, apenaý ies atenton povus allogi anonco pri modesta alvoko de la partoprenantoj en la somera E-tendaro OkSEJT-40 apud Ivanovo al æiuj kunlaboremaj ruslandaj esperantistoj
    ... kontribui laý viaj povoj kaj kapabloj por okazigi UK en nia lando. Ni proponas dum proksima duonjaro pridiskuti eblecon de tiu evento en kluboj, E-perioda¼oj, renkontiøoj, privataj paroloj; kaj dum REK en Sankt-Peterburgo en marto 2001 pridiskuti kaj decidi, æu ni pretas por inviti al nia lando Universalan Kongreson en 2006 aý 2007 jaro.
    Laý la alvokintoj, por tio oni unue bezonas "stabilan ekonomian kaj politikan situacion en la lando. Ni esperas, ke tiu finfine venos al nia lando dum la proksimaj jaroj".

    Efektive, stabila (laý PIV "nefacile þanøebla aý detruebla; firme fiksita k persistema en sama stato") situacio enlande estis dum la UKoj en Æinio (1986) kaj Kubo (1991), kaj la dua Ruslanda prezidento Putin faras multon por, laý la PIVa ekzemplo æe la kapovorto stabila, "certigi la stabilecon de sia reøimo".

    La esperemajn tendaranojn ne øenis la fakto, ke neniu eksterlandano, krom civitanoj de du ekssovetiaj þtatoj, venis al la tendaro pro vizproblemoj, kaj ke oble malpli da eksterlandaj esperantistoj venis æi-jare al Moskvo por la 73a Kongreso de SAT, kompare kun la 69a Kongreso antaý kvar jaroj en Peterburgo -- ja la stabileco venos.

    Eble øi venos, kvankam dum la lastaj semajnoj ne multo esperigas pri tio: katastrofo de la submara þipo Kursk, eksplodo en Moskva metropoliteno, murdoserio en Peterburgo, persekutoj de "liberaj" amaskomunikiloj kaj entreprenistoj, incendio en Ostankino, centoj da civilaj kaj armeaj viktimoj en Kaýkazo ...

    Oni povus daýrigi la liston, tamen ne nur milito, katastrofoj kaj murdoj plenigas la vivon, eæ se multaj informagentejoj kaj amaskomunikiloj preferas tiujn temojn.

    Gastigi la Universalan Kongreson, kiu estas la æefa movada kaj turisma aranøo en Esperantujo, estas grandioza iniciato por la Ruslandaj esperantistoj, kaj ni volonte aperigos ideojn pri tio; sed nun ni finu per notico ne neesperantisto Jurij Garmaþ, membro de Ruslanda Asocio de Birdprotektado, pruvanta ke oni pensas kaj agas ne nur grandioze.

    Tomsk. Kadre de OrSEJT-32 (23 jul -- 2 aýg 2000) en la somera ripozejo de Siberia fiziko-teknika instituto sur la dekstra bordo de Obj (62 partoprenintoj el Ruslando, Urugvajo, Svedio, Francio, Anglio, Hispanio kaj Germanio) la tendaranoj faris 25 lignajn birdodometojn. En la dometoj loøas birdoj kiuj travintras en Afriko kaj printempe revenas al Siberio por kreskigi idaron. La dometoj estis pendigitaj sur arboj en kaj apud la ripozejo.
    La kovrilpaøan foton pri tio sendis Gennadij Basov


    Grigori Arosev (1998)Post unu jaro

    Nia gasto Grigori Arosev

    Pasint-jare en la oktobra Ondo, Grigori Arosev rakontis pri la stato kaj planoj de SEJM. Laý nia peto, unu jaron poste li revenas al la temo.

    LOdE. Pasintjare vi klarigis, ke SEJM estas "la propra nomo de la organizo, sen konkreta malsiglado. Do, oficiale la organizo nomiøas SEJM -- E-junulara movado en Rusio kaj KSÞ... Kaj nun aperis reala ebleco finfine oficialigi SEJMon (la delonge lulata revo de æiuj SEJM-aktivuloj)". La konferenco de SEJM (Æeboksary, feb 2000) þanøis la nomon al REJM. Æu tio signifas retiriøon el la aliaj landoj kaj juran oficialiøon?

    GA. Lastatempe SEJM faris tre malmulton en la aliaj landoj. Æefe temis pri Belorusio kaj Ukrainio. Kun Belorusio SEJM vere kunlaboris nur pri kunorganizo de EoLA en Minsk. Kun Ukrainio estis iom pli densa kunlaboro. Pro tio la titolo ne plene korespondis kun la reala agadkampo. Sed la vorto SEJM por ties funkciuloj estis pli ol nura siglo. Øi estis iusenca signo de unueco kun malnovaj amikoj, forta teamo formiøanta dum multaj jaroj, kaj io kio varmigis la koron (SEJM-II ekzistas ekde decembro 1988). Sed nek mi, nek aliaj sukcesis klarigi al la novgeneraciaj aktivuloj, kio estas SEJM el la homa vidpunkto. Do okazis la nomþanøo, kaj laý la oficiala deklaro de la nova komitato de REJM (kiun mi ne eniris), "la æefa agadteritorio de REJM estas Rusio".

    Pri la jura oficialiøo mi nenion scias, æar la komitato de REJM neniel informas siajn membrojn, kvankam la komitato antaý jarduono prenis miajn pasportajn datumojn kvazaý por oficialigo de la organizo. Mi supozas ke REJM daýre restas en neniu jura stato.

    LOdE. Antaý unu jaro vi skribis, ke "SEJM starigis kelkajn novajn taskojn, interalie funkciigon de la Reta Nova¼-agentejo de SEJM, kreon de SEJMa retpaøo kaj kunfondon de la TutSiberia E-Asocio (TSEA)". Æu tiuj celoj estas realigitaj?

    GA. La retpaøo estis sukcese kreita, sed malsukcese finfarita. Pri tio egale kulpas mi kaj la tiama SEJM-kunordiganto (Konstantin Vi¶rov). REJM kreis sian retpaøon, kiu havas neniun rilaton al tiu malnova de SEJM. Pri la Reta Nova¼-agentejo: estis lanæita reta bulteno SEJM-virt-info (SVI). Øi aperadis almenaý unufoje en tri semajnoj. Mi provizore æesigis la aperigon de SVI pro miaj vintraj ferioj kaj neklareco pri la plua sorto de SEJM. Poste mia hejmo estis prirabita, kaj la æefa þtelita a¼o estis la komputilo kun la tuta arkivo, do la aperigo de SVI teknike malebliøis por kelka tempo. Samtempe mi konstatis ke nek la komitato de REJM, nek la abonantoj bezonas SVI, æar ekde januaro 2000, kiam aperis la lasta numero de SVI, nur kelkaj homoj interesiøis pri øia neapero. Prezidanto de REJM, Vitalij Malenko, intencis transpreni de mi SVI, sed nenio konkreta estis farita. Nun REJM havas propran informservon, pri kiu mi havas sufiæe nebulan imagon.

    Pri Siberio estas pli simple. Konstantin Malasajev (Tomsk), kiu respondecis pri tio, malaperis el la movado, kaj pro tio la tuta afero bele haltis. Tamen siberiaj esperantistoj nun estas seræantaj aliajn vojojn, sen helpo de REJM.

    LOdE. "Pliboniginte sian informan fakon, la komitato intencas pli da atento investi al eksteraj rilatoj kaj instruado". Kion oni atingis landskale?

    GA. SEJM ekzistis nur 4 monatojn post mia artikolo en La Ondo. Se la komitato de SEJM havus pli da tempo, ni certe sukcesus fari pli multe. Sed ni povas nur honte konstati ke rilate al la eksteraj rilatoj nenio estis farita, same kiel rilate al la instruado. Sed REJM jam "sukcesis" multe pli: nun æiu esperantisto, deziranta aliøi al REJM, devas ekzameniøi pri sia lingvoposedo. Senkomente... Æiu mem povas aprezi la "valoron" de tiu ago.

    LOdE. Kiel gravan rekonon de SEJM oni taksis la pasint-jaran elekton de du SEJMaj aktivuloj al la Estraro de TEJO: Aleksandr Blinov iøis øenerala sekretario de TEJO kaj vi estrarano pri Landa Agado kaj Seminarioj. Sed la listo de la estraranoj en la Jarlibro de UEA sciigas, ke Blinov oficas kiel estrarano pri eksteraj rilatoj ("øenseko" estas æe¶ino Chvátalová) kaj tute ne mencias vin; intertempe Eventoj (2000: 184) anoncis ke vi "decidis plene retiriøi de la E-movado, inkluzive la abdikon de æiuj liaj TEJO-postenoj". Bonvolu komenti.

    GA. Jes, mi estis elektita kaj eæ certan tempon mi estis vicprezidanto de tiu organizo. Tamen pro personaj (ne laboraj!) kialoj mi estis efektive devigita forlasi tiun organizon, æar evidentiøis ke inter mi kaj plejparto de la funkciuloj de TEJO ne povas estiøi normala homa komunikado, kaj dum solvado de iuj problemoj la TEJOuloj uzas metodojn kun kiuj mi ne povas konsenti. Æiam gravis por mi homa faktoro -- kaj en Esperantujo kaj en mia ekstermovada laboro. Sed en mia okazo TEJO absolute neglektis æi tiun faktoron. Do mi forlasis øin. Demisiinte el TEJO mi ekfartis pli bone kaj ekmalhavis amason da nenecesaj problemoj, kaj øenerale la vivo tre faciliøis. La "plena retiriøo" estis iusenca troigo de mia flanko. Kiam mi estis sendanta æi informon, mi estis iom incitita pro la TEJO-krizo kaj seniluziiøo pri la REJMiøo de SEJM) kaj vere volis forlasi la movadon. Sed sobre pripensinte æion, mi konstatis ke TEJO kaj la baza agado de REJM ne estas la nuraj kernoj de la movado; estas multaj aliaj interesaj aferoj, en kiuj persone mi povas esti utila.

    LOdE. Forlasante asocion oni ne nepre forlasas la esperantistan komunumon -- ja vojaøi, kongresumi, legi, aktori kaj verki oni povas ankaý sen membrokarto. Kio estas via elekto?

    GA. Malgraý æio negativa, kion mi diris pri REJM, mi plu restas ties komisiito pri organizado de la festivalo EoLA, kiu okazos en Sankt-Peterburgo, kaj faras tion kun plezuro. Krome mi restas redaktoro de Monato pri arto, kunlaboranto de La Ondo kaj Sezonoj. Ankaý la propra kreado evoluas... Vi menciis vojaøojn -- nu, ne vojaøi mi jam ne povas, æar la plej bona momento de la vivo estas kiam mi veturas en trajno legante interesan libron, kaj la animo estas trankvila kaj ne nervozanta pri io ajn.

    Do, multas la okupiøoj en la vivo, ankaý la movadaj!


    Renkonte al Zagrebo

    4 sep Zagreba vicurbestro Mladen Vilfan akceptis Konstantan Kongresan Sekretarion Nikola Raþiæ okaze de ties laborvizito al Zagrebo. La vicurbestro informiøis pri la preparlaboroj por la kongreso kaj anoncis la helpon de la urbo, direktante membrojn de LKK al kelkaj utilaj instancoj, kiuj povus helpi en organizado de la kongreso.

    En la Tel-Aviva UK Zagreb sin prezentis per du novaj prospektoj en Esperanto. Tie aliøis la unuaj cent personoj por la zagreba kongreso. La statistiko montras ke inter ili plej multas brazilanoj kaj 13 el cent estas universitataj profesoroj.

    Laý la informo de Kroata Poþto, la UK-86 ricevos sian poþtmarkon. La kongreso estos unu el 19 porokazaj poþtmarkoj en la eldonplano de la Kroata Poþto por la jaro 2001. En 1997 Kroata Poþto eldonis poþtmarkon okaze de la Unua kongreso de kroataj esperantistoj. La eldonkvanto de la poþtmarko estis 300 mil ekz. kaj øi ankoraý estas ricevebla.

    Spomenka Þtimec


    Manifesto 2000: kampanjo daýras

    La kampanjo de Unesko por kolekti subskribojn al Manifesto 2000 ankoraý malproksimas de la originala celo de 100 milionoj da nomoj transdonotaj al la Øenerala Asembleo de UN kiel apogo de la monda civila socio por kulturo de paco kaj senperforto. Øis la fino de aýgusto la subskriboj nombris 22 milionojn. Sekve Unesko alvokas streæi la fortojn por tamen atingi la celon ankoraý en tiu æi jaro, proklamita kiel Internacia Jaro por Kulturo de Paco kaj Senperforto.

    Ankaý UEA alvokis subskribi la Manifeston, kies Esperantan tradukon UEA eldonis kiel belan faldfolion kaj kiun ankaý multaj Esperanto-gazetoj jam aperigis. Eblas subskribi ankaý en Interreto æe www.uea.org/2000.html. Øis 4 sep 2000 UEA ricevis entute 4709 subskribojn el 78 landoj, el kiuj 3352 papere kaj 1357 rete. Por ke la nombro fariøu multe pli granda, UEA instigas la Esperanto-organiza¼ojn kaj unuopajn esperantistojn pli aktive ol øis nun diskonigi la Manifeston 2000 kaj kolekti subskribojn.

    Tiuj kiuj ne povas subskribi la Manifeston en Interreto, povas peti de UEA la faldfolion, kiun oni kompreneble rajtas ankaý mem multobligi. Oni kolektu subskribojn ne nur de aliaj esperantistoj sed de æiuj homoj en sia medio. Bonega okazo por tio estos la Ago-Tago (7 okt), kiam oni povos diskonigi nacilingvan tradukon de Manifesto 2000 kaj kolekti subskribojn por øi. Ankaý la ne-esperantistajn subskribojn oni sendu al UEA.

    La plej aktiva landodeko je 4 sep:
     
    Lando Papere Rete  Sume 
    Brazilo 818 119 937
    Italio 490 55 545
    Francio 155 356 511
    Æe¶io 321 7 328
    Ruslando 247 46 293
    Argentino 159 7 166
    Germanio 83 64 147
    Slovakio 128 14 142
    Nderlando 88 33 121
    Belgio 52 66 118

    GK UEA

    Eble al la alta loko de Ruslando iomete kontribuis La Ondo, al kies ruslandaj abonantoj ni sendis la faldfoliojn; krome ni sendis stoketon da folioj kun subskriboj de uralaj esperantistoj kaj sendis ilin al la siberiaj organizantoj de OrSEJT-32.


    Decidoj de la Evolukomisiono

    En La Chaux-de-Fonds (Svislando) 19 aýg estis kunvokita la Evolukomisiono por interkonsenti pri la taskoj de la sekva periodo. La anoj de la Evolukomisiono decidis interalie pri la dato kaj loko de la 3a Forumo de la Esperanta Civito, kiu okazos 2-4 jun 2001 en Sabbioneta (Italio). La Evolukomisiono aprobis ankaý la tagordon de la tritaga aranøo kaj komisiis la Italan Interlingvistikan Centron per la organizado.

    La delegitoj de la Paktintaj establoj povos konfirmi sian partoprenon en la sekvontjara aranøo øis 31 dec 2000, kaj ili pagos neniom pro la restado.

    Dum la kunsido estis formita ankaý la nova teksto de la Pakto por la Esperanta Civito, kiu estos proponita por modifo aý aprobo al la paktintaj establoj en la sekvaj semajnoj.

    HeKo


    UEA kaj la projekto 2 NLC

    Multaj esperantistoj ricevis alvokojn de d-ro Ruben Feldman Gonzalez pri lia proponata projekto "Esperanto kiel Dua Nacia Lingvo de Æinio" (mallongige 2 NLC). Tiuj alvokoj celis, ke UEA kaj Æina E-Ligo faru oficialan proponon al la æina registaro pri la afero. Esperantistoj el diversaj landoj estis anoncitaj kiel apogantoj de la projekto, kvankam pri tio ne æiuj antaýkonsentis.

    Lastatempe d-ro Feldman Gonzalez dissendis mesaøojn, laý kiuj "UEA jam transprenis la taskon oficiale proponi Esperanton kiel duan nacian lingvon de Æinio". Tiu aserto facile donas neøustan impreson.

    UEA petis d-ron Feldman Gonzalez æesi dissendadi sian alvokon ke UEA kaj ÆEL faru al la æina registaro la celitan proponon. Tia alvoko ne plu necesas, æar øi estas jam ricevita de la Estraro de UEA, kiu nun estas diskutanta, interkonsiliøe kun ÆEL, æu la ideo estas tiom realisma, ke eblos kaj indos okupiøi pri øi. Æiukaze estas certe, ke en pozitiva kazo temus pri silentaj diplomatiaj paþoj sen publika bruo. Se en iu momento ia publika agado povos utili, UEA alvokos por tio kaj konsilos pri øia øusta formo.

    Nur tiusence UEA transprenis la proponon. Plua publika agado, æu de la iniciatinto æu de aliaj, estas ne nur nebezonata sed povas esti malutila kaj kontraýefika. Temas pri delikata afero, kies prilaboradon oni ne subfosu per emocia entuziasmo, æar tio povus kaýzi vastan damaøon por la reputacio de Esperanto kaj øia movado. Kreante falsajn esperojn oni krome riskas subfosi la estontan pretecon de esperantistoj apogi eæ realismajn kaj kompetente preparitajn projektojn por Esperanto æe oficialaj instancoj.

    Sekve æiu prudenta esperantisto, kaj aparte Esperantaj organiza¼oj kaj gazetoj, ignoru kaj ne plu aperigu nek dissendu ajnajn alvokojn favore al la projekto.

    Osmo Buller
    øenerala direktoro de UEA


    BEA komencis supreniri

    La 51a kongreso de Bulgara E-Asocio okazis 8-10 sep 2000 en la pitoreska montara urbo Karlovo sub la honora prezidanteco de la urbestro ¬eljazko Domusæiev. Partoprenis pli ol 160 delegitoj kaj gastoj.

    Prezidanto de la loka kongresa komitato prof. Bo¼idar Leonov malfermis la kongreson, Bulgara E-Koruso kantis la himnon Espero kaj aliajn kantojn. Varme kaj kore bondeziris al la kongreso la urbestro kaj la loka deputito en la Nacia parlamento Plamen Slavov -- ano de la parlamenta komisiono pri klerigado kaj scienco. La kongreson salutis ankaý gastoj el Germanio, Jugoslavio kaj Æinio.

    Per unuminuta silento oni honoris la forpasintajn aktivulojn de BEA: Ljudmila Arnaudova, Georgi Idakiev, Marija Angelova, Zdravko Velikov, ¦risto ¦ristov k.a.

    Prezidanto de BEA Petro Todorov kaj prezidanto de la kontrola komisiono Nejko Kunev prezentis siajn detalajn kaj informriæajn raportojn, per kiuj la kongresanoj komprenis, ke la asociaj aferoj pozitive solviøas kaj ke BEA komencis denove supreniri. Pasintjare estis 32 regulaj E-societoj -- nun estas 43. Pasintjare BEA havis 250-400 regulajn membrojn -- nun 500. Bulgara Esperantisto havas 200 abonantojn. En la diskuto partoprenis pluraj kongresanoj.

    Estis enmanigitaj diplomoj al la honoraj membroj de BEA, elektitaj en la kongreso en Orjahovica antaý du jaroj -- Petko Arnaudov (Pazarøik) kaj Bojæo Mladenov (Vraca) -- kaj estis elektitaj du novaj honoraj membroj: d-ro Kiril Velkov (Vraca) kaj Slavi Ivanov (Razgrad). Oni anoncis ke la venonta kongreso okazos en Velingrad, por la kongreso en 2002 kandidatiøis Varna, por 2003 -- Stara Zagora kaj ¦askovo.

    Petro Todorov estis reelektita por la sekva trijara periodo kiel prezidanto de BEA kun 14 estraranoj, el kiuj li formis laborskipon: vicprezidanto Bo¼idar Leonov, sekretario Mariana Evlogieva kaj membroj: Grozdenka Filipova kaj Georgi Mihalkov (la æefredaktoro de Bulgara Esperantisto). Estis akceptitaj decidoj kaj programo por estonta laboro.

    Kompreneble ne mankis komunaj vespermanøo, fotoj, promenadoj, ekskursoj, kaj æiuj forveturis hejmen kun plezuro pro la finita promesplena fruktodona laboro.

    Petko Arnaudov


    Gaje kaj amikece sur marbordo

    La 32a Korea kongreso de Esperanto okazis 19-20 aýg en Pusan, la plej granda havenurbo æe la plej suda pinto de la Korea Duoninsulo. 130 esperantistoj partoprenis, inkluzive 25 japanaj samideanoj. La haveno Pusan kuþas nur je 3-hora þipvojaøa distanco de Kyushu, kie la 87a Japana kongreso okazos en oktobro. Multaj koreaj esperantistoj repagos la viziton al la japana kongreso.

    Dum la malfermo 4 elstaraj esperantistoj (Cho sung-ho, Kim U-son, Ma Young-tae, Lee Jung-ki) estis premiitaj de prof. d-ro Lee Chong-Yeong, prezidanto de la Korea E-Asocio. Ankaý la premio Espero kaj Uhae Nacia Premio estis kreitaj por elstaraj esperantistoj æiujare.

    Dum la kongreso, unuafoje en Koreio, okazis internacia ekzameno de ILEI/UEA, en kiu du el la tri kandidatoj sukcesis en la elementa nivelo.

    Estis kvar prelegoj en la kongresa universitato: "Popolo, lingvo kaj kulturo" de s-ro Takeuti, "Reformado de Esperanto" de d-ro Kawanisi, "Kiel instrui Esperanton al koreoj" de prof. Park, kaj "Historio de Esperanto en Koreio" de s-ro Ma.

    Multaj talentuloj, koreaj kaj japanaj, elmontris siajn talentojn dum la gaja nacia vespero, kiun sekvis gaja babilado æe la nokta marbordo. Ankaý aýkcio estis amuza kaj profitdona por KEA. La kongresfotoj kaj vidbendo estis jam pretaj æe la fermo.

    Lee Chong-Yeong


    Itala Kongreso: antaýen trankvile

    26-30 aýg okazis en Casalecchio di Reno, apud Bolonjo, la 69a Itala Kongreso de Esperanto, al kiu aliøis iom malpli ol ducent italaj esperantistoj kaj kiun spicumis deko da eksterlandanoj.

    Øi havis æion, kion nacia kongreso devas havi: inaýguro en æeesto de neesperantista reprezentanto, membro-asembleo kun senrezultaj debatoj, pluraj prelegoj de konataj esperantistoj, fakaj kunvenoj, bankedo, ekskursoj kaj æefe renkontiøo inter esperantistoj.

    Tamen æi tiu kongreso tre sukcese kunmetis la movadon kaj komunumon, kiel verþajne æiu nacia kongreso faras, kvankam kelkaj ne deklaras tion. Kunvivis la estrar-kunsidoj kaj la planoj por disvastigi Esperanton ne nur en Italujo sed ankaý en Eýropo kun interesaj kulturaj debatoj, kies sola ligo al Esperanto estas ke ili okazis en Esperanto.

    Ne forgesebla estis la prelego de prof. Fabrizio Pennacchietti pri la mezorienta fabelo (æu fablo?) komuna al islamanoj, kristanoj kaj judoj. La fakto ke la preleganto mem tradukis verse la tutan fabelon el persa versa originalo, praktike sen uzo de tiuj novaj vortoj kiujn aparte þatas mallertaj tradukantoj rim-bezonaj, estas plia riæigo de la esperantlingva kulturo.

    Al la æeestantaj movadanoj prelegis Giorgio Silfer pri "Esperanto en la tria jarmilo: kiaj perspektivoj?". Lia neoratora oratoreco soræis la æeestantojn kaj la debato post lia prelego estis aparte riæa. Ne estas klare al mi æu li konvinkis la movadanojn aý æu la movadanoj konvinkis lin, sed la tuta afero estis tre interesa kaj penso-stimula.

    Ne mankis la jam tradicia Esperantologia Forumo al kiu, kiel kutime, oni invitis ankaý neesperantistajn lingvistojn.

    La neesperantista prelego de Matteo Santipolo rilatis al la komparo inter la socilingvistika situacio en Italujo kaj en Britujo. La esperantista prelego de Fabrizio Pagliaroli, demandosignis la manieron esperantigi proprajn nomojn.

    Oni povus diri ankoraý multon pri la turismaj flankoj de la kongreso kaj pri aliaj prelegoj kaj kunvenoj, sed, gravas atentigi ankoraýfoje la ekvilibron inter la movada agado kaj komunuma kulturo, kiu donis al æi tiu kongreso apartan plaæon.

    Eble tion devus fari æiuj naciaj kongresoj de Esperanto, æu ne?

    Renato Corsetti


    Sur la klara æielo

    En la Kvinpetalo dum la unuaj kvin septembraj tagoj okazis staøo pri astronomio.

    Øin gvidis Patrick Lagrange, direktoro de la Astronomia Observatorio de Mont Chiran en la francaj Alpoj. Aktive partoprenis astrofizikistoj Aleksandr Mikiþev (Israelo) kaj Jacques Joguin (Francio), ankaý amatoraj astronomoj el Germanio kaj Nederlando.

    Por ne neglekti la komencantojn oni komencis per øenerala prezento kaj historio de la temo, ankaý pri niaj kutimaj observiloj: lornoj kaj teleskopoj.

    Patrick Lagrange, denaska esperantisto, montris profundan scion pri æiuj aspektoj de astronomio, prezentante prelegojn pri nia sunsistemo, nia galaksio, la Lakta Vojo, kaj pri la miliardoj da eksteraj galaksioj. Per ekspozicio kiu plenigis la teatron de la Kvinpetalo kaj per aliaj rimedoj li donis klaran ideon pri la enormaj distancoj, tempomezuroj kaj nombroj kiuj estas necesa kaj fascina parto de la astronomio.

    Trifoje ni vespere observis, meze de futbalkampo en la vilaøa stadiono, la Lunon, diverstipajn stelojn, galaksiojn kaj nebulozojn. Nia kvara vizito al la futbalkampo okazis je la 4a horo matene (UTC) por observi Jupiteron kaj Saturnon. Eæ dumtage ni povis per niaj aparatoj observi la Sunon laý spektro, ombro¼eto, rekte (tra filtro kompreneble!) kaj laý artifike produktita eklipso!

    Inter la sciencaj sesioj okazis aferkunsido de la tre juna Astronomia E-Klubo, kiu interalie decidis pri jarkotizoj kaj proponis okazigi en septembro 2001 kunvenon æe la Observatorio pinte de Mont Chiran.

    Johano Rapley
    UK: Astronomia E-Klubo
    Sur la foto. 85a Universala Kongreso en Tel-Avivo. Johano Rapley kaj Aleksandr Mikiþev en la fonda konferenco de la nova faka asocio: Astronomia Esperanto-Klubo.


    La kongresa emblemoHongkongo: la realiøinta revo

    La 56a Internacia Junulara Kongreso okazis en Hongkongo (Æinio) 5-12 aýg 2000.

    Elirante de la flughaveno al la bushaltejo, mi sentis klimaton, kiun mi øis nun konis nur el la tropikaj domoj de botanikaj øardenoj. Sed tuj mi konkludis, ke estas facile elteni tiun æi klimaton. Bonþance la pluvo estis nur pluveto. Sed pli gravaj estis miaj unuaj impresoj en la kongresejo: rapide mi konvinkiøis, ke ankaý inter la aziaj IJK-anoj troviøas sufiæe da homoj, kun kiuj eblas bone, parte eæ tre bone, interparoli en Esperanto.

    Nia ejo -- feria vilaøo meze de la naturo -- ideale taýgis por gastigi IJKon. Ni trovis tie klimatizitajn kunvenejojn kaj dormæambrojn kaj multajn eblecojn por sportumi.

    Multaj azianoj þatis ludi tablotenison, badmintonon aý korbopilkon, dum la eýropanoj ne emis ekhavi þvitoplenan æemizon ene de du minutoj kaj preferis viziti la naøejon, senpage kaj preskaý ekskluzive je nia dispono. Danke al tiu æi naøejo, la vento kaj la humideco la vetero restis agrabla ankaý post la dua tago, kiam la pluvetoj æesis kaj la temperaturo altiøis øis eble 35 gradoj.

    Meze de nia ejo troviøis herbejo kun tegmentetoj kaj benkoj, kie tage kaj nokte eblis renkonti aliaj homojn, babili, kanti, ludi ktp. Kaj la kompreniøo funkciis pli bone ol mi atendis. Inter æirkaý 200 kongresanoj el 24 landoj de æiuj 5 kontinentoj troviøis 160 azianoj el Æinio, Hongkongo, Tajvano, Japanio, Koreio, Vjetnamio, Nepalo, Mongolio kaj Siberio, sed nur 30 eýropanoj.

    Foje mi aýdis eldirojn kiel "Dankon pro via herbo" aý "Unu rando -- du sistemoj", kiujn sperta eýropa esperantisto tamen tuj komprenas (herbo = helpo, rando = lando). Sed mi ne rajtas moki pri tio -- juna koreo atentigis min, ke ankaý mia germaneca "r" ne estas modela (bildkato = bildkarto, ondo = rondo). Cetere, la tre simpla interkona ludo, kie oni sidas en cirklo kaj ripetas la nomojn de la aliaj, fariøis tre amuza en tia vere interkultura IJK.

    Tiu æi IJK meritas multe da laýdo. Þajnas, ke la organizado funkciis tute glate; la programo estis sufiæe abunda kaj interesa, kaj eæ la tuttaga ekskurso al la centro de Hongkongo valoris, malgraý antaýa skeptikeco æe la eýropanoj, sian pli ol 50-eýran kotizon.

    Kun granda kontenteco mi konstatis ankaý, kiom da bongustaj vegetaraj manøoj el legomoj, fungoj, tofuo, nuksoj ktp. æinoj kapablas kuiri.

    Por preskaý æiu IJK-ano la partopreno en la IJK postulis grandajn elspezojn. Multaj æinoj devis pagi krom la IJK-kotizo ankaý restadon en hotelo, kiun ili fakte tute ne vizitis, nur por akiri enirpermeson al Hongkongo. Sed verþajne pro la alta kosto partoprenis æefe homoj, kiuj tre þatas Esperanton.

    Videblis multe da entuziasmo -- kaj multaj verdaj flagoj. Specialan simpation akiris la vjetnama delegacio, 9 gejunuloj el Hanojo, kiuj emfazis en sia kunveno "Hanojo -- via rendevuo", ke post jarcento kun 30 jaroj da milito ili deziras igi sian urbon centro de paco. Ili tre þatus post kelkaj jaroj -- kiuj estas ankoraý bezonataj por lingva spertiøo -- inviti UK aý IJK al sia lando.

    Ankaý juna afrikano el Niøerio videble øojis, ke post multaj vanaj provoj akiri vizon por partopreni en eýropaj IJKoj aý UKoj (kaj paginte pli ol 2 mil USD por flugbileto al Hongkongo) finfine realiøis lia revo esti kune kun esperantistoj el la tuta mondo.

    Þajnas al mi, ke neniu pentas sian partoprenon, æar tiu æi IJK estigis multe da novaj amikecoj kaj vastigis æies horizontojn. Kiam antaý 14 jaroj mi eklernis Esperanton, malfermiøis al mi nova, nekonata mondo. Kaj post mia partopreno en la Hongkonga IJK tiu æi mondo þajnas al mi multe pli granda ol antaýe.

    Ulrich Matthias


    TEJO en Balkanio

    1-8 sep okazis en Varna (Bulgario) TEJO-seminario "Balkana junulara agado por kulturo de paco".

    La seminario, kiu kolektis 35 gejunulojn el 17 landoj (inkluzive de æiuj balkanaj landoj krom Albanio, Greklando kaj Makedonio), estis multflanka kaj laý pritakso de øiaj partoprenantoj tre sukcesa.

    La seminarion partoprenis ne nur E-parolantoj, sed ankaý aktivuloj de aliaj neregistaraj junularaj organizoj -- Junulara volontula servo el Turkio, Centro por socia kaj kultura kunlaboro kaj evoluo el Moldavio k.a. -- por kiuj estis organizita lingva trejnado. Bedaýrinde pro vizaj problemoj pluraj gejunuloj ne povis veni en Bulgarion. Tiuj problemoj respegulas la balkanan realecon.

    Dum la seminario okazis multaj interesaj prezentoj, inter kiuj menciindas prelego pri historio de balkanaj etnaj rilatoj fare de d-ro Valerij Stojanov, vicdirektoro de la Instituto pri historio æe la Bulgara Nacia Akademio de Sciencoj. Ljubomir Trifonæovski, æefredaktoro de Literatura Foiro, prelegis pri la balkana kultura kunlaboro kadre de Esperantio. La regionan kulturon eblis ekkoni per la filmo Kapra korno (reøisoro Metodi Andonov, 1972) kaj dum balkana vespero. Eksterbalkanio kaj E-kulturo ankaý estis eroj de la vesperaj programoj, kiuj kutime finiøis per E-rokmuzika diskejo.

    Trejnadon pri junulara agado provizis pluraj TEJO-aktivuloj per prelegoj kaj konkretaj taskoj. Pritraktiøis interalie Eksteraj Rilatoj, Landa Agado, Informado, strukturoj de Esperantio kaj Financoj. En laborgrupoj la partoprenantoj povis praktike utiligi la ricevitajn sciojn, ekzemple por kreo de projektoj kaj organizado de renkontiøoj. Dum liberaj forumoj ili povis mem prezenti siajn temojn, interalie pri ekologio, UN kaj Balkanio, orienteýropa ekonomio kaj etna malamo. Aldone la partoprenantoj ankaý ludis simulludon, kies celo estas praktiki toleremon kaj demokration, kaj ekskursis al ekologia kaj civitanrajta organizoj en Varna.

    La partoprenantoj trejniøis en komunikado, eksciis kiun kontakti pri diversspeca aktivado en E-movado kaj TEJO, kaj spertis internan, personan evoluon. Naskiøis multaj novaj projektoj kaj kunlaboro inter pluraj landoj, balkanaj kaj eksterbalkanaj.

    Raporto kun fotoj de la seminario troveblos baldaý en la detala postseminaria broþuro.

    (El raporto verkita de Laborgrupo pri Informado dum la seminario, afable kompletigita de Sabira Stahlberg)


    Per Esperanto æirkaý la mondo

    Rachel Prual, instruistino, kaj David Cholet, studento, estonta instruisto, 15 jul 2000 ekiris de la trafikplaco "Rond-point du Dr Zamenhof" en La Roche-sur-Yon (30 km de la atlantika marbordo) por dujara vojaøo æirkaý la mondo. Ilia vojaørimedo estos petveturado.

    La ideo lerni Esperanton venis al ili pro la spertoj akiritaj de Maryvonne kaj Bruno Robineau kiuj vojaøis 8 jarojn æirkaý la mondo, kaj de Gudule Le Pichon kaj Laurent Cuenot, kiuj vojaøas nun æirkaý Eýropo kun la filineto Lola per æevale tirata rulhejmo.

    Esperanton ili lernis tre rapide kun subteno de Esperanto-Vendée kaj JEFO, kaj ili jam partoprenis junularan seminarion en Germanio.

    Ili deziras viziti lernejojn kaj gelernantojn por interrilatigi ilin kun francaj lernejoj rete. Gravas ke Esperanto montriøu la æefa lingvo de perado de informoj kaj interþanøoj.

    Ili unue iris petveturile al Toulouse por atingi Tel-Avivon aviadile kaj havi en UK-85 multe da kontaktoj kun esperantistoj el la vizitotaj landoj. Ili intencas viziti kvardekon da landoj øis junio 2002.

    Estas en la intereso de Esperanto ke ili ricevu fortan subtenon de la esperantistoj, kiuj cetere povas eltiri grandan profiton de ilia restado por Esperanto en la diversaj landoj, kiujn ili vizitos: Israelo, Egiptio, Jordanio, Sirio, Turkio, Irano, Pakistano, Æinio, Tibeto, Nepalo, Hindio, Bangladeþo, Mjanmaro, Laoso, Vjetnamio, Malajzio, Indonezio, Aýstralio, Æilio, Bolivio, Brazilo, Peruo, Ekvadoro, Kolombio, Panamo, Kostariko, Nikaragvo, Honduraso, Gvatemalo, Meksiko, Usono, Sudafriko, Madagaskaro, Mozambiko, Tanzanio, Kenjo, Senegalio, Malio, Maýritanio, Maroko, Hispanio kaj denove Francio.

    Ili estas kaj estos kontakteblaj rete: turistoj@hotmail.com.

    Bonnvolu plusendi tiun æi mesaøon al esperantistoj en la menciitaj landoj.

    Henri Masson
    Vendée
    Sur la foto de antaýo al posto kaj de maldekstro dekstren: unuavice kun la banderolo Espéranto-Vendée Joly kaj Wieslaw Koson; duavice Jean Burneleau (vicurbestro de La Roche-sur-Yon), David Cholet, Rachel Prual, Fabrice Morandeau (kun akordiono); triavice Philippe Berizzi kaj Xavier Godivier. (Foto de Henri Masson)


    Studi en Karlskoga

    28 aýg denove ekfunkciis la 16-semajna tutsemestra kurso æe la Popola Altlernejo en Karlskoga (Svedio).

    Instruado okazas dum 22 horoj semajne, tute en Esperanto. En la nuna kurso estas studantoj el Svedio, Danlando, Ugando, Albanio kaj Japanio. Studantoj el 39 landoj jam partoprenis. La kosto de la studado, manøado kaj loøado en unulita, moderna æambro kun propra banejo kaj duþejo por 4 monatoj estas æ. 1500 dolaroj.

    Oni rajtas studi parton de la kurso kaj pagi proporcie. La kurso komenciøas por komencantoj, kiuj post unu monato bone ekparolas kaj skribas. Je la fino la studantoj faras siajn ekzamenojn. Multaj mem ekinstruis post la ekzameno.

    Adreso: Karlskoga Folkhögskola, SE-691 24 Karlskoga, Svedio.

    Rete: lars.forsman@fhsk.karlskoga.se

    Lars Forsman


    Kunvivado en la Esperanto-Domo

    19-21 aýg okazis la 2a Nur-Esperanta kunvivado en la Esperanto-Domo en Yatugatake proksime de Tokio kun 20 partoprenantoj inkluzive de la instruisto Reza kaj la helpanto Mochizuki, komitatano de E-Domo. Oni devis rifuzi pliajn aliøojn pro nesufiæe ampleksa dormoæambro.
    E-domo en Japanio
    Dum tri tagoj æiuj lernantoj prezentis iun temon dum 15 minutoj kaj samtempe la instruisto korektis la erarojn. Post fino de la prelego la aliaj lernantoj faris demandojn kaj foje la diskutado sufiæe longe daýris.

    Dum la tuta kunvivado oni devis paroli nur Esperante. Eæ manøado æiam okazis en la E-Domo por ne paroli japane en restoracioj. Por faciligi la aferon, Kurita Kimiaki, la æef-komitatano de la Domo, preparis vortliston en kiu troviøis multaj vortoj pri kuirado, manøado, banado, ilaro troviøanta en Domo ktp kaj anticipe sendis øin al la partoprenantoj.

    Reza Kheirkhah


    Rubena ceremonio

    Festis 40 jarojn da somerlernejoj en Barlaston (Britio) pli ol 30 esperantistoj el ses nacioj kaj du kontinentoj. Sekvis la æi-jaran somerlernejon (12-18 aýg) kroma semajnfina prelegaro pri Esperanto-socio, -movado kaj -kulturo.

    Prelegis i.a. Marjorie Boulton (Historio de Barlastonaj somerlernejoj) kaj John Wells (Esperanto kaj interreto): ambaý instruiste partoprenis la unuan Barlastonan somerlernejon. Krome prelegis Renato Corsetti (La E-movado antaý la tria jarmilo: Eýropo kaj Maleýropo), Tim Carr (Tra la þtormo de Kalocsay), Paul Gubbins (Tradukarto kaj teatro), Anna Löwenstein (Genezo de La Þtona Urbo), Eric McCanlis (Montagu Christie Butler: 65 jaroj por Esperanto) kaj William Simcock (Horace Barks: Profilo de aktivulo).

    La prelegoj spegulis kaj lokajn kaj internaciajn, kaj estintajn kaj estontajn aspektojn de Esperanto. Retrorigardante kaj antaýenrigardante, ni konvene celebris 40 jarojn da pasintaj somerlernejoj kaj nun entuziasme anticipas minimume 40 pliajn same riæajn, same instigajn somerlernejojn en Barlaston.

    Paul Gubbins


    Adapti la varbmetodojn

    2 sep E-Societo Zuriko (Svislando) jam tradicie faris varbo-standon en la urbocentro. Kunhelpis kvin membroj, kiuj diskutadis kun preterpasantoj kaj disdonis plurcentojn da informiloj. Kiel æiam, al nia stando venis pluraj homoj, kiuj deklaris, ke ili iam eklernis Esperanton, sed longe ne havas kontakton kun la movado. Kaj unu el la æefaj efikoj de la stando estis ne amaso da novaj interesuloj sed reaktivigo de tiaj personoj iam kabeintaj! La kurso komenciøis 14 sep. Samtempe ni povis en nia societo bonvenigi tri novajn membrojn. Per tio nia membraro la unuan fojon en nia klubhistorio superas 60!

    La kresko de nia membraro estas des pli signifa, æar en Svisa E-Societo kaj la cetero de la lando la movado dum la lastaj jaroj estis stagna aý regresa. Tio pruvas, ke ne la epoko por Esperanto estas malbona, sed ke necesas adapti la varbmetodojn al la nova epoko.

    Dietrich M. Weidmann


    Esperanto fine de la unua dudeko

    Kiel ni informis en la maja Ondo kompanio Netscape havas retpaøaron kun la nomo DMOZ, en kiu aperas ligiloj al retpaøoj en diversaj lingvoj escepte de la angla. Je 25 jul 2000 la nombro de la ligoj estis 286 mil 618 kun jena laýlingva statistiko pinte:
    1. Germana 59,568
    2. Pola 57,123
    3. Hispana 41,858
    4. Franca 26,273
    5. Sveda 21,713
    Esperanto kun 1 mil 616 ligiloj okupas la 20an lokon, kiu estus la 19a se oni kune kalkulus la retpaøojn en la ordinara kaj simpligita æina lingvo.

    Laýrubrike en Esperanto estas plej multaj paøoj regionaj (673), literaturaj (270), sociaj (207) kaj informaj (116) ... plej malmultaj sportaj (11), domaj (7), butikaj (5) kaj komercaj (5).

    Tiu statistiko estas nur proksimuma, æar el æ. 300 dokumentoj, kiuj estas konsulteblaj en la ret-paøaro de Sezonoj/La Ondo, nur 19 estas registritaj æe DMOZ -- æefe beletraj tradukoj.

    Konsultu æe http://dmoz.org/World/

    Aleksander Kor¼enkov


    Foto de A.SochackiTeatro "Espero"

    La fondiøo de Esperanto-Teatro datiøas je 1983 kaj funkcias en Varsovio, kie Jerzy Fornal, profesia aktoro prezentas siajn monodramojn. Lia edzino Zofia Banet-Fornalowa -- mem konata aýtoro de libroj kaj artikoloj -- gvidas la Teatron, prelegas pri kulturaj temoj.

    La teatro sukcese partoprenis en kelkaj Internaciaj Literaturaj Forumoj, kaj Jerzy Fornal estas membro de la Teatrofako de Kooperativo de Literatura Foiro. La Teatro aliøis al la Pakto por la Esperanta Civito en 1999.

    La prezentoj okazas en Varsovio (Art. Galerio Nusantara, Str. Nowogrodzka 18a), kutime la unuan lundon de monato, ekde la 17a horo kaj antaý la spektakloj ekde la 16a horo disvolviøas konversacia rondo pri E-kulturo.

    Jen la æi-jaraj spektakloj el la repertuaro:

    Teatro Espero bonvenigas æiujn interesiøantojn. (La spektantoj pagas nur enirbileton por la arta galerio Nusantara.) Valoras viziti, æar de via æeesto kaj via apogo dependas la sukceso de nia teatro Espero.

    Pliaj informoj: Zofia Banet-Fornalowa, Str. Bliska 12, PL-05 090 Raszyn, Pollando.

    Zofia Banet-Fornalowa


    Kurte

    "Efektive, E-to estas lingvo de paco, kreita por forøi kompreniøon inter æiuj homoj", -- konstatis en sia salutmesaøo al UK-85 Øenerala direktoro de Unesko Koichiro Matsuura. (Stel-Avivo)

    Fabien van Mook, kiu aktivas en la terminologia komisiono de TAKE, k Sandra Schweder, kiu diplomiøis per studfina verko pri terminologio en E-to, inter 35 partoprenantoj el 20 landoj partoprenis en la Terminologia Somera Akademio en Vieno 7-12 aýg; ilian partoprenon subtenis Fonda¼o Wüster de UEA. (GK UEA)

    Jaro 1999 estis sukcesa por IKEF (Internacia Komerca kaj Ekonomia Fakgrupo): la membraro plialtiøis de 136 al 149; la enspezoj estas pli altaj ol la elspezoj; la eldono de Inkotermoj 2000 estis realigita. (Stel-Avivo)

    La 53an IKUE-kongreson en Rimini (Italio) partoprenis 130 kongresanoj el 15 landoj de Eýropo k Afriko; okaze de æi kongreso estis eldonita esperantlingva video-bendo pri la Sankta tuko k E-lingva gvidilo de la Maria sanktejo Loreto. (Marija Beloþeviæ)

    264 samideanoj partoprenis 10-11 jun la 48an Kansajan E-Kongreson en Sakai (Japanio); krome kelkdeko da neesperantistoj æeestis en la japanlingva simpozio "Komunikado en la Tera Epoko: Kiel ni pensu pri lingvo por transnacia interfluado?" (Tera¼ima Toþio)

    Kvindeko da malagasaj e-istoj renkontiøis dum la 1a Nacia E-Kongreso de la Malagasaj E-istoj, kiu okazis 18-19 jul en College Paul Minault en Androhibe. (Heroldo de Esperanto)

    Æ. 200 personoj, inkluzive de 52 poloj, partoprenis en la 36a BET, kiu okazis 1-9 jul en Tallinn. (Najbara Folio)

    E-Tago okazis en Metsäkylä 14 jul kun soræistospektaklo en la Arbaro de Zamenhof, libroekspozicio, spektado de videofilmo La reveno al Finnlando k vizitado de la filmitaj lokoj. (Esperantolehti)

    Trideko da plejparte junaj homoj el dek landoj restadis æe Kultura Centro E-ista okaze de la 3a Plurnivela Internacia Kursaro partoprenante la paralelajn kursojn de Stano Maræek (komencantoj), Ljubomir Trifonæovski (progresantoj), Stefan MacGill (metodiko de la E-instruado) k Giorgio Silfer (E-literaturo) dum du sinsekvaj semajnoj, 8-13 k 15-20 aýg 2000. (HeKo)

    Post tutpaøa artikolo en loka junulara komunista gazeto en Bazelo (Svislando) komenciøis kurso de E-to en la sidejo de "Kommunistischer Aufbau"; la kurson gvidas juna k-do Alberto Sipioni. (Internaciisto)


    OkSEJT: kio venos?

    La 40a Okcidenta Somera Esperantista Junulara Tendaro okazis 10-20 aýg 2000 apud Ivanovo (300 km nord-oriente de Moskvo). Partoprenis æ. 180 personoj el Ruslando, Ukrainio kaj Belorusio; "foraj" eksterlandanoj ne sukcesis veni pro vizaj problemoj.

    La konstrua¼oj de la ripozejo "Berjozovaja roþæa" -- eksa internacia tendarejo de Sputnik -- longe staris neuzataj; por la tendaro ilin riparis esperantista laborbrigado. Malgraý ties laboro la kondiæoj restis ne sufiæe komfortaj. Tute subnivela estis la nutrado, tamen konstante funkciis bufedo, æirkaýe abundege kreskis eglanterioj kun bongustaj beroj, kaj en arbaro abundis fungoj... Apudis belega lago, la vetero estis sufiæe bona.

    La anoncita æeftemo Kio venos? ne multe influis la programon. Speciala trajto de OkSEJT-40 iøis subitaj drastaj programþanøoj -- la anonctabulon necesis rigardi plurfoje tage, sed eæ tio ne æiam helpis. Tamen æio kune pasis sufiæe glate, kiel "bone preparita improvizo".

    Kiel kutime, okazis diversnivelaj lingvaj kursoj; æion kronis la "Lingva olimpiko" por komencantoj, kiuj konkursis en vortsciado, deklamado, skriba tradukado kaj retoriko. Estis prezentitaj diversaj metodikoj de Esperanto-instruado kun ekzempla leciono kaj ties pridiskuto.

    Menciindas "Lingva festivalo" kun skiza rakonto pri diversaj lingvoj; instruado de kantoj; lecionoj pri evoluigo de memor-, intelekt- kaj inventkapabloj; diskutrondoj pri diversaj aspektoj de Esperanto-movado, pri nuancoj de lingvouzo, pri sociologiaj problemoj.

    "Olduloj" plendis pro foresto de tradiciaj KGS kaj Neptunfesto; el similtipaj aranøoj okazis nur la ludo Rekonu melodion, plene fiaskinta. Kiel æiam, æiuvespere koncertis niaj "bardoj"; sukcesis du spektakloj de kievanoj; ankaý pluraj grupe preparitaj teatra¼etoj kolektis aplaýdojn. Øenerale laboro en grupoj estis tre aktiva. Lignofajro okazis nur unufoje. Æiujn ravis orienta te-ceremonio. Denove multis "senlingvaj" programeroj -- diversspecaj dancoj, gimnastikoj, masaøo, sportaj ludoj.

    Dezirantoj ekskursis al Ivanovo, Pljos kaj Suzdal.

    Okazis vigla diskuto: æu estontaj OkSEJToj estu "komfortaj" (etose pli similaj al iamaj BEToj, do eble ne sufiæe allogaj por junularo) aý "tendaj" -- kun risko resti sen "olduloj" kaj definitive perdi lingvan kaj kulturan nivelon. Ne estis atingita interkonsento, sed al æiuj klaras, ke ion necesas þanøi -- ni vidu, kion alportos la venontjara OkSEJT apud Uljanovsk.

    Valentin Melnikov


    Lingva festivalo denove okazos

    21-22 okt 2000 en Æeboksary okazos la 5a Lingva Festivalo. La organiza komitato nun klopodas trovi interesajn gastojn por la aranøo.

    Jam respondis turka kaj franca ambasadoj en Moskvo. Ni tenas kontaktojn kun iliaj regionaj centroj en Kazanj (øenerala konsulejo de Turka Respubliko) kaj en Ni¼nij Novgorod (Regiona centro de la franca lingvo).

    Oficisto de Eýropa Buroo por malpli uzataj lingvoj Bertrand Menciassi esprimis sian konsenton veni. Tiu æi organizo havas sidejon en Bruselo. Veno de øia reprezentanto povus esti utila por la internacia movado de la Lingvaj Festivaloj. Ni provas alvenigi ankaý organizantojn de la TEJO-seminario "Lingva æielarko -- ponto al kulturaj trezoroj": Sonja Petroviæ (Serbio) kaj Jenja Zvereva (Ukrainio). Ili planas aktive partopreni antaýan programon de la Festivalo kaj prezenti la serban kaj ukrainan lingvojn dum la Festivalo.

    Estas preparataj leteroj nome de Þtata komitato de Æuvaþa Respubliko pri junularaj aferoj al æefaj amaskomunikiloj kun peto iøi informaj sponzoroj de la Festivalo kaj poste aperos diversaj konkursoj, laýtemaj programoj, intervjuoj, gazetara konferenco.

    29 sep kadre de la informa kampanjo pri la Lingva Festivalo okazos kultura festivaleto Karavano en la urba lernejo No 20.

    Jekaterina Jevlampieva


    Tute ordinara afero

    Vespere 7 sep Radio Rossii -- la æefa moskva radiostacio, aýdebla ankaý kiel la unua kanalo de la drata radio -- dediæis duonhoran programon Knigovorot al eksterlandanoj lernantaj la rusan lingvon. En øi estis intervjuita aýtoro kaj kolektanto de aforismoj Veselin Georgiev -- bulgaro loøanta en Moskvo, konstanta vizitanto de E-klubo Lev Tolstoj. Li rakontis pri sia nova (ruslingva) libro, menciis ke øi jam aperis ankaý en Esperanto. Tuj sekvis interesita repliko de ¼urnalistino, kiu petis citi ion en Esperanto, kaj Georgiev voælegis aforismon en nia lingvo.

    Jen plia "guto malgranda", helpanta formi pozitivan opinion, krei impreson, ke Esperanto estas ne rara ekzotika¼o, sed tute ordinara afero...

    Valentin Melnikov


    Gasto el Pollando

    Aneta Malgorzata Bedkowska prezidas Polan Esperanto-Junularon, kiu reaktiviøis fine de æi-jara januaro per tutlanda kunveno en Bydgoszcz.

    Æi-somere Aneta pasigis du monatojn en Uralo kolektante materialon por sia disertacio pri la latentaj turismaj ebloj de la Þton-Zona regiono. Dank' al helpo de uralaj esperantistoj þi starigis utilajn kontaktojn en Permo kaj Jekaterinburg kaj vizitis plurajn interesajn lokojn: interalie, Kudymkar, Kungur, Ver¶oturje, Ni¼nij Tagil, ¦o¶lovka kaj Sinjaæi¶a (skansenoj).

    Ke malgraý la streæa programo þi vizitis ne nur muzeojn, arkivojn kaj turismajn instancojn montras la apuda bildo, farita en unu el kafeterioj de Jekaterinburg.

    Teksto kaj foto de Halina Gorecka
    Foto de H.Gorecka


    B.HeklandPlebaj komentoj

    de Bard Hekland

    Walter Zelazny en sia eseo pri la inteligencio kaj plebo en la movado (LOdE. 2000: 2-5) kritikas duspecan foreston de intelektaj ebloj. La unuan ekzempligas la profesoro, kiu ne povis diskuti lingvikon sufiæe altnivele kun aliaj esperantistoj, kaj ne interesiøis pri aliaj aplikoj. Tiu problemo restos øis kiam la E-komunumo iøos dek- aý centfoje pli ampleksa ol hodiaý, t.e. eble æiam. Se mankas tia intelektumado en Esperantujo, signifas øuste ke "homoj scias kion verki" (do, kio estos legata). La dua estas la foresto de kritika analizado de propra komunumo, manko de intelekta opozicio kiu konfrontas la aliancon inter gloravidaj gvidantoj kaj aplaýdanta plebo.

    Sincere, tiun bildon mi ne rekonas. Montru al mi alian movadon, nacion, grupon, en kiu la bazaj defioj de la grupo estas pli multe diskutataj ol en Esperantujo! Ne sufiæas malestime karakterizi æion pleba babilado. Foliumante malnovajn perioda¼ojn, mi definitive konstatis tiun simplan propagandon. Sed agante en la junulara movado, mi vidas multe pli grandan realismon kaj pretecon diskuti proprajn starpunktojn. Al la diskuto influis ankaý la raýmistoj, kaj miaimprese la plej multaj homoj elektas mezan pozicion inter la du polusoj.

    La tradicia movado estas facile kritikebla. Sincere, ankaý por mi ne multe gravas la "fina venko", la nuna Esperantujo havas kvalitojn kiuj min allogas, sendepende de tio, æu esperanto iam iøos pli uzata ol nun. Sed eblas kritiki ankaý la raýmistan analizon.

    Se nia komunumo estas tiom grava en si mem, øuste kial? Se Esperantujo havas valoron kiel "æiu civiliza unuo", do gravas nur øia ekzisto, ne kion øi proponas. Tiulogike oni devus egaligi novnaziojn, teatrotrupojn, diktatorojn kaj socilaborantojn -- nedisigeblaj partoj de nia civilizo. Æu la valoro devenas de la øenerale humanismaj kaj demokrataj valoroj ligitaj al øi? Kaj æu eblas mezuri la valorecon de Esperantujo kompare kun aliaj komunumoj? Æu ni ne venas al la banala konkludo, ke Esperantujo estas valora, æar multaj homoj þatas øin kaj ne øenas aliajn?

    Se "la Interna Ideo fariøis la valoro en si mem, la trezoro, kiun oni ne povas vendi" kio estas nun tiu Interna Ideo? Multaj niaj pioniroj volis krei pacon inter la popoloj, ne nur doni novan ilon por komerci. La interhomaj rilatoj en la unuaj kongresoj por la partoprenantoj iøis modelo je la sopirata stato en la ekstera mondo. Poste UEA estis kreita por ne nur propagandi la paradizan staton post adopto de esperanto, sed ebligi praktikan kunlaboron inter esperantistoj. Se oni forigas la revon pri feliæigo de la homaro, anstataýante øin per la ekzisto de "memelektita diasporo", kiom tiu Interna Ideo restas la sama? Se øi enhavas principojn homrajtajn, la kultura movado øin vartanta iusence iøas politika. Por ke iu povu perfidi esperanton, ekz-e en totalismaj reøimoj, ja devas esti io perfidebla.

    La demando fariøas, æu la organizita E-movado eksportu siajn valorojn (ekz-e, øenerale labori por lingvaj rajtoj) aý nur reagi, se atakataj de fortoj malhelpantaj la internan vivon de la komunumo? Æu la E-movado sen ambicioj influus ankaý la eksteran mondon kaj donus sufiæan motivon por resti en la komunumo? Kiom restus sen la organizita, eble "malnovstila" movado? Interkrampe aldoneblas demando, æu ni vere havas valorojn komunajn, ja pri æio ni malkonsentas! Øuste tio ja igas la esperantomondeton interesa.

    Por æiuj, kiuj dediæis multan tempon al esperanto, la aparteno al la movado/komunumo iøas grava parto de ilia identeco. Sed same estas por aliaj hobioj kaj engaøiøoj. Se iu diras, ke esperanto estas stulta¼o, tio estas same kiel konstati ke mi estas stulta, dediæinta tiom da tempo al sensenca afero. Nek mi, nek Zelazny, volas esti nomataj dupoj, ni volas rekonajn vortojn kaj kapjesojn de la aýtoritatoj por ni gravaj. Lia strategio iras tra jura agnosko. Æiu popolo (aý socia grupo øenerale) estas konstante reproduktata per miloj da interagoj kiuj memorigas pri ia komuneco. La malnova romantika idearo pri "nacio" kiel io difinita objektive laý rasaj, religiaj aý lingvaj kriterioj cedas al pli dinamika pritrakto, en kiu gravas la subjektiva kompreno de la popolanoj. Do, eblas krei esperantan popolon, kaj definitive øi parte ekzistas, kiel sento de forta komuneco. Sed mi ne komprenas, kial la mondo agnosku tiun komunumon kiel subjekton de internacia juro!

    Por mi la allogo kuþas øuste en la neorganizita komunumo, kiel renkontiøejo por homoj diverskulturaj. Eble UEA nur estas internacia klubo. Sed mi ne vidas kiel la Esperanta Civito povus estiøi multe pli, krom ke øi þajnas pli snoba kaj elitisma ol la "hierarkiisma" UEA. Kaj UEA, kune kun multaj aliaj Esperantujaj agantoj vere þanøis la vivon de kelkaj "nuntempuloj", inter kiuj mi kalkulas min mem. Multegaj sociaj grupoj taksas sian agadon la plej grava en la mondo. Do, ne sufiæas konstati, ke esperanto havas valoron "kiel æiu civiliza unuo" kaj kompari øin kun San Marino aý Ruslando. La civitanoj klarigu, kial la esperantista komunumo estu traktata kiel landoj aý religiaj grupoj, sed ne kiel þakludantoj, socialistoj aý mediprotektantoj. Æu pro nia komuna lingvo? Æu pro nia literaturo? Dume la civitaj instancoj þajnas iøi unu plia organizo, malgraý alternativa vortumado.

    Do, mi ne kunpaþos, almenaý ne la tutan distancon. Sed þoketas foje la argumentado kontraý la adeptoj de la civita koncepto: la Civito ridindigas nin al eksteruloj. Eble jes, sed tio ne signifas, ke oni rajtas øin malpermesi! En Esperantujo ekzistas pluraj konceptoj paralele. Ni daýre diskutu, sed ni akceptu nian nekonsenton kaj respektu la opiniojn de aliaj. Tion ni ne faras karakterizante niajn malkonsentulojn plebo kaj potencavidaj gvidoroj, nek malpermesante nedeziratajn pensdirektojn. Esperantistoj sin nutras ne nur per propagando, varbado kaj komuna kantado de la Himno! Reveninte hejmen post la sukcesa Kultura E-Festivalo mi denove konstatas, ke io interesa okazas, sendepende æu ni nomas tion movado aý komunumo, asocio aý civito.


    Gonæarov ne pravas

    Respondante al Boris Kondratjev en la julia Ondo, Anatolo Gonæarov diris:
    "Plej tikla punkto en la peterburga movado estas... longtempa starado flanke de SEJM".
    Mi ne konsentas. Kunlaboro inter la nuna SEJM (jam REJM) kaj peterburga junulara E-klubo Blankaj Noktoj komenciøis ankoraý en 1994 per kunorganizado de internacia E-renkontiøo havanta la saman nomon kiel la klubo -- Blankaj Noktoj. De tiam preskaý æiujare estis realigata iu komuna projekto de SEJM kaj peterburgaj junaj esperantistoj. Nun REJM kaj Blankaj Noktoj kune organizas tradician E-festivalon EoLA (marto 2001). Do -- la kunlaboro ekzistas kaj havas rezultojn.

    Sed neniam tasko de SEJM/REJM estis aktivigi la nejunularan movadon. Do Gonæarov ne pravas. Taksante la situacion en Sankt-Peterburgo mi povas diri, ke pli verþajne REU sed ne SEJM dum longa tempo neglektis la peterburgan movadon.

    Grigori Arosev


    Forumo por æiuj tendencoj

    La tutan posttagmezon mi pasigis legante la alsenditajn numerojn de LOdE. Kaj mi povas diri ke øenerale mi trovas øin interesa kaj leginda revuo kultura. Øi iom pensigas min, kompreneble kun pluraj diferencoj, pri la revuoj de Greziljono kaj Hungara Vivo, kiom mi konis ilin dum la malfruaj 70aj jaroj.

    Per tio mi ne volas veki impreson ke via revuo efikus al mi "eksmoda" -- male: superregas la tiama bonega impreso kiun iel mi rekonas ankaý viarevue. La sama alternado de mallongaj informoj el nia mondo, ankaý el Esperantujo, apud pli longaj eseoj kaj foje eæ [instigo al] polemikoj, apud ne tro ampleksaj sed bonnivelaj literaturaj kontribua¼oj -- kaj kompreneble oni ne forgesu la leterojn de legantoj.

    Mi tre þatas vian malferman sintenon, ke vi celas esti "forumo" aý kiel nomi øin por æiuj senescepte tendencoj, nek nur sektece por UEA, nek same sektece kontraý UEA, kaj simile pri SAT, raýmismo ktp...

    Kiel redaktoro de Fonto mi nur povas substreki ke tia sinteno, miakomprene, estas ege grava, eæ necesega; ankaý nia Fonto neniel celas ekskludi kiun ajn tendencon aý skolon.

    Entute, kiel dirite: ege leginda revuo. Tiel nepre daýrigu! Kuraøon kaj sukceson!

    Gerrit Berveling


    Konsola voæo el Britio

    Mi ¼us aýdis pere de la Brita radio, ke la seræado de la postvivintoj en la submara þipo Kursk jam estas haltigita. Ni, la anoj de la E-Societo en Bradford, multe bedaýras la perdon de la multaj junaj viroj kaj deziras, ke niaj konsoloj estu sciigitaj al la parencoj de tiuj malbonþancaj junuloj -- ni kore simpatias kun ili.

    Nome de la Bradfordaj esperantistoj

    F.L.Holden
    prezidanto


    Pli da historio æiunumere

    Kun granda øojo kaj plezuro mi konfirmas la ricevon de La Ondo, kiun mi legas kun tre granda interesiøo, opiniante øin unu el la plej legindaj Esperantaj revuoj en la skalo internacia. Bonvolu akcepti miajn plej korajn dankojn pro la riæenhava, interesa kaj bonege redaktata revuo, kies enhavon ni prezentas ankaý al nia loka anaro en Krakovo dum niaj organizaj kunvenoj.

    Æar mi okupiøas pri la E-movado en Krakovo kaj suda Pollando, interesas min ankaý la historio de la ruslanda E-movado. Mi proponas al vi publikigi en via leginda revuo la plej gravajn informojn pri la historio de la ruslanda movado kaj koncizajn biografiajn notojn pri æiuj meritplenaj esperantistoj, ke æiu numero de La Ondo posedu almenaý etajn informojn pri tiu problemaro.

    Marian Kostecki


    El ambaý flankoj

    Miaopinie La Ondo de Esperanto evoluis al tre bona internacia revuo, kaj øia aparta forto estas ke øi prezentas provokajn intervenojn el ambaý flankoj de la diversaj debatoj kaj konfliktoj.

    Mi singarde rekomendos øin -- inter aliaj revuoj -- al la membroj de Norvega E-Ligo per Norvega Esperantisto.

    Douglas Draper


    Lingva huliganeco aý provoko?

    En LOdE. 2000: 8-9, sur la 17a paøo la nenomita aýtoro uzis neologismon "diøesto". Interalie en la sama numero estas tre interesa kaj utila artikolo de Sergio Pokrovskij pri la sama temo. Por kiu celo la aýtoro uzis tiun "diøeston"? Æu en Esperanto mankas bezonata vorto?

    Do, ni rigardas PIVon kaj legas: "revuo ... 2 Artikolo, en kiu oni resume prezentas la æefajn okazinta¼ojn en unu fako de aktualeco" (Sekvas ekzemploj. Tute taýgaj). Por kiu celo uzis la aýtoro æi neologisman mutacia¼on? Æu tio estis pura lingva huliganeco aý provoko, por aperigi æi artikolon?

    Boris Zozulja

    Nia estimata leganto povus legi en PIV, ke diøesto (cetere ne signita kiel neologismo) estas "resuma mallongigo de libro, romano, leøkolekto ktp." Sed PIV estas nia æefa, sed ne sola referencilo. Esperantistaj ¼urnalistoj kutime uzas ankaý la Terminaron el la Manlibro pri ¼urnalismo (Antverpeno, 1989). Tiu terminareto, kompilita de Stefan Maul, nun prezidanto de TE¬A, æe la vorto diøesto referencas al kompendio. Kaj tiu lasta estas jene difinita:

    kompendio. En ¼urnalismo resuma k mallongigita, konciziga prezento de tuta¼o aý kolekto de tiaj konciziga¼oj el artikoloj aperintaj en diversaj perioda¼oj. Revuon tiaspecan oni ankaý nomas diøesto.
    Pliaj komentoj, konsiloj kaj proponoj estas æiam bonvenaj!

    Halina Gorecka
    la nenomita aýtoro


    Instrui en Japanio

    Kompanio en Japanio, kies estro estas esperantisto seræas instruist(in)on de Esperanto kaj angla por minimume unu jaro. Jen la kondiæoj:

    Honorario: por Esperanto leciono 1000 enoj; por angla 1500 enoj. Oficeja laboro: 1000 enoj por unu horo. (La oficeja laboro estas helpo pri respondo al retaj kaj aliaj leteroj kaj aliaj tajpaj aý similaj laboroj). La materialoj por lecionoj estas preparitaj kaj la instruisto instruos laý la instrukcioj kiuj troviøas en æiuj lecionaj paøoj. La nuna instruisto Reza Kheirkhah, kiu laboris dum du jaroj, translokiøos al Tajvano baldaý.

    La kompanio pagos flugbileton por ambaý flankoj. La instruisto loøos en triæambra kompania apartamento kontraý 16000 enoj monate. Øi situas je kelkminuta distanco de la kompanio bicikle. Oni mem pagu elektran, akvan, telefonan kaj gasan kostojn. Fridujo, panrostilo, gasfornelo, polvosuæilo, klimatizilo, televidilo kaj aliaj necesaj iloj estas haveblaj.

    Maro kaj monto estas tre proksimaj. La urbeto havas 14000 loøantojn, tamen en øi estas la plej grandaj gantofabrikaj kompanioj de Japanio (inkluzive de tiu æi kompanio), kun multaj kontaktoj kun eksterlando. La urbeto Shirotori situas inter du grandaj urboj je distanco de unu horo trajne. En ambaý urboj troviøas aktivaj E-kluboj.

    Rete: e.miyoshi@swany.co.jp

    Henri Masson


    Akademiano PokrovskijINTERNACIISMO KAJ PURISMO (2)

    Lingva respondo de Sergio Pokrovskij

    La dua (lasta) parto; la unuan legu en la antaýa kajero de La Ondo.

    Olda kaj povra

    Interese, laý PIV kaj ([W57, KWB]) "olda = maljuna" (senplue). Tamen mi ja vidis la naturismanojn uzi `olda' ankaý en la senco `malnova': "oldgreka lingvo", "la olda Anglio", "la redakcio respektas sian oldan tradicion" [LOdE. 2000: 69, p.13] ktp -- la angla `old' (kaj simila konfuzo en la lingvoj rusa kaj germana) influas nerezisteble. Tiu konfuzo kaýzas malprecizon pli aæan ol la priplorata en §1. Ekz-e, kiun sencon celas la artikoltitolo "La olda gasto Alen Kris" [Literatura Foiro. 1991: 130]? La parolantojn de la lingvoj turka aý uzbeka tiu konfuzo impresas kiel stranga intelekta difekto, samkiel konfuzo inter `nova' kaj `juna'.

    Simile, por la du sencoj de la naturisma `povra' (1: malriæa; 2: kompatinda, laý [W57]) la uzbeka kaj la turka havas apartajn vortojn, el kiuj neniu konfuzas la du sencojn. Kial do tiu malsimetrio en la lingvofuþado? Supozeble tial, ke la francaj lernejanoj, kvankam malpli konsekvence ol la turkoj, tamen ja distingas inter ancien (malnova) kaj vieý (maljuna). Sed ke konfuzi `kompatinda' kaj `malriæa' estas tute simila malklera¼o, tion la francaj lernejanoj ne lernas (æar en la franca mankas aparta vorto por `kompatinda'), kaj meme ne æiuj tion komprenas.


    La signifo de internacia¼oj

    Malgraý la aserto de §9, la signifoj de internacia¼oj estas tre diversaj en la etnolingvoj. Tamen eæ se oni havas norman samsencan terminon, egale interpretatan en æiuj lingvoj, ekz-e la anatomian `apendico' (vorto tre internacia pro ties deriva¼o `apendicito'), en iuj lingvoj (la angla ktp) øi povas havi tute senrilatajn kromsencojn, absolute nekonatajn en aliaj lingvoj (ekz-e, en la rusa). Kiam Waringhien sendas leganton al `apendico' tio þajnas internacie komprenebla (tial oni ne emas konsulti PIV-on), kvankam strange maløentila: kial li sendas la leganton en iun intesta¼on? Iu malpli malsprita vorto, `aldono' aý `kromæapitro', estus pli klara kaj malpli riska. Tio similas la fikcian "slavecan stilon" kiun Zamenhof elpensis en sia Lingva Respondo n-ro 1 ("Favora regnestro, Honoro havas alkuþigi..."). La misuzo de `alkuþigi' anstataý `raporti' estas bazita sur malkonvena etimologia analizo de neanalizinda rusa metaforo; nu, kiam Waringhien uzas `apendico'n laý ties malviva etimologia senco `alpenda¼o', tio estas egale ridinda kiel la Zamenhofa parodio.

    Alia ekzemplo. Multaj lingvoj, samkiel Esperanto, pruntis el la franca la vorton `seanco'. Tamen ili pruntis øin diversmaniere. Plejparte ili pruntis øin por la speciala signifo kiun mi tiel difinas:

    Seninterrompa tempodaýro dediæita al difinita laboro, proceduro, spektado aý alia okupo, precipe kun fakulo aý aparato: fari portreton en tri seancoj; seanco de masaøo, ultrasono, hipnoto, psi¶analizo; spiritisma seanco kun mediumo; la paciento jam havis dek seancojn de radioterapio.
    Neniu lingvo de mi konata pruntis la sencon æefan por la franca vorto: `kunsido, kunveno', æar por tiu æi senco æiu lingvo havas siajn hejmajn vortojn. Tial øuste tiu senco, æefa por la franca, estas tute ne internacia (kvankam PIV listigas øin unue), kaj absolute nekonata al (ekz-e) la rusoj. Aýdante ke "la deputitoj iris al sia seanco" ruso probable supozus ian mokon (kvazaý oni komparus parlamentan kunsidon kun spiritisma seanco), kion la franca esperantisto eble tute ne celis.

    La rusaj lernejanoj zorge distingas inter `kontinento' kaj `mondoparto'. `Kontinento', laý sia etimologio (de la Latina terra continens, kontinua tero), estas uzata kontraste al la insuloj: ekz-e Eýrazio, la Amerikoj, Aýstralio estas kontinentoj. `Mondoparto' estas geografia regiono kiu inkludas la apudajn insulojn: Eýropo, Azio, Oceanio estas mondopartoj.

    Ambaý nocioj estas utilaj: la hunoj trairis la tutan Eýrazion, de Æinio øis Gaýlio, æar ili iris sur "la kontinua tero"; multajn aparta¼ojn de sia historio Britio aý Japanio aý Tajvano þuldas al sia insula, eksterkontinenta situo; kaj aliflanke, politike kaj civilize ili sendube apartenas al siaj mondopartoj.

    Tamen ial paradokse, la anglalingvanoj, por kiuj ambaý nocioj devus esti plej aktualaj, ial konfuzas ilin, kaj diras ke Eýropo estas kontinento.


    Gramatika malkohero

    Ankoraý pli perfide, la internacia¼oj subfosas la gramatikan koheron de Esperanto. Tio estas malplej evidenta, kaj eæ Zamenhof fojfoje preteratentis tiun trajton de la internacia leksiko.

    Konsideru ekz-e la vorton `adresato', kiu aperas jam en la unua libro de d-ro Esperanto. Laý la plej kutima modelo "adresi leteron al iu", necesus konkludi ke `adresato' estas la letero; sed Zamenhof evidente celis alian sencon, "tiu al kiu la letero estas adresita" (atentu ke adjektive oni senhezite asocias `adresita' kun `letero'); pli øuste, kvankam iom plumpe, oni povus diri `aladresito' (kp `alparolato')2. Evidente, la internacian vorton `adresato' rigore oni devus klasi aparta radiko.

    Simile, oni pruntis la verbon `varii' (ekz-e "variablo varias inter 0 kaj 1") -- kaj la vorton `varianto', kiun oni prave rigardas aparta radiko (kvankam parenca, kaj eblus legitimi tiun parencecon þanøante la internacian misformon al `varia¼o').

    La lingvoj latinidaj havas vortojn tre similajn al niaj `morti', `morto', sed la vorton `morta' la internaciistoj konfuzas kun `malviva' ("Lia filo mortis kaj estas nun malviva" -- la Fundamenta ekzercaro, §31), æar øi proksimas al la latinida `mort'. La internaciistoj ne povas akcepti ke Esperanto estas alia lingvo ol la franca aý hispana, kaj ke øiaj mal- kaj morta havu alian sencon ol en la lingvoj latinidaj. Rezulte, se franclingvano diras "lia morta malamiko", mi ne scias æu temas pri `son mortel ennemi', `his mortal foe' (laý la Esperanta gramatiko) -- aý pri `son ennemi mort', `the dead enemy' (laý la latinida fetiæismo).

    Simile oni pruntis la internacian adjektivon `korekta' kaj la internacian verbon `korekti'; la adjektivon `falsa' kaj la verbon `falsi' ktp ktp. El la rigore gramatika vidpunkto iliaj radikoj estas homonimoj, kaj se anstataý `korekti' estus prenita `korekcii', neniu pretendus ke `korekcia ago' signifas `senerara ago'. Tamen niaj vortaroj misprezentas tiujn homonimojn samradikaj vortoj, kaj niaj gramatikistoj kreas fantaziajn teoriojn por pravigi derivadon de `korekta' el `korekti'. Maldetale, ili simple permesas ke adjektivigo de verbo havu ian ajn, eæ plej kaprican kaj malproksiman rilaton al la verba radiko, malgraý la evidenta fakto ke pli ofte la rilato ja estas regula kaj prognozebla.

    Tiaj teorioj endanøerigas la lingvon, æar iuj aýtoroj vidas en ili sankcion por importi en Esperanton malregula¼ojn de etnolingvoj, kaj la publiko ne scias kiel defendi sian lingvan instinkton antaý la gramatikaj aýtoritatoj.

    Ekz-e la angla lingvo ial konfuzas en la verbo to wake la sencojn `veki' kaj `maldormi'3, esti vekita'. Tial iuj pretendas ke ankaý la Esperanta vorto `veka' povas signifi `maldorma, vekita'. Mi forte protestas: por mi `veka' similas al `vekanta', samkiel `naska' similas al `naskanta' (kp `interesveka' = `interesnaska'). Aserti ke `veka' povas signifi `vekita, maldorma' estas kiel aserti ke `naska' povas signifi `naskita, viva'.


    Stabilo de internacia¼oj

    Laý §7, "fakuloj jam spertis, ke internaciaj terminoj estas pli stabilaj" ... dubinda aserto. Ekz-e mi vidis la internaciajn nomojn de malsanoj þanøiøadi dum mia vivo. Sed mi prenu pli klarajn ekzemplojn el pli konataj esperanta¼oj.

    En la frua periodo de Esperanto la æefa lingvo internacia estis la franca. Kaj en tiu periodo oni ankoraý ne kuraøis plene uzi la propre Esperantajn lingvorimedojn. Tial `universala kongreso' sklave imitas sian francan (do, tiutempe "la internacian") modelon, kvankam ja eblus diri `tutmonda kongreso' (ke la celata senco estis øuste tiu, atestas la tradiciaj tradukoj angla, rusa, germana), aý `universa kongreso'. Laý mia lingvosento, la francmaniera uzo de `universala' por `tutmonda' jam delonge arkaikiøis. La kunmetita vorto `tutmonda' evidente estus pli trafa, konvena -- kaj pli simpla por la esperantista menso ol la eksmoda eksinternacia¼o. (Øi ankaý estas pli mallonga.)

    Dum la Praga "universala" kongreso la burokratoj kaj ¼urnalistoj senæese ripetadis kliþojn pri "la æe¶a metropolo". Plurajn el ili surprizis mia atentigo ke Zamenhof uzis tiun "internacia¼on" en la senco `origina lando rilate al siaj kolonioj', kaj ke liaj `metropolaj francoj' ne nepre estis parizanoj. Post 1960, post la disfalo de la kolonia sistemo, tiu senco efektive malaktualiøis; sed mi konstatas ke kaj `æefurbo', kaj `tutmonda' restas pli stabilaj, klaraj kaj precizaj ol la "nemotivitaj internacia¼oj" (§7).

    Alian evoluon prezentas la radiko `komplik'. Adjektivigo estas malfacila en la lingvoj franca kaj angla, kaj ofte realiøas en formo de participo. Imitante "la grandajn kulturlingvojn", la unuaj esperantistoj (kaj inter ili Zamenhof mem) uzis la participon `komplikita', kiam sufiæus diri `malsimpla'. La pasivo `komplikita' neprigas ke `komplik' estu radiko transitive verba; tia øi restas en la vortaro. Tamen la tendenco asimila kaj simpliga igis la esperantistojn preferi la rektan adjektivigon: `komplika afero', kaj nun mi (kaj tre multaj esperantistoj) perceptas `komplik' kiel radikon adjektivan. Sekve en neredaktita parolo mi pli ofte ol `kompliki' vidas kaj aýdas la formon `komplikigi' en la senco `malsimpligi' aý `malfaciligi'. Resume, ni nun havas du homonimajn radikojn `komplik': unu, arkaikiøanta, estas la malnova verba; kaj la alia, speciale Esperanta, pure adjektiva.

    Æu necesas diri ke ambaý estas malutila balasto, ke la vortoj `malsimpla' kaj `malfacila' estas pli precizaj kaj klaraj, ke ili neniam erarigas?

    La ¼usa ekzemplo montras kiom dezirinda estas zorga kribrado de la baza vortaro. La internacia¼o `simpla' estas tre bonkvalita: øi estas tre klara kaj taýga por senproblema derivado. La internacia¼o `komplik' estas malbona (øi konfuzas la sencojn `malfacil', `malsimpl' kaj krome `malfacilig', `malsimplig'). Krome, øi estas superflua. Tio malfaciligas Esperanton por la lernantoj en kies lingvo la radiko `komplik' malestas (ekz-e por la rusoj).

    Simile `olda' estas miskvalita kompare kun `nova' kaj `juna', æar øi estas konfuza.


    Konkludo

    Kiom permesis la limigita amplekso de gazeta artikolo, mi provis respondi al la tezoj de la neologismuloj. La plej absurda þajnas al mi
    §3. la planlingvo entenu æiujn internaciajn vortojn.
    Kial oni þveligu la lingvon per vortoj sen atenti, æu ili estas bezonataj? Tio evidente øin malfaciligos por nelatinidlingvanoj; kaj la "larøanima akceptemo" (§6) de la "Eýropaj internacia¼oj" (§16) pensigas min pri æiovora rubujo imperiisma, kiu sen sistemo aý asimilado englutas æion ajn. Fojfoje en la rubujo troviøas perloj, sed pli multas objektoj tute senvaloraj, senutilaj aý malutilaj. Cetere, la postulo nenion diras pri tio, kiun sencon oni atribuu al la internacia¼oj.

    Kaj tamen, tiu absurda¼o ja tre similas la faman 15-an regulon! Ion similan al tiu regulo entenis æiuj lingvoprojektoj de antaý cent jaroj. Oni ne povis tuj havigi sufiæe plenan vortaron; per tia deklaro oni iel-tiel þtopis la truon. Tamen Esperanto jam delonge ne plu estas lingvoprojekto; la "vortojn fremdajn" øi bezonas proksimume samtiom, kiom la etnaj lingvoj, kaj tiuj ne akceptas æion ajn: oni elektas ion konvenan por la koncerna lingvo.

    Iuj opinias, ke kiu scias pli multe da vortoj, tiu estas pli klera, pli erudicia, pli inteligenta. Ili konfuzas vortojn kaj nociojn. Mi pli respektas homon kiu parolas simple kaj klare ol æarlatanon kiu nepre bezonas ion tre terminecan (ekz-e `odontalgio' anstataý simpla `dentodoloro') aý speciale poezian (`primavero' ktp). Mi opinias pli inteligenta kaj klera homon kiu kapablas komputi logaritmon de ajna nombro ol tiun kiu parkerigis la tutan logaritmotabelon el matematika manlibro. Tamen ekzistas homoj kiuj pli alte taksas la parkerulojn.

    Aliflanke, kiam por iu afero mankas nomo, oni ne hezitu øin enkonduki, sendepende tion, æi øi estas greka-Latina aý ne. Esperanto superas la etnajn lingvojn per siaj vortoj `Usono', `usona¼o' ktp, por kiuj "la naturaj lingvoj" havas nur æirkaýfrazojn.

    Fine, mi citu kaj komentu el La evoluo de nia poezia lingvo de K.Kalocsay [LSF, p.50]:

    La esperantistojn oni povas dividi en du grupojn, la propagandistojn kaj literaturistojn.
    Tuj rimarkindas, ke siajn kontraýulojn Kalocsay nomas, iom desupre, "propagandistoj", rezervante por sia partio pli honoran titolon "literaturistoj".
    La propagandisto volas facilan Esperanton, kiun li povus verþi rapide, per tute eta funelo, en la kapon de æiu homo. Li estus feliæa, se la lingvo konsistus el ducent vortoj, se oni povus skribi sur poþtkarton la tutan gramatikon ...
    Ial Kalocsay ne atentas ke simpla kaj logika lingvo estas bona ankaý por la "propagandisto" mem. La "tute eta funelo" estas iom tro facila karikaturo, kiu tuj pensigas pri granda martelo por enkapigi la literaturistan balaston. Probable intenca estas la malhonesta konfuzo inter radikoj kaj vortoj: ni jam vidis, ke per derivado Esperanto ebligas produkti pli precize nuancitajn vortojn ol la Parnasaj. Cetere, la simpleco certe estas granda valoro praktika kaj estetika: Small is beautiful.
    La literaturisto volas riæan lingvon, volas havi apartan vorton por æiu vorto de sia nacia lingvo, apartan vorton por æiu nuanco, laýeble radikvorton ...
    Jen la esenco de Parnasismo: ne temas pri asimilo de Esperanta lingvosistemo, per kies propraj rimedoj aýtenta artisto kreu verkojn siajn aý rekreu verkon tradukatan; ne, la "literaturisto" restas en la sistemo de nacia lingvo, kopiante ties æiujn kapricojn kaj difektojn (`olda', `povra'), kiujn, por pli imponi, li nomas "nuancoj".

    La Parnasa "literaturisto" povas multe verki en Esperanto, kaj tamen resti surda kaj fremda al øia spirito: plu analizi mal- kiel la komencantoj, konfuzi `morta' kaj `malviva' (æar li perceptas ilin kiel la francajn `mal' kaj `mort') -- kaj æe tio kun aplombo de duonklerulo postuli pli da nuancoj. Se tamen oni sukcesas komprenigi al la "literaturisto" la diferencon, li certe malakceptas la simplan Zamenhofan `malviva', sed preferas enkonduki ian `mortala' por la franca `mortel', kaj resti kun kontraýsistema (sed latinida) `morta' por `mort' (t.e. `malviva').

    Tiun vortan fetiæismon la parnasistoj nomas "klero". Ne temas pri krea verkado, temas pri transskribo: `constellation' iøas `konstelacio', `appendix I' iøas `apendico I', `awake' iøas `veka'.

    Iuj nomas tion "larøanima internacieco"; mi dirus, "Eýropa paro¶ismo".


    Notoj

    1. La anatomia apendico kreskas el tio kion PIV nomas `cekumo'. Malgraý la aserto de §7, tiu lasta nenion diras al ruslingvano. Aliflanke, en tre multaj lingvoj -- angla, turka, rusa, germana, pola, Latino -- la koncernan anatomia¼on priskribas samsenca esprimo: blinda intesto (blind gut, körbarsak...). Ekstere malsimilaj, ili estas identaj laý sia formo interna, blinda intesto estas pli internacia laýsence ol laýlitere. Sed ... la franca lingvo transprenis tiun terminon el Latino sentraduke kaj tial PIV rekomendas al la esperantistoj la barbaran cekumon. Aliflanke, la franca havas tradukitajn terminojn `intestin grêle, intestin gros' kaj tial PIV permesas al la esperantistoj diri `maldika, dika intesto'. Kontrola demando: kiel elrusigi la terminon `rekta intesto', konsidere ke la francoj øin nomas per netradukita adjektivo de la latina¼o `rectum intestinum'?

    2. Verdire, en la frua periodo, Zamenhof uzis `adresi' ankaý en la senco proksima al tiu de `alparoli', kaj tiusence `adresato' estas pravigebla kiel participo de alisenca verbo. Tamen eæ tiam `adresato de letero' restas formo misgramatika. Eæ se oni povas `adresi iun per letero' simile al `alparoli iun per salutvortoj', eæ tiam `la adresato de la letero' estus same stranga kiel `la alparolato de la salutvortoj'.

    3. Tute arbitre kaj senbaze PIV kaj PAG asertas ke `maldormi' signifas `sin deteni de dormo dum la kutima tempo'. Tio estas malutila devio de la senco de mal-, kiu indikas simple la malon; `maldormi' signifas simple la malon de `dormi', tial `maldormi' oni povas mistempe aý je konvena tempo, samkiel `dormi'. Zamenhofa uzo [AZ] klare refutas tiun PIV-PAG-an misinformon.


    Referencoj

    AZ Andersen. Fabeloj. Lasta sonøo de maljuna kverko. Trad. L.L.Zamenhof.

    KWB Kalocsay K., Waringhien G., Bernard R. Parnasa gvidlibro. Pisa/Madrido, 1984 (3a eldono, reviziita kaj kompletigita de G.Waringhien).

    LSF Kalocsay K. Lingvo Stilo Formo. Budapest, 1931.

    W57 Waringhien G. Grand dictionnaire espéranto-français. Parizo, 1957.


    Julio Baghy

    Lingva Evoluo

    Komedia aý tragedia sceno laý gusto de la leganto

    Tiu æi sceno estas aperigata akompane al la respondo de Sergio Pokrovskij Internaciismo kaj purismo, kiu aperis en la du lastaj kajeroj de La Ondo.

    Rolas: La Malnova, La Moderna kaj La Juna adeptoj de lingvo Esperanto.

    Loko: Biblioteka æambro de B.E.S. (Bangonlanda Esperantista Societo).

    La Malnova sidas æe la tablo kaj legas la Originalan Verkaron de Zamenhof.

    La Juna foliumadas modernan revuon. Æiumomente li elpoþigas sian 600-paøan vortaron por seræi la nekonatajn vortojn. Ofte li notas la netroveblajn neologismojn sur paperon.

    La Moderna (paþas en la æambron): Bonan seron! (Li eksidas).

    La Malnova (iom miriginte): Æu seron?!

    La Juna ekatentas kaj subite seræas la vorton en la vortaro.

    La Moderna: Jes, senioro. Unu silabon pli kurte... Hah, ni havantas superban primaveran seron.

    La Malnova (iom malice): Pri-ma-ve-ro... Unu silabon pli longe.

    La Moderna: Sed øi estas pli poetika.

    La Malnova: Kial ne poezia?

    La Moderna: Pro la eskvizita nuanco.

    La Malnova: Mi ne komprenas la vorton "eskvizita".

    La Juna denove seræas en la vortaro.

    La Moderna: Supozeble vi estas movades oldulo ne beletre erudita. (Li prenas al si la libron, legatan de La Malnova): Æu lice? Bah, ar¶aika¼o! Zamenhof! Mi povintus pensi. (Li redonas la libron.) Ne faltigu la frunton kaj ne paýtu! Estu darfe diri, ke oldulo ne povantas apreci la progreses etoson, kiun forcas la moderna evoluo. Vi tro egardas la paseon por delekti avantaøojn. Senioro, vi krablas; ni baæeloroj, hastas.

    La Malnova (kun pliiøanta miro): Mi ne komprenas... Je Dio, mi ne komprenas vin! Kiun lingvon vi parolas, sinjoro?

    La Moderna (fiere): La modernan beletran lingvon de Esperanto. La inøeniaj øeniules dokta degno savantos nian idiomon de þtoniøes danøeroj.

    La Juna dum la konversacio þvite notas, seræas, aýskultas, fulmrapide foliumadas sian vortaron.

    La Malnova (konsternite): Sed tio estas ja atenco kontraý la lingvo mem.

    La Moderna (digne): Aliu opinias aliel... Kelkuj ob¼etas argumentojn, kiuj balde konvinkintos la konservatismes konestablojn. La enemoj venkitos kaj restantos infre de la montes piedo, dum la modernuloj kun resoluta orgojlo konstruantos sian novan fortreson.

    La Malnova (ekflamiøante): Sinjoro, æesu tiun parolon. Via lingvouzo detruas. Kiu komprenas tion? Pli ol 25 jarojn mi konas kaj parolas la lingvon, sed mi ne kapablas vin kompreni. Kio, je Dio mi petas vin, kio estas øi?

    La Moderna (kvazaý donante la indulgan lastan mortpikon): Lingva evoluo kaj poetika etoso.

    La Juna mire rigardas al ili.

    La Malnova (malespere): Sed, sinjoro, ankaý mi lernis la lingvon el literaturaj verkoj, sed...

    La Moderna (interrompe): ...sed ante du dekadoj. Ante tri jaroj mi uvris mian koron por Esperanto, kaj jen mi devancintas vin. Ho, povra konestablo, æiudiurne vi devus devori novajn vortojn por atinginti min! (Subite li turnas sin al La Juna.) Æu ne, senioro? Nu?..
    Bildo de Aneta Bedkowska
    La Juna embarasite silentas.

    La Moderna: Kial vi silentas?

    La Malnova (senkulpigante lin): Antaý tri monatoj li lernis. Li estas nia plej talenta kaj fervora juna samideano.

    La Moderna (kun patosa entuziasmo): Pum! Baæeloro, salutatu vi! Vi futures espero, kiu estos la moderna beletres aprecanto! Hola! Hop! Hip, hip, hura!

    La Juna (ruøa pro la retenata kolero, pulme krias): Am pam kuli kuli mas injara pinjara puuu de le fingestek moli vidi nakk am para pam para paæ!

    La Moderna kaj La Malnova (surprizite kaj samtempe): Kio estas tio?!

    La Juna (kontentigite): Lingva evoluo kaj poetika etoso, sinjoroj! (Li ¼etas la vortaron en angulon kaj estas forironta.)

    La Malnova (retene): Kien, kien, kara samideano!

    La Juna (decide): Al "Basic English"! (Li forkuras.)

    Laý Arøenta duopo. 2a volumo. Budapest: Literatura Mondo, 1937.


    R.KiplingRudyard Kipling

    Se

    Se vi konservas kapon en lucido,
    dum la popolon regas jam panik',
    se vi ne donas kaýzon por malfido,
    eæ kiam ne plu kredas vin amik';
    Se, malgraý laco, povas vi atendi,
    rezisti al mensogo kaj malam',
    ne cedi al despero, ne pretendi
    je plaæaspekto kaj saøula fam';

    Se vin obeas revoj - sed ne male,
    se regas vi la pensojn en konsci',
    se al Triumfo kaj Fiask' egale
    rilatas vi sen troa emoci';
    Se vian vorton oni hipokrite
    transformas je kaptilo por stultul',
    sed post frakas' de viaj faroj, spite,
    obstine rekomencas vi de nul';

    Se povas meti vi sur unu karton
    la tutan havon, riske je bankrot',
    kaj æion perdi, kaj reprovi starton,
    sen diri vorton pri perdita lot';
    Se via kor' kaj nervoj, malgraý trivo,
    plu servas eæ en stato de ruin',
    kiam nenio restas por la vivo,
    krom Volo, kiu diras: "Tenu vin!";

    Se, parolante, vi kondutas inde,
    kun Reøoj ne forgesas pri popol',
    kaj se vin oni fidas, sed ne blinde,
    kaj æiuj sekvas vin - laý propra vol';
    Se æiu hor' de via vivo plenas
    per la impeta kuro sen humil',
    al vi la tuta Tero apartenas,
    kaj pli - vi estas Homo, mia fil'!

    (1910)

    Tradukis el la angla
    Valentin Melnikov


    Sistemo de kompromisoj

    Beetham, David; Boyle, Kevin. Kio estas demokratio: 80 demandoj kaj respondoj / Trad. el la angla Geoffrey Sutton; Il. Plantu. -- Rotterdam: UEA, 2000. -- 143 pø., il.
    La libro de Beetham kaj Boyle estas laýforme tipa informilo pri donita temo kaj laýteme -- anatomia studo de socia organismo en krizo. Ja oni ne povas kontesti, ke nia civilizo travivas malfacilan tempon. La transformoj en Orienta Eýropo ne multe þanøas la situacion: la novaj demokratioj reproduktas la oldajn, ofte en la formo de parodio. Evidentas ke enorme kreskinta materia neegalo inter la homoj paralizas la me¶anismojn de la popola rego kaj la modernaj te¶nikaj rimedoj de la þtato renversas la ekvilibron inter la regantoj kaj regatoj. La aýtoroj de la libro ne ignoras la simptomojn de la malsanoj nek la kaýzojn de l' infekto de la hodiaýaj demokratiaj organismoj, sole -- mi havas impreson -- ili ne trovas tion tro serioza patologio, sed io simila al nazkataro.

    Beetham kaj Boyle logike komencas la verkon per difino de la demokratio, kiun mi aprezas perfekta. En multaj belaj epizodoj ili aldonas tre signifajn nuancojn kiuj malkovras fundamentajn valorojn de la demokratio. Tiel ni certiøas ke la popolrego laýdifine ne estas la rego de plimulto, ke la plimulto devas respekti individuan aý grupan rajton, ke ekzistas sufiæa motivo por rompi leøon defendante "gravan principon aý esencan intereson", ke, øenerale, la unuagradaj garantioj por la unuopo ne kontraýas sed apogas la kolektivan intereson kaj solidarecon. Krome ni trovos æi tie amason da utilaj detaloj kaj klarigoj, ekzemple -- koncizan prezenton de diversaj elektosistemoj. Fine ni komprenos, kial demokratio estas sistemo de kompromisoj.

    Evidente, tro kritika studo de la me¶anismoj de la moderna demokratio ne povas esti celo de tia verko, sed ni prave atendus ke la aýtoroj atente ekzamenu la pontojn, kiuj kondukas de teorio al praktika realigo de l' ideo. Bedaýrinde, leganto povas konstati miopon de la rigardo de Beetham kaj Boyle. Svago de la rigardo estas proksimumo en detaloj, tipo de optika kompromiso. Rezulte oni riskas mispaþi.

    Efektive ili estas nekonsekvencaj, menciinte la minacon de kresko de la kolektivo al la normala faro de grupaj decidoj kaj parolante -- iom poste -- pri la avantaøo de la "senpera elektiteco" de la prezidanto. Ni ne blindu por vidi, kio estas en la praktiko tiu "senpera elektiteco" de persono, kiu estas konata al la absoluta plejmulto el la bildo sur la ekrano.

    Oni estas naiva zorgante pri þirmilo æe la balotejo sen rimarki, ke la proceduro de la elekto perdas sencon, kiam konkurencas ne personoj sed reklamagentejoj, kies natura celo estas trudi varon.

    Oni estas nekompetenta proponante referendumon sen averti, ke la formuligo de la balotota alternativo estas por la regantoj bonega rimedo por manipuli la voæojn de la elektantaro.

    Oni estas verþajne hipokrita parolante pri la internacia rajto sen indiki praktikan anar¶iismon de landoj, kiuj unuope decidas pri la kulpo de la aliaj kaj opinias justa sin malþarøi de la puno.

    La aýtoroj tre trafe tuþas la problemon de la ligo inter la demokratio kaj proprieto. Ve, ili tro modestas en la konkludoj. Ke la þtato kiel granda proprietulo mutilas la civilan vivon -- pri tio oni sen dubo konsentas. Oni konsentu do ke simile mutilas la demokration æiu granda proprieto. La granda proprieto financas partiojn kaj politikistojn, tiel øi povas iøi unika subjekto de politiko. La granda proprieto avide akumulas la komunikilojn, tiel øi iøas unika subjekto de informado. La granda proprieto materiigas perversojn kaj ekscesojn (vidu la terorismon) -- tiel øi deformas la æirkaýon kaj potence influas la psi¶ologion de la socio. Øi deformas la demokration mem, kaj en la øenerala degrado de la kulturo, en la eksplodo de kruelo kaj barbareco, en la politika apatio de la popolo ni vidas la konturojn de tiu deformado.

    Malgraý æio, logiko kaj evidento helpas la aýtorojn nomi la rimedon de sanigo. Tre delikate kaj diplomate ili parolas fine pri la ekonomia demokratio. Ja la laborkolektivo estas tre grava kaj influa inter la aliaj homaj komunumoj; kial do "la esenco de la demokratio" (la principo Unu homo -- unu voæo) ne estu respektata en la ekonomio?

    Mi ne postulu multon de la verko, kiu estas intence ido de kompromiso. David Beetham kaj Kevin Boyle meritas laýdon kaj ilia libro meritas legon.

    Ve, la lingva¼o de la traduko estas mallerta kaj ne senerara. "La rajto moviøi", "politike ligitaj", "enpersonigado" -- iu leganto stumblos antaý penetri la sencon de tiuj improvizoj. UEA eldonis libron-klarigon, øi devus zorgi pri pli klara elangligo.

    Alen Kris
     


    Libroj
    Vinjeto
    Aleksandra Kowalczyk. Multisensoraj landpejzaøoj. -- Bydgoszcz: Monda Turismo, 1999. -- 19 pø.

    Jen helpilo por studentoj de la Internacia Studumo pri Turismo kaj Kulturo en Bydgoszcz. Landpejzaøo konsistas el geosfero, biosfero kaj noosfero, kiun la homa menso perceptas per siaj sensoj kiel bildon, lumon, ombron, temperaturon, humidecon, venton, sonon. "Landpejzaøon akceptatan per multaj sensoj oni nomas landpejzaøo multisensora". Legu la broþuron, kaj vi povos diri ke vi hieraý "perceptis landpejzaøon kun dis¼etitaj konstrua¼oj, kun profunda horizonto tute aý nur parte fermita" anstataý "gastis æe bokuzo en vilaøo".


    Geraldo Mattos. Apartaj mondoj: verboj kaj participoj. -- 2a eldono. -- Chapecó: Fonto, 1999. -- 88 pø.
    Por pli granda klarigo, estas oportune prezenti alian ekzemplon per supozata deklaro de prezidanto de la Akademio de Esperanto:

    Mi ne estas la unua prezidanto, kiu aliøas al æiuj sekcioj.

    La signifo estas unu sola, sed estas du sencoj, æar la interpreto de la deklaro dependas de eksterlingva kono, nome la kono de la historio de la Akademio:

    1. Se unu el la antaýaj prezidantoj aliøis al æiu el la sekcioj, la unua senco de la propozicio estas pozitiva: la parolanto aliøos, æar li ne estos la unua, sed la dua.

    2. Se neniu el la antaýaj prezidantoj aliøis al æiu el la sekcioj, la dua senco de la propozicio estos negativa: la parolanto ne aliøos, æar li estus la unua.

    -- Tiel la aganta prezidanto de la Akademio, brazilano Geraldo Mattos ekzemplas jam en la enkonduka æapitro.

    Ankaý en la aliaj æapitroj la legantojn atendas interesa¼oj. Eble la aýtoro pravas, ja:

    "La verba sistemo de Esperanto estas tiel originala, ke øi profunde diferencas de tiuj de æiuj etnolingvoj kun la malagrabla rezulto, ke øi estas senescepte malfacila por æiuj esperantistoj".

    Edgard Jamart. Amoj kaj amantoj. -- Debrecen: Debrecena E-Societo, 2000. -- 60 pø.

    La enhavo: 1. Ami, amori; 2. Ami, geedziøi, plezuri; 3. Fantazii; 4. Ludi kaj ¼aluzi; 5. Absolute seksumi; 6. Diverse distriøi; 7. Ami alie.

    La modest-aspekta libro enhavas multegajn cita¼ojn pri la enhav-listaj temoj, kaj proprajn konstatojn de la 70-jara belgo. Jen lia frazo hazarde plukita el la lasta paøo:

    La inaj gejoj estas tre romantikaj; ili fidas siajn amikinojn kaj same sentas sin sekuraj. Iliaj ¼uroj estas emfazaj kaj iliaj ¼aluzaj kvereloj bruemaj. Sed kiam ili amoras, iliaj plezurøemadoj ne estas tute þajnaj.


    Aperis kalendaro 2001 de "Monato"

    ¬us aperis La Jaro 2001, la praktika poþkalendaro kaj enciklopedieto de Monato.

    La kalendara parto enhavas lokon por skribi notojn kaj mencias la festotagojn en æiuj landoj de la mondo. La mencio de tiuj festotagoj montriøis aparte utila por vojaøantoj aý kiam oni intencas telefoni eksterlande.

    La enciklopedieta parto mencias æiujn landojn de la mondo, kun ties æefurbo, æefaj lingvoj parolataj, monunuo, aýtosimbolo, IS-kodo, areo, þtatformo, ktp.

    Tre utila estas la æapitro "telefoni internacie": kiel mi telefonu al mia hejmlando kiam mi estas eksterlande? Kiel telefoni aý faksi eksterlanden de la hejmo? Por kiuj landoj forigi la nulon, por kiuj ne?

    Krome la enciklopedieto mencias la aktualan staton de la esperantlingvaj radioprogramoj, kun horaro, ondolongoj, ktp.

    La Jaro 2001 estas ekde nun akirebla æe Retbutiko@fel.esperanto.be kontraý 5 eýroj.

    FEL


    Gazetoj

    Literatura Foiro. 2000: 186

    "Mi gardas belan poþtkarton de Anna Löwenstein (tiam ankoraý Brennan, sed jam edzino de Renato Corsetti) kiu esprimas sian bedaýron ke þi ne sukcesis øustatempe subskribi la Manifeston de Raýmo". Tion respondas Giorgio Silfer en intervjuo sub la titolo "Pli gravas vivi raýmisme ol subskribi la Manifeston" okaze de la 20-jariøo de la Raýma manifesto. La poþtkarto mem, historia foto prezentanta la kreadon de la Raýma manifesto kaj karto de Jouko Lindstedt pri Andrzej Pettyn (el la jaro 1986) akompanas la intervjuon. Alia teksto pri la Raýma manifesto, "Kien esperanto?" de Claude Piron, same trovas lokon en æi tiu numero.

    La kulturpolitikan akcenton de LF-186 kompletigas recenzo de Walter Zelazny pri la libro Esperanto sen mitoj de Ziko M. Sikosek. Laý Zelazny, "unu el la plej grandaj fi-mitoj de la Movado, mensogo kaj memtrompo ne sufiæe analizita... estas la mito pri la unueco de la Movado".

    Kiel æiam, la literaturo signife kontribuas al la enhavo: poemo de Grigorij Arosjev, rakonto de Berta Lenard, profilo de la konata tradukistino Margarethe-Greta Stoll, recenzoj pri La Liberpoeto de Dan Tirinaro, Paøoj bizaraj de Urmuz, Mokrokalvo de Gunnar Gallmo kaj Sonøodramo de August Strindberg. En la kulturaj rubrikoj trovas lokon recenzo de Cornelia Rau pri la filmo Incubus kaj recenzo pri la filozofia libro Libere de la konoj de J. Krishnamuri.

    Per la artikolo "Diøita presado: æu inventita por la esperantistoj?" de Marco Picasso LF komencas aperigi la prelegojn prezentitajn kadre de la æi-jara 19a Internacia Literatura Forumo okazinta en Vraco. Pri ekologia temo (kaj ne nur) estas eseo de Leen C. Deij.

    "Mi þatas la Foiron, æar øi ne estas esperantista revuo sed kultura revuo en esperanto", skribas Aleksander Kor¼enkov en La Ondo de Esperanto (2000:6), kiun artikolon LF-186 represas.

    Literatura Foiro aperas dumonate, internacia jara abono estas 42 svisaj frankoj, por ekssocialismaj landoj, Æinio kaj Vjetnamio -- 21 CHF; por latinamerikaj landoj -- 28 CHF.

    Por ricevi provekzempleron skribu al la administrejo (CP 928, CH-2301 La Chaý-de-Fonds, Svislando) aý al la redakcio (PK 26, BG-3000 Vraca, Bulgario); rete al heroldo@tin.it, kce.esperanto@bluewin.ch kaj lofo@usa.net.

    La ruslanda peranto estas Halina Gorecka.

    HeKo


    Ricevitaj gazetoj

    Apudvistula Bulteno. 2000/6,7,8;
    Dia Regno. 2000/1,2,3;
    Debrecena Bulteno. 2000/119;
    Esperantolehti. 2000/4;
    Esperanto-nyt. 2000/2;
    Esperanto USA. 2000/4;
    Franca esperantisto. 2000/520,521;
    Heroldo de Esperanto. 2000/10;
    Internaciisto. 2000/5;
    KAE-Informilo. 2000/31;
    Kontakto. 2000/4;
    La Ondo de Esperanto. 2000/8-9;
    La Revuo Orienta. 2000/8;
    Monato. 2000/8;
    Najbara Folio. 2000/2,3;
    Oomoto. 2000/444;
    Scienco kaj Kulturo. 2000/2,3;
    Sennaciulo. 2000/7;
    Service de Presse. 2000/553;
    Stel-Avivo. 2000/2,3,4,5,6,7.


    M O Z A I K O

    Ni ricevis 10 solvojn de la linia krucvortenigmo el la junia Ondo. Preskaý æiuj estis tute korektaj, nur unu havis erarojn. Ni lotumis libropremion kaj øin gajnis Mi¶ail Ma¶naæ el Smolensk (Ruslando). Ni gratulas!

    La øusta solvo:
    1. sen; 2. sencele; 3. celebri; 4. Briti'; 5. Titan'; 6. tandem'; 7. demon'; 8. onkl'; 9. klas'; 10. aster'; 11. terpom'; 12. pomad'; 13. adres'; 14. resum'; 15. umbel'; 16. beladon'; 17. adonid'; 18. id'.
     


    Plektita krucvortenigmo

    Krucvortenigmo

    Horizontale
    1. Fizika instrumento; 9. Bonfarto (R); 10. Eæ por pomo putranta troviøas ...(R); 13. Membro; 16. Angla kuko (R); 17. Kvaroble kvar; 21. Paþi, marþi; 23. Kutime øi estas sur la kapo, øi povas esti el floroj kaj folioj aý el oro; 24. Saltanta besto kun nuda haýto (R); 28. Manskriba¼o.

    Vertikale
    2. Numeralo; 3. Kaj Atlantika, kaj Hinda; 4. Longa cilindroforma ilo (R); 5. Mondcivitano, homarano; 8. Kristano; 14. Avara; 15. Øin donas bovino; 19. Loøanto de orienta Eýropo (R); 26. Alkohola trinka¼o (R); 27. Najbaro de buþo kaj lango.

    Ronde
    6. Tranæranda, pinta; 7. Lando en Ameriko (R); 10. Membro de iu organiza¼o (R); 11. Vegeta¼o kun rozviolaj floroj (R); 12. Malvestita; 14. Malagrable subita, senprepara; 15. Rampulo kun longa maldika vosto; 18. Tempo, dum kiu io okazas (R); 20. Seøo de reøo (R); 22. Fortranæi harojn æe la haýto per speciala ilo; 23. Malnobla fripono; 25. Percepti per la oreloj.

    Kompilis Tatjana Kulakova

    La respondoj devos atingi la redakcion antaý 10 nov 2000. Unu el la respondintoj ricevos librodonacon. La respondon sendu poþte al la redakcio aý rete al la rubrikestro kulakova@akb.mplik.ru. Fine de la jaro ni premios la plej aktivan respondemulon.


    Vinjeto Zamenhofa

    El la Fundamento de Esperanto

    §39. Mia onklo ne mortis per natura morto, sed li tamen ne mortigis sin mem kaj ankaý estis mortigita de neniu; unu tagon, promenante apud la reloj de fervojo, li falis sub la radojn de veturanta vagonaro kaj mortiøis.

    L.L.Zamenhof
     


    Matematika ludo

    Kalkulu laývice, kaj ne legu la finon anticipe.

    1. Unue, elektu kiom da tagoj vi þatus promeni dum la semajno.

    2. Tiun ciferon multipliku je 2.

    3. Aldonu 5.

    4. Multipliku je 50.

    5. Se vi jam havis naskiøtagon æi-jare, aldonu 1750; se ankoraý ne -- aldonu 1749.

    6. Fine, deprenu la jaron, en kiu vi naskiøis.

    Æu vi jam finis?

    Rezulto:

    Nun vi havas tri ciferojn: la unua, estas la cifero kiun vi elektis por kiom da fojoj vi þatus promeni semajne. Kaj la aliaj du ciferoj estas via aøo!

    Se vi bone faris la kalkulojn, tiam la rezultoj estos perfektaj; kontraýe, vi eraris. Do, uzu kalkulilon.

    Sandra Burgues Roca (Urugvajo)
     


    Rido en la aero

    Aviadilo katastrofis kaj falas. Du pilotoj sidas kaj suspirante rigardas tra la fenestro. Unu diras:

    -- Mi ne komprenas, kial maristoj tre øojas vidante teron?

    * * *

    Aviadilo fuþiøis en la aero, la pilotoj provas æion por savi øin, sed senefike: la maþino rapide proksimiøas al la tero. La æefpiloto prenas la mikrofonon, kaj diras:

    -- Karaj geflugantoj. Kun bedaýro mi informas vin, ke ni post kelkaj minutoj renkontos la teron kaj ni æiuj mortos.

    La vojaøantojn trafas paniko. Ili krias, bruas, iu virino saltas sur seøon, disþiras kaj dis¼etas rapide siajn vesta¼ojn, kaj ekkrias:

    -- Lastan fojon en la vivo mi þatus senti min virino!

    Þia kunvojaøanto (viro) responde al þi demetas sian jakon, ¼etas øin al la virino, kaj diras:

    -- Kaptu øin, damne, kaj gladu!

    * * *

    Aviadilo proksimiøas al Zuriko, kaj la piloto demandas la flughavenan administranton, kioma horo estas. La administranto redemandas:

    -- El kiu flugkompanio vi estas?

    -- Æu tio gravas?

    -- Jes, tre gravas.

    -- Kial?

    -- Æar se vi estas piloto de SwissAir -- nun estas 14h20m30s, se vi estas de Air France -- nun estas 14h20 m, sed se vi estas de la Ruslanda kompanio Aeroflot -- hodiaý estas mardo...

    Plukis kaj tradukis Grigori Arosev


    FOTOKONKURSO

    Post la sukcesaj konkursoj en 1998 kaj 1999 la redakcio de La Ondo de Esperanto kaj Urala Esperantista Societo denove invitas al partopreno en la Internacia Fotokonkurso. La konkurso ne estas ligita al deviga temo.

    En la konkurso rajtas partopreni æiu deziranta fotemulo amatora aý profesia, sendepende de la loølando kaj lingvokono. Unu persono rajtas partopreni per maksimume kvin fotoj. La minimuma formato estas 10 x 15 cm. Fotoj povas esti koloraj aý nigra-blankaj, vertikalaj, horizontalaj kaj aliformataj.

    La konkursaj fotoj devas esti senditaj unuekzemplere al la redakcia adreso de La Ondo de Esperanto RU-620077 Jekaterinburg-77, ab. ja. 67, Ruslando. La fotoj devas atingi la indikitan adreson antaý la 15a de decembro 2000.

    La konkursa¼oj devas esti subskribitaj per pseýdonimo. En aparta koverto kunsendata devas esti enmetita slipo kun la pseýdonimo, aýtenta nomo kaj poþta adreso de la aýtoro. Oni povas aldoni titolon aý klarigan noton al la fotoj, sed tio ne estas deviga.

    En la konkurso ne rajtas partopreni fotoj, kiuj jam estis premiitaj aý publikigitaj.

    Tripersona juøkomisiono (la redaktoro de La Ondo de Esperanto, komitatano de UES kaj fakulo pri fotoarto) aljuøos maksimume tri premiojn al la laýreatoj:

    1a premio: du minimumaj ruslandaj monataj salajroj kaj abono al La Ondo de Esperanto

    2a premio: unu minimuma ruslanda monata salajro kaj abono al La Ondo de Esperanto

    3a premio: abono al La Ondo de Esperanto

    Specialan premion (libroj en la Urala libro-servo kontraý ekvivalento de unu minimuma ruslanda salajro) ricevos la plej bona foto teme ligita kun esperanto.

    Æiu premiito ricevos diplomon. Ruslandaj laýreatoj ricevos premiojn en ruslandaj rubloj. Alilandaj laýreatoj ricevos premiojn per la kontosistemo de UEA en eýroj.

    La organizantoj rezervas al si la rajton øis la 31a de decembro 2002 uzi la ricevitajn fotojn en papera kaj elektronika formo kaj en ekspozicioj.

    Sukcesojn!


    A N O N C E T O J

    Æiu vorto en la anonceto kostas 1 rublon por ruslandanoj. Por alilandanoj 5 vortoj kostas unu respond-kuponon. La pagon sendu al Galina Romanovna Goreckaja je la redakcia adreso.


    Vojaø-agentejo "Dornagasht" en Teherano, aliøinta al Monda Turismo, pretas interþanøi nformon kaj planojn pri grupa kaj individua turismo.

    Adreso: Suite # 6, No. 121 East Sarv, Saadat Abad, IR-1998653788 Tehran, Irano. Rete: ralijani@accir.com


    Mi, Oleg Vasiljeviæ Vasiljev, instruisto de matematiko de Uljanovska teknika universitato, esperantisto de 1987, SATano de 1991, petas helpon de esperantistoj kaj neesperantistoj. Mia amiko kaj kolego matematikisto Aleksandr Vasiljeviæ Skrynnikov antaý unu jaro havis aýtoakcidenton, kaj antaý unu monato li iøis viktimo de banditoj. Li bezonas urøan multekostan operacion.

    Bonvolu sendi laýeblan monhelpon laý la adreso: Swift-code: SABRRUMUC 1 Sawings Bank of the Russian Federation Ulyanovsk Office, Ulyanovsk, Russia to account No 42301840669020001420/01 for Skrypnikov Aleksandr Vasiljeviæ (dolara konto).


    Korajn gratulojn kaj bondezirojn al

    Irina Mironova muzika pedagogo el Siberio
    kaj
    Valentin Melnikov nia redakciano el Moskvo

    kiuj geedziøis en Moskvo la 15an de septembro


    KOMENCANTO

    Post 2 jaroj de nia aktiva laboro oni abonas kaj legas Komencanton en pli ol 30 landoj de la mondo.

    Abonu Komencanton kaj vin atendos:
    skiza historio de E-literaturo; multaj desegna¼oj kaj grafika¼oj, faritaj nur de niaj abonantoj;
    rakontoj, noveletoj tradukitaj kaj originalaj, malgrandaj sed tre bonaj poemetoj,
    parodioj, aforismoj, enigmoj, anekdotoj, desegna¼oj
    + bona humoro kaj pozitivaj emocioj!

    En 1998-2000 en Komencanto debutis 74 novaj aýtoroj el Britio, Francio, Æinio, Svedio, Nederlando, Kaza¶stano, Italio, Pollando, Brazilo, Hispanio, Æe¶io, Usono, Kubo kaj Ruslando.

    20 aktualaj korespondadresoj el la tuta mondo en æiu numero. Formato A4, 12 paøoj. Abontarifo internacie: 13 eýroj. Orienta Eýropo kaj Latinameriko: 11 eýroj. Abonu æe via landa peranto aý rekte æe UEA-konto vkud-a.

    Ruslanda abonkotizo estas 78 rubloj per poþtmandato al Viktor Vasiljeviæ Kudrjavcev: 620041, Jekaterinburg, ab. ja. 132.

    Specimeno kontraý 2 IRK æe la redakcio RU-620041 Jekaterinburg, p.k. 132, Ruslando.


    PERANTOJ DE LA ONDO DE ESPERANTO

    AÝSTRIO: Leopold Patek, Martinstr. 104/38, AT-3400 Klosterneuburg

    AÝSTRALIO: Libroservo de AEA, Esperanto-domo, 143 Lawson St., Redfern N.S.W. 2016

    BELGIO: Flandra Esperanto-Ligo, Frankrijklei 140, BE-2000 Antwerpen
    Rete: fel@mail.agoranet.be

    BRAZILO: Brazila Esperanto-Ligo, Caixa Postal 03625, Brasilia, DF 70084-970

    BRITIO: Peul Hewitt, 26 Highfield Road, North Thoresby, Grimsby, DN36 5RT
    Rete: paul@esperanto.freeserve.co.uk

    BULGARIO: Ljubomir Trifonæovski, pk 26, BG-3000 Vraca
    Rete: ljubcho@bitex.com

    ÆE¦IO: Vladislav Hasala, A.Dvoráka 1, CZ-696 62 Stráznice
    Rete: vlada_hasala@iol.cz

    DANLANDO: Frederik Eriksen, Finsensgade 10, DK-4800, Nykoping F.
    Rete: frederikeriksen@post.cybercity.dk

    ESTONIO: Virve Ernits, Mahla 65-1, EE-11215, Tallinn

    FINNLANDO: Heta Kesälä, Kalamiehenkuja 3 D 32, FI-04300

    FRANCIO: Unuiøo Franca por Esperanto, 4 bis rue de la Cerisaie, FR-75004 Paris

    GERMANIO: Esperanto-Centro, Rheinstr. 9, DE-12159 Berlin
                          Wolfgang Schwanzer, Pfarrer-Seeger-Strasse 9, DE-55129 Mainz
                          Manfred Führer, Am Stadtpfad 11, DE-65760 Eschborn

    HISPANIO: Juan Azcuénaga Vierna, Gen. Dávila, 127, por 7, 2 iz., ES-39007 Santander
                        Luis Serrano Pérez, Font Nova 32, ES-08202
    Rete: luis_serrano@mixmail.com

    HUNGARIO: Hungaria Esperanto-Asocio, pf 193, HU-1368 Budapest

    IRLANDO: Joy Davies, 9 Templeogue Wood, Dublin 6W

    ISRAELO: Aleksandr Mikiþev, 20/1 Hameleh-Amacja-str. IL-77484 Aþdod
    Rete: mikisal@math.tau.ac.il

    ITALIO: Itala Esperanto-Federacio, Via Viloresi 38, IT-20143 Milano
                  Viþnja Brankoviæ, Via Leghissa 6, IT-34131 Trieste
    Rete: orbispictus@iol.it

    JAPANIO: Japana Esperanto-Instituto, Sinzyuku-ku Waseda-mati 12-3, Tôkyô-to 162-0042
    Rete: jei@mre.biglobe.ne.jp

    KANADO: Kanada Esperanto-Asocio, P.O.Box 2159, Sidney, BC, Canada V8L 3S6

    KATALUNIO: Kataluna Esperanto-Asocio, Apartat 290, ES-08200 Sabadell, Katalunio

    KOREIO: KEA. Kang Byeon Han Shin Core B/D No 1601 Mapo-Dong 350 Mapo-ku, Seoul
    Rete: keast@soback.kornet21.net

    LITOVIO: Litova Esperanto-Asocio, p.k 167, LT-3000 Kaunas-C

    NEDERLANDO: UEA, Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam
    Rete: uea@inter.nl.net

    NORVEGIO: Esperantoforlaget A.S., Olaf Schous vei 18, NO-0572 Oslo
    Rete: esp.oslo@sn.no

    POLLANDO: Maciej Wnuk, Skrytka 105, ul. Broniewskego 77-137, PL-01-865 Warszawa
    Rete: nepo@eletkron.pl
                          Pola Esperanto-Asocio, p.k. 21, PL-44-101 Gliwice
    Reto: staman@ka.onet.pl

    PORTUGALIO: Portugala Esperanto-Asocio, Rua João Couto, 6, R/C-A, PT-1500 Lisboa

    RUSLANDO: Galina Romanovna Goreckaja, RU-620077 Jekaterinburg-77, p.k. 67
    Rete: sezonoj@mail.ru

    SLOVAKIO: Milan Zvara, Popradské Nab. 33, SK-058 01 Poprad

    SVEDIO: SEF, Lisbet Andréasson, Södra Rörum pl 455, SE-24294 Hörby

    SVISLANDO: Christoph Scheidegger, Im Schleedorn 6, CH-4224 Nenzlingen

    USONO: Esperanto-Ligo por Norda Ameriko, P.O.Box 1129, El Cerrito CA 94530
    Rete: elna@esperanto-usa.org


    LA ONDO DE ESPERANTO

    SENDEPENDA INTERNACIA REVUO.
    2000. N-ro 10 (72)
    Aperas æiumonate
    Fondita en 1909 de Aleksandr Sa¶arov
    Refondita en 1991
    Eldonas kaj administras: Halina Gorecka
    Redaktas: Aleksander Kor¼enkov
    Konstantaj kunlaborantoj: Maria Ba¼enova, Boris Kondratjev, Viktor Kulakov, Tatjana Kulakova, Valentin Melnikov, Sergio Pokrovskij, Wolfgang Kirschstein
    Adreso: RU-620077 Jekaterinburg-77, ab. ja. 67, Ruslando
    Telefono: (3432) 281711
    Telefakso: (3432) 775252 Esperanto 281711
    Elektronika adreso: sezonoj@mail.ru
    Hejmpaøo: http:/www.sezonoj.itgo.com
    Abontarifo por 2001:
        -- Internacia tarifo: 24 eýroj aý 24 usonaj dolaroj
        -- Orienteýropa tarifo: 15 usonaj dolaroj
        -- Ruslanda tarifo: 145 ruslandaj rubloj
        -- Aerpoþta aldono: 4 eýroj aý usonaj dolaroj
    Konto æe UEA: avko-u
    Recenzoj. Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro, kasedo, disko k. a. al la redakcia adreso.
    Eldonkvanto: 990 ekzempleroj
    Elektronika eldono: Abonebla æe nia elektronika adreso kontraý 10 usonaj dolaroj
    Anonctarifo:
        -- Plena paøo: 100 EUR (1000 rub.)
        -- Duona paøo: 60 EUR (600 rub.)
        -- Kvarona paøo: 35 EUR (350 rub.)
        -- Okona paøo: 20 EUR (200 rub.)
        -- Malpligrandaj: 0.50 EUR aý 5 rubloj por 1 cm²
        -- Kovrilpaøa anonco, kun aldono de plia koloro, kostas duoble.
    Triona rabato por ripeto en la sekva numero.
    Donacoj. La donacoj estas danke akceptataj æe la redakcia adreso (ruslandaj rubloj) aý æe nia konto avko-u æe UEA (devizoj).
    Oni povas represi kaj traduki materialojn el La Ondo de Esperanto nur kun indiko de la fonto.
    (c) La Ondo de Esperanto, 2000.
    Subtitolo