Lingva kverelo en EUMeze de januaro 2005 okazis la unua kunveno de tiu komitato sub la luksemburga prezidanteco, kiu proponis ŝanĝon: oni parolu angle aŭ france, sed kun interpretado, kaj Luksemburgo jam estis dunginta profesiajn interpretistojn por la kunveno. Sed Germanio protestis, kaj postulis ke oni sekvu la tradician aranĝon, t.e. angle kaj france sen interpretado. Temas pri la oficiala germana politiko dum tiaj kunvenoj. Post longa diskuto, kiu prenis multe da tempo de la aliaj gravaj diskutendaĵoj, oni decidis reveni al la tradicia aranĝo, do ne uzi la interpretistojn dungitajn de Luksemburgio.
La praktika efiko de tiaj decidoj estas ke la francparolantoj estas ĉiam pli premataj paroli angle. Ili ja rajtas paroli france, sed ili ja volas la subtenon de ĉiuj EU-kolegoj, ankaŭ de tiuj, kiuj ne komprenas france.
Do, ankoraŭ unu nemiskomprenebla paŝo al anglalingva unulingveco en EU. Ĉu la granda plimulto de EU-landoj agos en siaj propraj interesoj antaŭ ol estos tro malfrue?
Seán Ó Riain
prezidanto de EEU
Antaŭ eble 10 jaroj estiĝis la listo Rebato-l kun la celo ebligi rapidan rebatadon de eraroj kaj falsaĵoj pri Esperanto aperintaj en la gazetaro. Tiu listo ne estis tre aktiva, kaj post kelkaj jaroj malaperis, sed antaŭ tri jaroj mi decidis refondi ĝin uzante la kapablojn de YahooGroups. Ankaŭ la nova listo havis la nomon Rebato en la komenco, sed kelkaj pli akrevidaj esperantistoj konvinkis min, ke Reago estus pli bona nomo, kaj post kelkaj monatoj (kaj iom da obstineco) mi akceptis la ŝanĝon. Hodiaŭ, la listo http://groups.yahoo.com/group/reago ekzistas kaj bone funkcias kun preskaŭ 200 membroj.
La celo de la listo estas, evidente, ebligi reagojn. Nuntempe ne temas nur pri reagoj al eraroj kaj falsaĵoj, sed ankaŭ al favoraj mencioj pri Esperanto. La ideo estas, ke ju pli ofte oni metas la vorton “Esperanto” antaŭ la okulojn de la publiko, des pli pretaj ili estos akcepti ĝin kiel funkciantan fenomenon, kaj eble mem interesiĝi pri ĝi.
Efektive, laŭ mia supozo, se ĵurnalo aperigas ion pri Esperanto, kaj unu leganto respondas, oni ne publikigos la respondon. Sed se kvin legantoj respondas, oni eble aperigos unu leteron, kaj se kvindek legantoj respondas, oni povas dediĉi iom da ekstra spaco al la temo. Laŭ mia memoro, antaŭ unu-du jaroj franca ĵurnalo ricevis tiom da respondoj pro la listo Reago, ke ĝi sentis sin devigita dediĉi du paĝojn al tiuj respondoj.
Kaj en la lastaj tagoj, kiam mi skribas ĉi tion, iu franca komentisto, kiu deklaris (kiel ofte okazas), ke “neniu parolas Esperanton”, ricevis tiom da reagoj, ke li plendis al sia superulo, ke li estas viktimo de “terorismo” flanke de la (cetere neekzistantaj) parolantoj de Esperanto. Aliflanke, oni povas citi la ĵurnaliston en Elkhart, Usono, kiu antaŭ kelkaj monatoj uzis Esperanton kiel mismetaforon, kaj kiu post unu-du semajnoj publike konfesis, ke li tute neniam supozis, ke estas tiom da esperantistoj en tiom da mondopartoj.
Se vi volas aliĝi al la listo (sendu malplenan mesaĝon al reago-subscribe@yahoogroups.com) kaj uzi ĝin, estas kelkaj memorindaj reguloj:
1. Laŭeble reagu afable, eĉ al stultuloj. Kiel mia patrino kutimis diri al mi, muŝoj svarmas al mielo, ne al vinagro.Don Harlow
2. Mallonga kaj trafa reago estas multe pli efika ol longa kaj maltrafa.
3. Faktoj kaj anekdotoj pli efikas ol teoriaj konsideroj.
La
plej granda internacia aranĝoTio estas bona okazo ĝenerale multe pli solide kaj multe pli vaste informi la litovan socion pri problemoj de internacia lingvo ĝenerale. Kaj tion ni faras. Unue per solida kaj amasa eldonado en la litova lingvo pri tiuj temoj. Ni komprenas nian devon prepari la litovan socion por la kongreso, ke ĝin oni ne forgesu tuj post ĝia fino, sed ke ĝi havu vere gravajn spurojn en Litovio. Uzante la okazon mi invitas ĉiujn partopreni la jubilean UK en Vilno. Ni kune festu 100-jariĝon de Universalaj Kongresoj.
Davies diras: “Ni estas feliĉaj, ke la angla fariĝis la nova Esperanto, sed la brita problemo ne kapabli paroli en eĉ unu fremdlingvo tro ofte perceptigas nin kiel mallarĝe pensantan kaj insulan popolon”. La studo ankaŭ dispelas kiel miton la argumenton ke tio ne vere gravas, ĉar ĉiu alia parolus la anglan. Ĝi avertas ke la angla, estante la plej parolata dua lingvo en Eŭropo, estas longe for “de ĉion-trapenetranta statuso en Eŭropo, ofte atribuita al ĝi”. Ekzemple, nur 10% de turkoj indikis ke ili parolas la anglan, 13% en Slovenio kaj 14% en Bulgario kaj Hungario. Eĉ en Francio la kvanto estas nur 32%.
En Britio antaŭnelonge la deviga lernado de fremdlingvo foriĝis de la instruplano por 14- ĝis 16-jaraĝuloj. Du trionoj de ŝtataj lernejoj ne plu ofertas fremdajn lingvojn kiel devigan studfakon. La fremdlingva scipovo preskaŭ same mizeras en Irlando kaj Hungario.
Vicprezidantino
de EK salutasLundberg estis surprizita ke ŝi respondis kaj eĉ uzis kelkajn vortojn en Esperanto. Li kontaktis ŝin por gratuli al ŝi pro la nova posteno, demandante kion ŝi pensas pri Esperanto kaj menciante ke li laboras pri http://www.lernu.net. “Mi respondis al ŝi ke mi tute konsentas pri tio ke ege gravas lingva kaj kultura diverseco en EU, menciante ke ni nun planas pri nova projekto kiu celas helpi al la fortigo de la ni-sento en Eŭropo”.
Claude Piron letere atentigis lin pri kelkaj misperceptoj: “Laŭ mi tekstoj kaj konversacioj montras ke Esperanto havas analogan kompleksecon aŭ foje eĉ superan al tiu de naciaj lingvoj”. Laŭ Piron la distingo inter artefarita kaj natura estas misgvida, ĉar Esperanto eble estis komence artefarita, sed fariĝis natura. Por bone regi Esperanton ne necesas jaroj da intensa studado. “Mi mem instruis la anglan, Esperanton kaj la francan al personoj de diversaj naciecoj, kaj mi povas atesti ke oni bezonas multe malpli da tempo por atingi bonan nivelon en Esperanto”, — konfirmas Piron.
La anonco estas parto de strategio popularigi Esperanton en Slovakio: “Post la aperigo de la interparolo mi utiligis tiun ĉi okazon informi diversajn politikistojn, decidofarantojn kaj lingvo- kaj eŭroporilatajn spertulojn”, — diras Reinvart. Krome li dissendis la tekston al ĉiuj slovakiaj deputitoj en la Eŭropa Parlamento, ĉiuj deputitoj de la Nacia Konsilio de Slovakio, ĉiuj dungitoj de la Ministerio de Eksterlandaj Aferoj kaj ambasadejoj en eŭropaj landoj.
Dum konvencio pri EU en decembro 2004, kiun Reinvart ĉeestis, en la diskuto tuj estis tuŝita la lingva problemo de EU kun 20 oficialaj kaj laboraj lingvoj, amaso da interpretistoj kaj tradukistoj, altegaj elspezoj por lingva perado kaj kiel eblas solvi la ekzistantan lingvan problemon.
“La respondoj estis nur malnovaj konstatoj kaj sloganoj, sed neniu konkreta propono”, — konstatas Reinvart. Li esperas, ke la anonco, pagita de Miyoshi, konsciigos multajn legantojn pri reala kaj praktika solvo de lingva komunikado en EU kaj en la mondo, sed unue pri la bezono diskuti en EU pri la lingva problemo kaj komuna serĉado de akceptebla solvo.
Etsuo Miyoshi pagis dum 2003 kaj 2004 pli ol 100 mil eŭrojn por anoncoj en renomaj gazetoj en aliaj eŭropaj ŝtatoj. Li planas daŭrigi sian kampanjon ankaŭ en 2005 kunlabore kun EEU kaj UEA.
Legu pli: http://www.fphil.uniba.sk/~minich/mijoshi/
vi ĉiuj scias pri la graveco de la agado de EEU por instigi al la utiligo de Esperanto en Eŭropo, ĉe la centraj instancoj kaj ĉe la eŭropaj civitanoj. Unu etapo en la vivo de Brusela Komunikadcentro estas fermiĝanta. Temas pri etapo, en kiu EEU atingis multajn konkretajn rezultojn, tiel ke la nuna situacio de Esperanto en Eŭropo, ĉefe ĉe la EU-instancoj, estas pli bona ol ĝi estis antaŭ kelkaj jaroj.
Nun malfermiĝas la dua etapo en kiu, surbaze de la antaŭaj rezultoj kaj de la starigitaj kontaktoj, EEU celas konkretajn aferojn:
starigi Interpartian Parlamentan Grupon en la Eŭropa Parlamento (la iniciato jam antaŭeniras);
estigi parlamentan proponon pri gvidlinio pri la ebleco de elektado de Esperanto en ĉiuj EU-landoj fine de la mezlernejo (simile kiel nun okazas en Hungario).
Daŭros, kompreneble, la gazetara agado kvankam, eble, en pli trankvila maniero kaj en alia organiza formo. Por atingi tiujn celojn EEU bezonas la subtenon financan sed ĉefe agan de la eŭropaj landaj asocioj kaj de individuaj esperantistoj.
En la nova kondiĉo, en kiu eble nur unu staĝanto prizorgos la sekretariejon en Bruselo kaj la lokajn kontaktojn kun la instancoj, la financaj bezonoj ne estos tiel grandaj kiel antaŭe, sed tamen ili ja ekzistos. Nur regula subteno de la eŭropaj landaj asocioj, kiuj starigis kaj regas EEU-n, kaj de individuaj esperantistoj, ebligos la atingon de la indikitaj celoj. Pliaj konkretaĵoj: EEU akiras nun sian juran personecon, sian registriĝon en Bruselo kaj la unuan eblecon rekte agi en la Parlamento pere de esperantista parlamentano.
Helpu nin ankoraŭfoje.
Por subteni: UEA-konto “eece-p”. Pliaj informoj ĉe: http://lingvo.org/eo/5/1159.
Seán Ó Riain, prezidanto de EEU
Renato Corsetti, prezidanto de UEA
Tiu ĉi projekto povas funkcii per subteno de programo Socrates de Eŭropa Unio laŭ la versio “Socrates/Comenius 1 — inter lernejoj”, kiu devigas el ĉiu grupopartoprenanto (almenaŭ tri grupoj el tri malsamaj landoj) unuope kandidatiĝi per ĝia nacia Socrates-agentejo. La programo Socrates per tiu ĉi versio subtenas elspezojn por pli malpli dek homoj el ĉiu lando jare.
La kandidatiĝoj al programo Socrates/Comenius okazis dum januaro 2005 kaj ili estas taksataj dum julio por ekvalidi septembre. Tiaj projektoj povas disvolviĝi dum unu, du aŭ tri jaroj, tamen ĉiujare oni bezonas renovigi ilin.
Pliaj informoj: Luis Ladeira, luisladeira@netcabo.pt kaj http://europa.eu.int/comm/education/programmes/socrates/socrates_en.html.
Kiel
aspektos la mondo post sukceso de EsperantoNi lernos en la lernejoj pri naciaj verkistoj sed ankaŭ pri eŭropa literaturo kreita en la komuna lingvo. Ni povos akiri ĉiujn informojn en interreto en Esperanto kaj pli ol 40% de la faka monda literaturo jam estos en Esperanto. La anglan nun jam tre malmultaj homoj parolos eĉ en Svedio, en Italio preskaŭ neniu. Kiam eŭropanoj renkontiĝos en Usono aŭ Japanio ankaŭ tute nekonataj personoj alparolos unu la alian. Kvankam daŭre la sportŝatantoj ŝatos siajn lokajn kaj naciajn klubojn, ili ankaŭ ŝatos kaj krifrenezos por eŭropaj sportistoj en Olimpikoj kaj interkontinentaj matĉoj. Azianoj, afrikanoj, sudamerikanoj lernos Esperanton en la lernejoj anstataŭ la angla kaj uzos ĝin en interreto.
La anglan oni uzos en internacia senco nur en la landoj kie la angla estas nacia lingvo. Tamen ĉiuj homoj hejme daŭre parolos la lokajn dialektojn kaj en la oficialaj naciaj institucioj siajn naciajn lingvojn. Aparte oni insistos pri tiuj lingvoj tie kie dum mallonga periodo alloĝiĝos multaj neaŭtoĥtonuloj. Krom beletro en la naciaj lingvoj evoluos pli forte ankaŭ beletro en la dialektoj kaj ĵargonoj. Tamen la faka literaturo ege malfortiĝos en la naciaj lingvoj. Sub la influo de eŭropanoj, ekevoluos tendenco krei komunajn neŭtralajn lingvojn en insulaj pacifikaj regionoj kaj en bantua Afriko — eble ankaŭ en hinda duoninsulo. La eŭropa kulturo superos per sia influo la usonan, aparte pro tio ke ĉiuj ekster Eŭropo rigardos ankaŭ eŭropajn televidajn programojn. Eĉ jam 20% de usonanoj parolos la eŭropan lingvon.
Zlatko Tišljar, kiel li imagas la jaron 2050