De
la redaktoroAnkaŭ informa agado estas tia tereno kiu bezonas profundan rekonsideron. Dum jardekoj en multaj landoj la informa agado por Esperanto ne ricevis la atenton merititan. UEA havas plurajn dungitojn, kiuj senlace agadas por la movadaj kaj asociaj celoj kaj kiuj meritas nian subtenon. Bedaŭrinde mankas respondeca homo pri informa agado en tiu centra asocio. Homo kies prioritato estas “vendi” la produkton Esperanto al publiko, kunordigi tutmonde gazetarajn kampanjojn, verki profesiajn komunikojn kaj establi longedaŭrajn ĵurnalistajn kontaktojn.
Kritiko necesas, konkretaj proponoj eĉ pli: La japana mecenato Miyoshi Etsuo de jaroj finance subtenas grandan anonckampanjon en Eŭropo por konsciigi la eŭropanojn ke ekzistas reala alternativo kadre de lingva diverseco. Kial ni ne flankigu tiun noblan iniciaton per nova? Ekzemple per Premio Esperanto por ĵurnalistoj, kiuj publikigas la plej bonan artikolon pri Esperanto aŭ lingvoj.
Mi certas ke tiaj premioj allogus ĵurnalistojn okupiĝi pri tiu temaro kaj aldone reliefigus pozitive la bildon de Esperanto, kaj ni alproksimigus en facila maniero nian “produkton” al milionoj da legantoj kaj aŭskultantoj.
Agrablan legadon deziras Marko Naoki Lins
Kadre de la kunveno la grupo ankaŭ vizitis la Eŭropan Parlamenton por priparoli la temon “Kiel Esperanto povas helpi en la unuiĝinta Eŭropo” kun la EU-deputitoj Alexander Schwab kaj Małgorzata Handzlik. Fine eblis ĉeesti parlamentan sesion.
“Ni renkontis la du deputitojn, bedaŭrinde nur dum ĉ. 20 minutoj. Tamen estis tre grava renkontiĝo, ĉar Esperanto estis la vera interlingvo!” — asertas Flory Witdoeckt, vicprezidantino de EEU. Schwab, juna germana deputito, miris pri du aferoj: li komprenis preskaŭ ĉion, kaj li propraorele konstatis, ke ne estis kompreniĝproblemo inter ses aŭ sep diversaj landanoj. “Li (kaj ni) ankaŭ miris pri la flua parolkapablo de s-ino Handzlik”, — aldonas s-ino Witdoeckt.
Ankaŭ pastro Bernhard Eichkorn, iniciatinto de ADORU, estas
kontenta. “Mi tre ĝojus profundigi niajn ideojn pri la lingva demando,
— li skribas al deputito Schwab. — Ni alfrontas nun la decidon, ĉu
Eŭropo post 200 jaroj estos anglalingva kiel Usono, aŭ ĉu ni volas pli
elegantan, pli justan kaj pli facilan solvon”.
Sur la foto: D-ro Schwab (maldekstre en
la unua vico) kun kristanaj esperantistoj.
Esperantistoj protestas kontraŭ la malestimo de Esperanto: «Tiu reago [de Vincent, ke] “ne estu nacia lingvo, tio sekvigus tro da ĵaluzoj” montras kaj naivecon, dum tio estas ĝuste la nuna tendenco kun la angla, tendenco ŝajne kontentiga por ĉiuj, kaj nescion pri Esperanto, kiu estas lingve kaj kulture ligita al Eŭropo, kiel diras aliaj kontraŭuloj de Esperanto!» — skribas franca TEJO-estrarano Aleks Kadar en sia legantletero al la gazeto, menciante ke Esperanto estas “ŝanco por plurlingvismo, por la franca, por ĉiuj lingvoj kaj por Eŭropo”.
Alia franca aktivulo reagis, ke ne ekzistas “ajna Esperanto”, sed nur unu. “Asertante ke tiu ĉi lingvo ne estas ligita al Eŭropo, li [Vincent] montras ke li ne penis informiĝi pri la eŭropaj radikoj de Esperanto, kiu igas ĝin la plej demokrata por la homoj en Eŭropo, kaj pri ĝia regula strukturo, kiu igas ĝin komunikilo alirebla al ĉiuj kaj ne nur al lingvaj aŭ financaj elitoj”.
La inter esperantistoj arde diskutita kontribuo ankaŭ igis Claude Piron demandi en sia reago: “Ĉu ne estus pli sencohave rigardi la faktojn kaj ĉesigi la antaŭjuĝojn por subteni la opcion en kiu la plimulto de homoj kaj civitanoj estas interesitaj por adopti?”
Politika
subteno por EsperantoAliflanke li diris, ke li estas realisma kaj pensas ke Esperanto mistrafis sian ŝancon en la 1950aj jaroj. Hodiaŭ estus malrealisme supozi ke Esperanto povus anstataŭigi la anglan kiel lingua franca. Sed li daŭre sentas sin emocie ligita al Esperanto, ne nur pro ideologiaj kialoj, sed ankaŭ ĉar ĝi kunigas homojn, kulturojn kaj etnojn. Li bone memoras kiom facile Esperanto estis lernebla kaj supozas samon por aliaj eŭropanoj kaj trovas ĝin funkcianta ilo por interkompreniĝo.
Konsiloj
por aktivulojForigu la esprimojn, kiuj supozas, ke la ĵurnalisto intence atakas aŭ ignoras Esperanton. Eĉ se tia intenco ekzistas, malutilas mencii aŭ subkomprenigi ĝin. Tio kredigas, ke ni sentas nin persekutataj: io tipa pri mensmalsanuloj. Cetere, ni neniam scias, ĉu rolis intenco malutili aŭ simpla nescio aŭ miskompreno. Ni facile identigas nin al la lingvo. Se oni atakas ĝin, ni sentas nin persone atakataj, kaj emas skribi tro atakeme aŭ sindefendeme. Pli efikas neŭtrala, kvazaŭ indiferenta tono.
Forigu ankaŭ la esprimojn, kiuj kritikas skeptikemon aŭ mokemon. La taŭgeco de Esperanto tute ne estas evidenta. Estas home skeptiki. Multloke sama vorto signifas “stranga” kaj “ridiga” (angle funny, france drôle, germane komisch). Ni ja funde estas primitivuloj, konantaj nur la kutimojn de la tribo. Io nekutima ne facile akcepteblas, kaj stranga konduto povas ridigi. Por la plimulto, Esperanto estas stranga (ĉar nekonata), do invito al moko. Ni tion bonhumore akceptu. Evitu do reagojn, kiuj montras, ke vi ofendiĝis (eĉ se vi estis ofendita). Ĉiam pensu: “Ili ne scias. Ne estas ilia kulpo. Nesciante, ili ripetas, kion ili aŭdis”. Se homoj estus intelekte honestaj, larĝamensaj kaj kore bonaj, ili ne negative reagus pro nescio, sed mezuma homo ne estas sanktulo, tion ni indulgeme akceptu.
Multe pli efikas faktoj ol argumentoj. “Mi renkontis homojn el multaj landoj, kun kiuj mi parolis Esperanton” estas fakto, kiun la plimulto el la ĵurnalistoj ne imagas ebla, kaj kiu povas veki scivolemon. Homoj ne ŝatas, ke oni forprenu de ili ion, ili ŝatas, ke oni donu al ili. Pensu do: “Mi ne forprenu lian aŭ ŝian konvinkon, mi nur aldonu ion, pro kio la tuta bildo reekvilibriĝos alimaniere en lia/ŝia menso”.
“Vi”-mesaĝoj (“vi estas nekompetenta”, “vi ne scias”, “vi komprenis nenion”, “via frazo estas absurda”, “se vi havus la sperton, kiun mi havas…”) kontraŭefikas, ĉar la ricevanto sentas sin forĵetita aŭ atakata. Ili kredigas, ke vi deziras venki, montri vin pli alta, kio ne igos vin simpatia. Neniu ŝatas esti venkita. Efikas “mi”-mesaĝoj (“laŭ mia sperto…”, “mi ne konsentas…”, “mi konstatis…”), ĉar vi lasas vian korespondanton libera: vi aldonas vidpunkton, sed vi ne trudas ĝin. La alia sentas sin respektata, kaj pli emos respekti vin.
Claude Piron
Pli da konsiderindaĵoj ĉe: http://www.e-novosti.info/forumo/viewtopic.php?t=590
Ĉu ekzistas maniero por haltigi tiun proceson? Kompreneble jes. Sed la politikistoj ne volas ĝin vidi, ĉar kontraŭas ĝin la plej fortaj — Usono, Britio kaj elitoj de aliaj popoloj kiuj jam scias la anglan. La nura solvo estas akcepti komunan eŭropan neŭtralan lingvon, kiu metos en reciproke egalrajtan pozicion la ekzistantajn naciajn lingvojn kaj ebligos normalan lingvan funkciadon de EU kiel tuto. Logika solvo estas Esperanto. La lingvo kiun ĉiuj devus lerni, same la angloj kiel la slovenoj kaj tiusence unuj kaj la aliaj estus en egala pozicio.
Per tio Esperanto transprenus ne nur la komunikan, sed ankaŭ la identecan funkcion por eŭropanoj. Ĉiu en lernejo lernus du identecajn lingvojn: la nacian kaj la komunan, kaj al ambaŭ oni estus ligita emocie, per amo. Tiu, kiu deziras, povas lerni ankaŭ aliajn naciajn lingvojn — sed libervole, samkiel nun faras tion britoj. Tiamaniere neniu havus lingvajn problemojn ie ajn en EU, ne devus lerni multajn fremdlingvojn kaj pro tio perdi multegan tempon, kiun ekzemple usonanoj ne perdas. Malgrandajn lingvojn ne endanĝerigus multaj novinvadantaj lingvoj, ĉar ĉiu fremdulo, kiu venus al Slovenio parolus tiun komunan lingvon kaj povus komuniki kun ĉiu sloveno.
Ĉu ni havas manieron por postuli ion tian? Ni havas. Se ni akceptas eŭropan konstitucion, ni akceptas la paragrafon kiu ebligas la tuteŭropan referendumon (necesas kolekti milionon da subskriboj). Kaj tio estas potenca instrumento per kiu la ŝtatanoj povas postuli ion, kion la politika elito ne deziras, ĉar la elitanoj havas avantaĝojn, se la stato restas neŝanĝita.
Zlatko Tišljar
Ĉu
plurlingvismo trompita?Tiu prezento estus negado de plurlingvismo kaj ne mankus ironio ke oni legas en la enkonduko de Figel, opinias Déchamps, ke “lingvoj ne nur estas ilo de komunikado. Ili ankaŭ kontribuas al pli bona kompreno de aliaj nacioj kaj kulturoj kaj enhavas realan povon por pli bona kompreno inter la homoj en Eŭropo”. Déchamps enkadrigas tiun ĉi konstaton en pli ĝeneralan politikan problemon, avertante ke francoj povus negative voĉdoni por la eŭropa konstitucio cele al kondamno de la lingva konduto de EU. La forta kritiko de la lingvodefenda asocio rezultis ke Figel ankaŭ tradukigis multajn informojn sur sia hejmpaĝo al la aliaj kvar lingvoj. Sed eble li ja ĉiuokaze tion planis.
La projekto serĉas tradukantojn kaj kontrolantojn, kiuj certigus la laboron por Esperanto kaj por aliaj 20 EU-lingvoj. “Aparte kaj precipe ni bezonus tre efikan anglalingvan teamon, ĉar mi konscias ke la eksteraj decidantoj rigardos unue la anglan version”, — diras Daudier.
Por
(Seán Ó Riain, prezidanto de EEU)EU bezonas Esperanton, kaj Esperanto bezonas EU-n, t.e. la sukceson de eŭropa integriĝo. Estas ĝusta eŭropa integriĝo kiu kreis bezonon por Esperanto kiel identeclingvo. Pro tio mi iom kontroverse opinias ke eŭropaj esperantistoj kiuj kontraŭas eŭropan integriĝon senscie damaĝas Esperanton. Tion mi skribas kiel vivolonga amanto de la irlanda lingvo, kaj vidas neniun kontraŭdiron. Esperanto kaj la irlanda havas komunan malamikon: la dominadon fare de unu nacia lingvo (iu ajn, ne nur la angla). La evoluo de la EU ofertas neripeteblan ŝancon disvastigi Esperanton ekster niaj rondoj. Ni ne perdu ĝin pro iu nebula tutmondismo.
Kontraŭ
(Renato Corsetti, prezidanto de UEA)Intertempe oni certe ne povas diri, ke la Esperanto-movado en EU-landoj fartas pli bone ol en aliaj mondopartoj. Pro tio mi kredas, ke estas tre riske veti ĉion sian sur nur unu numero ĉe la lud-tablo. Krome, kaj tio por mi estas tre grava, ne estus juste al la alikontinentaj samideanoj, forlasi ilin kaj enĵeti la tutan haveblan forton en Bruselon. UEA, kiel monda organizaĵo, devas atenti kaj helpi ĉiujn siajn partojn samforte.
Laŭ mi, tiuj artikoloj pri kreskantaj lingvokostoj de EU estas unuflanke ja sufiĉe trankviligaj por la EU-civitanoj, ili — oficiale — ne celas montri nepron de limigita nombro de laborlingvoj, sed aliflanke iom minacantaj, kio lasas pordon malferma al pripensado, ĉu Esperanto estus pli bona solvo.
Trankviligaj, je tio, ke entute la lingvokostoj (sume ĉ. 1 miliardo da eŭroj) estas malaltaj kompare al nombro de EU-loĝantoj t.e. po (iomete pli ol) 2 eŭroj. Por faciligi la interpretadon, la EU-institucioj uzas relajsan sistemon, en kiu plej multaj lingvoj unue interpretiĝas, ekzemple, al la angla, kaj poste al ĉiuj aliaj lingvoj, kio ankaŭ okazigas oftajn miskomprenojn. Kaj tiu sistemo pliavantaĝigas kelkajn lingvojn kompare al la “etaj”. Strebo al kost- kaj traduktempreduktado ankaŭ igis EU devigi verkadon de malpli longaj tekstoj (15 paĝoj maksimume).
Tamen tiuj artikoloj enhavas ankaŭ grandajn minacojn: mankas tradukistoj por malpli uzataj lingvoj (ĉefe la malta), mankas spertaj lingvistoj el EU-novaj landoj; la nombro de paĝoj restantaj tradukendaj forte kreskas; la kvalito de la tradukad-laboro pli kaj pli ofte malbonas. Ĉio tio kondukas al malplirapidigo de la leĝfarado. Plie, nenio estas dirata pri la laborkunsidoj, kie tute forestas interpretistoj, kaj kie do regas la plej forta lingvo, la angla (aŭ malofte la franca).
Kion fari por montri, ke Esperanto estus pli bona solvo, almenaŭ kiel relajsa lingvo? Laŭ mi, indas akcenti, ke ĝi ebligus plej efikan (rapidan kaj kvalitan), malmultekostan tradukadon kaj interpretadon, ol per uzado de ajnaj naciaj lingvoj, ke ĝi okazigas malpli da miskomprenoj. Kaj sekve, ke ĝi ebligus malpliigi la tutan lingvo-fakturon en EU, sen malavantaĝigi iujn aŭ tiujn landojn.
Resume Esperanto estus la bazo por la plej kostefika kaj demokratia lingvosistemo por EU kiel konkludas la svisa lingvisto-ekonomiisto François Grin: “Ĝi restas unu el plej bonaj alianculoj de tiu plurlingvismo, pri kiu oni senĉese asertas, ke ĝi estas unu el ĉefaj trajtoj de Eŭropo”.
Aleks Kadar
LINGVA-DEMOKRATIO-retlisto por esperantistoj interesiĝantaj pri agado por Esperanto, la publika bildo de Esperanto, kaj la lingva egaleco kaj diverseco: http://groups.yahoo.com/group/lingva-demokratio/
EUROPO-retlisto por eŭropaj esperantistoj, kiuj volas debati ideojn por la progreso de Esperanto en Eŭropo: http://groups.yahoo.com/group/europo/
EEU en radio kaj TV: Provizora listo kun radio- kaj televidaj kontribuoj kun EEU-reprezentantoj aŭ eŭropaj lingvorilataj aktoroj kiel ekzemple Gianfranco Dell' Alba prezentiĝas ĉe http://lingvo.org/tv/.