Tio komplikas nian laboron. En februaro nia filo Aleksej faris aventurecan ĉirkaŭvojaĝon, longan kaj kostan, por ke vi povu ĝustatempe ricevi la revuon. Vi ja ricevis ĝin, sed ĉu ankaŭ ĉi tiun kajeron? Ni ne scias, ĉar la aferoj de la “granda mondo” estas ekster nia influo. Ni ne povas ŝanĝi la mondon, sed ni devas adapti nin al ĝi.
Kaj en la granda mondo daŭras ekonomia krizo. Kiel antaŭvidite, nia abonantaro ŝrumpas. Je la unua de marto la perdo estis 23 abonoj kompare kun la sama tago antaŭ unu jaro, kaj tiu nombro kreskos. Ankaŭ nia abonhelpa fonduso ĉi-jare estas pli magra ol pasint-jare. Krome, multaj el vi rimarkis, ke la marta (kaj la aprila) Ondo havas 24 paĝojn, ne plu 28. En 2008 vi ricevadis ĉiumonate po kvar ekstrajn paĝojn danke al tiucela donaco de nia amiko, sed ĉi-jare li povis donaci nenion pro la drasta malaltiĝo de enspezo… Ankaŭ la prezoj galopas.
En ĉi tiuj cirkonstancoj ni devis akcepti malagrablan decidon pri eldono de plia duobla kajero — maja-junia. Laŭ realisma kalkulo, tio devos sufiĉi. Ni petas vian komprenemon pri tio, ke la sekvan kajeron vi ricevos nur post du monatoj, sed la mondo estas tia, kia ĝi estas.
Cetere, en la mondo okazas ne nur malagrablaj eventoj. Ekzemple, hodiaŭ, kiam la tuta kajero jam estis enpaĝigita, ni devis anstataŭigi la pretigitan gazet-rubrikon en la 21a paĝo per lastmomente ricevita informo pri la sukceso de la kampanjo de la partio EDE en Germanio.
Alia evento el la granda mondo spronis nin al eksperimento, kies komencon vi povas jam vidi en nia retejo nun, kiam vi legas ĉi tiujn liniojn. Temas pri interesa sperto de ruslanda verkisto Dmitrij Gluĥovskij, kiu, spite al skeptikemuloj, poĉapitre enretigas siajn librojn antaŭ la apero de la papera eldono. Kaj la papera eldono de lia romano Metro 2033 pasintjare iĝis la plej vendita libro en Ruslando, ne malgraŭ, sed danke al la reta eldono. Centmiloj da ruslandaj retlegantoj entuziasmiĝis kaj aĉetis paperan libron. Same okazas nun ĉe la romano Metro 2034 duono el kiu jam estas en la reto, kaj la unuaj miloj da libroj, aperintaj la 12an de marto en moskvaj librovendejoj, estis tuj aĉetitaj.
Ĉu la romano pri terorismo Serpentoj en la puto de István Nemere simile furoros en la Bjalistoka libroservo fine de julio post aperigo de la komencaj ĉapitroj en nia retejo? Aŭ denove, malkiel en la “granda mondo”, en nia furorlisto plej altos lerniloj kaj aliaj didaktikaĵoj?
Prezidmezaj
meditojIntervjuis Aleksander Korĵenkov
La interesa reta konversacio inter Gary Mickle kaj Probal Dasgupta pri la socia aspekto de Esperanto daŭras dum pluraj monatoj en la retlisto Sennaciismo (malsama ol SAT-diskuto). Probal Dasgupta promesis resumi ĝin en unu el la venontaj Ondoj.
La
Eŭropa Unio kaj la Hinda Unio subskribis en marto komunan deklaron pri
multlingvismo. “La sperto de Hindujo, sukcese uzanta lingvan diversecon,
estas unika en la mondo. Mi kredas, ke EU kaj Hindujo povas lerni unu de
la alia”, — diris Leonard Orban, Eŭropa Komisionano pri multlingvismo.
EU kaj Hindujo havas po 23 oficialajn lingvojn kaj multe pli da neoficialaj kaj foje tute subpremitaj lingvoj. La celo de la deklaro, laŭ Orban kaj lia hinda samrangulino Daggubati Purandeshwari, estas plifortigi kunlaboron kaj dialogon pri gravaj temoj, ekzemple, pri lingva diverseco, interkultura dialogo, dumviva lernado, novaj teknologioj por lingva lernado, efiko de lingvoj por dung-eblecoj, komerca konkurenco kaj socia kunteksto.
Kun pli ol unu miliardo da loĝantoj, Hindujo havas tre riĉan lingvan diversecon. Laŭ la lastaj oficialaj statistikoj, tie estas 29 lingvoj parolataj de pli ol unu miliono da denaskaj parolantoj, 122 lingvoj kun almenaŭ 10 mil parolantoj, kaj pliaj 234 lingvoj kun malpli granda parolantaro.
La konstitucio de la Hinda Unio deklaras, ke la hinda estas la oficiala lingvo de la Unio. La angla “povas” esti uzata por oficialaj kialoj, kaj la lando havas 22 oficialajn “regionajn” lingvojn. “Tia riĉa lingva diverseco estas fakto de la hinduja historio, kaj ĝi estas konsiderata tute natura tiuloke”, — notas la Eŭropa Komisiono. Laŭ la Komisiono, tio tre similas al la lingva kuniĝo en la Eŭropa Unio. Pro tio Hindujo devas esti unuaranga partnero de EU en la sfero de multlingvismo.
Alia similaĵo estas la ĉiam pli granda premo de la angla en ambaŭ Unioj, kaj la daŭra subpremo de “malpli oficialaj” kaj tute “neoficialaj” lingvoj.
“Ni devas sendi klaran mesaĝon, ke ĉiuj niaj lingvoj estas same gravaj, kaj ni devas respekti ĉiujn lingvojn, sendepende de iliaj oficialaj statusoj”, — diris la ministrino Daggubati Purandeswari. “Esence, Hindujo estas multlingva lando, kie lingva diverseco estas parto de nia historia kaj kultura heredaĵo, kaj kerna ero en sia filozofio de nacio-konstruado”, — daŭrigis Purandeswari.
Ŝi vidas la komunan deklaron kun EU kiel ŝancon por edukado.
Min aparte motivigis la fakto ke ĝi okazis en serioza interreta “kampanjejo”, amase vizitata, kiun partoprenas kiel partneroj tre gravaj usonaj kampanjo-asocioj aŭ la usonaj branĉoj de aliaj organizaĵoj, agantaj favore al diversaj mondplibonigaj celaroj: homaj rajtoj (ekzemple, Amnestio Internacia), demokratio (ekzemple, People for the American Way), socia justo kaj evoluiga helpo al malriĉaj popoloj (ekzemple, Oxfam), paco (ekzemple, Americans for Peace Now), mediprotektado (ekzemple, Rainforest Alliance), ktp. Do, temis pri ĝusta loko.
La kampanjo permesis, eĉ se anekdote, iom testi la strategian proponon de Humphrey Tonkin, kiun mi subtenas, nome, ke nia movado, kaj aparte UEA, pli kaj pli sin modernigu laŭ la efika modelo de tiuspecaj kampanjo-asocioj, tamen ne flankenlasante sian necesan rolon provizi valorajn servojn por la membroj. Tial, la procezo mem estis interesa, i.a. ĉar la propono estis prudente (do neblufe) formulita, iuj homoj lerte kaptis la ŝancon informi kaj argumenti pri Esperanto, per la ĉi-kaze konvena lingvo (la angla), kaj la iniciato sukcesis aktivigi multajn homojn.
Mi forte dubas, ĉu surbaze de tiu sperto eblas diagnozi “epidemion” de tiaĵoj, kiel aplombe faras nia komitatano Z. Tamen, laŭ tiu sama lingvaĵo miafaka, mi povus alternative diri, ke nia afero ja estas trafita de kelkaj endemioj, do persistaj malsanoj. Unu el ili estas certagrada aŭtismo de parto el la movado, kiu ripetante kelkajn limigitajn rutinojn restas enfermita en la propraj cirkloj, kun serioza subevoluinteco de la kapabloj komunikiĝi kaj socie interagi kun la ĉirkaŭa mondo.
Ĉar unu el la simptomoj de tio ĝuste estas la tute nesufiĉaj alpropriĝo kaj plena utiligo de la Manifesto de Prago flanke de diversaj sekcioj de la movado, diversfoje mi klopodis ligi ĝin al la nunaj scenejo kaj taskoj: ekzemple, per propono al la Komitato de UEA festi ĝian dekjariĝon per la temo “Prago+10” por la Strategia Forumo (analoge al la Tera Pintkunsido “Rio+10” en Johanesburgo 2002, 10 jarojn post tiu de Rio-de-Ĵanejro). Fakte okazis aparta kunsido pri la temo dum la UK en Florenco (2006), lige al la Nitobe-procezo, en kiu prelegis H. Tonkin, A. Kadar kaj mi. Simile, dum la Roterdama UK, mi alvokis la fakajn asociojn serĉi kaj trovi la manierojn ligi sian specifan agadon al tiu ĝenerala linio favora al la lingvaj ekologio kaj demokratio, dum la kunsidoj tiel de UMEA kiel de la subkomitato pri scienca kaj faka agado.
Laste, mi diru al komitatano Z ke mi estas konvinkita ke la principoj de la Manifesto de Prago restas daŭre validaj kaj donas ankoraŭan signifon al la pluekzisto de nia tuta afero. Per ĝi Mark Fettes faris unu el siaj multaj gravaj kontribuaĵoj al nia idearo. Feliĉe, mi certas ke li sindone oferos aliajn espereble el iu gvida pozicio, kunlabore kun tiuj, kiuj plu spertas la mondon kiel esperantoj, socie engaĝiĝintaj, realismaj sed gajaj.
José Antonio Vergara
BemoloKomence Anna Nikolajevna pensis amuziĝi per legado. Ŝi akiris ĉie, kie eblis, romanojn kaj malnovajn magazinojn kaj diligente tralegis ilin paĝon post paĝo. Sed ŝi konfuzis la nomojn de herooj en romanoj kaj ne povis kompreni, por kio oni rakontas pri diversaj elpensitaj Jeanne-oj kaj Blanche-oj kaj por kio oni priskribas belegajn matenojn, kiuj ĉiuj similas unu al alia. La legado estis por ŝi ne ripozo, sed laboro, kaj ŝi forlasis la aferon. Strataj amindumantoj ne tre tedis ŝin per sia atento, ĉar ili ne trovis ŝin interesa. Se iu el la aĉetantoj tro longe parolis al ŝi afablaĵojn, ŝi foriris en la ĉambreton malantaŭ la vendejo kaj sendis Feĉjon anstataŭ si. Se oni alparolis ŝin, dum ŝi iris hejmen, ŝi, ne respondante eĉ unu vorton, plirapidiĝis aŭ simple kuris ĝis sia pordo. Ŝi ne havis konatojn, ŝi korespondis kun neniu el siaj edukejamikinoj, kun la onklino ŝi interŝanĝis nur kelkajn vortojn tage. Tiel pasis semajnoj kaj monatoj.
Anstataŭe Anna Nikolajevna amikiĝis kun la mondo, kiu ŝin ĉirkaŭis, la mondo de papero, kovertoj, poŝtkartoj, krajonoj, plumoj, glueblaj, reliefaj kaj eltranĉeblaj bildoj. Tiu mondo estis por ŝi pli komprenebla, ol libroj, kaj rilatis al ŝi pli amike, ol homoj. Baldaŭ ŝi ekkonis ĉiujn specojn de papero kaj plumoj, ĉiujn seriojn de poŝtkartoj, donis al ili nomojn por ne uzi numerojn, parolante pri ili. Unujn ŝi ekamis, aliajn konsideris siaj malamikoj. Siajn favoratojn ŝi metis en plej bonajn lokojn en la vendejo. Al papero de unu Riga fabriko kun akvomarkoj, bildigantaj fiŝojn, ŝi donis la plej novan skatolon, al kies randoj ŝi algluis oran bendon. Glueblajn bildojn, prezentantajn tipojn de antikvaj egiptoj, ŝi lokis en apartan tirkeston, kien krom ili ŝi metis nur plumingojn kun kolombetoj sur la pinto. Bildkartojn, montrantajn “la vojon al la stelo”, ŝi ĉiun aparte ĉirkaŭvolvis per rozkolora papero kaj glufermis per oblato kun neforgesumino. Male, ŝi malamis dikajn vitrajn, kvazaŭ satajn, inkujojn, malamis striitajn linifoliojn, kiuj ĉiam kurbiĝis, kvazaŭ mokante ŝin, kaj volvaĵojn de onda papero por lampŝirmiloj, pufajn kaj fierajn. Tiujn aĵojn ŝi kaŝis en la plej foran angulon de la vendejo.
Anna Nikolajevna ĝojis, kiam oni aĉetis ŝiajn ŝatatajn aĵojn. Sed kiam tiu aŭ alia speco de tiaj aĵoj preskaŭ elĉerpiĝis, ŝi komencis maltrankviliĝi kaj eĉ kuraĝis peti de Karolina Gustavovna kiel eble plej baldaŭ enstokigi pli. Foje neatendite forvendiĝis stoko da malgrandaj leterpesiloj, kiujn oni malofte aĉetis kaj kiujn Anna Nikolajevna ekamis pro ilia malfortuneco; la lastan vendis vespere la mastrino mem, kaj ŝi ne volis mendi ilin denove. Post tio Anna Nikolajevna ploris du tagojn. Sed kiam estis vendataj neŝatataj aĵoj, Anna Nikolajevna koleris. Kiam oni aĉetadis po tutaj dekduoj aĉajn kajerojn kun blua svaga ornamo sur la kovriloj aŭ aĉe presitajn poŝtkartojn kun portretoj de aktoroj, al ŝi ŝajnis, ke ŝiaj favoratoj estas ofenditaj. En tiaj okazoj ŝi tiel insiste deadmonis de la aĉeto, ke multaj for- iris el la vendejo, aĉetinte nenion.
Anna Nikolajevna kredis, ke ĉiuj aĵoj en la vendejo ŝin komprenas. Kiam ŝi foliumis sian ŝatatan paperon, ĝiaj folioj susuris tiel afable. Kiam ŝi kisis kolombetojn sur plumingpintoj, ili tremetis per siaj lignaj flugiletoj. Dum kvietaj vintraj tagoj, kiam neĝis malantaŭ la prujnkovrita fenestro kun malbelaj rondoj de lampoj, kiam dum tutaj horoj neniu eniris en la vendejon, ŝi havis longajn konversaciojn kun ĉio, kio staris sur bretoj, kio kuŝis en kestoj kaj skatoloj. Ŝi atente aŭskultis senvortan paroladon kaj interŝanĝis ridetojn kaj rigardojn kun konataj aĵoj. Kaŝe ŝi dismetis sur la vendotablo siajn ŝatatajn bildojn — anĝelojn, florojn, egiptojn — rakontis al ili fabelojn kaj aŭskultis iliajn historiojn. Fojfoje ĉiuj aĵoj kantis al ŝi ĥore apenaŭ aŭdeblan lulkanton. Anna Nikolajevna aŭskultis ĝin, forgesante ĉion tiomgrade, ke enirantaj aĉetantoj malice subridis, pensante, ke ili vekis dormeman komizinon.
Antaŭ Kristnasko Anna Nikolajevna travivadis pezajn tagojn. Aĉetantoj venis aparte ofte. La vendejo estis plenŝtopita per arego da akrakoloraj, okultranĉaj kartonaĵoj, per malbelegaj petardoj kaj orkoloraj fiŝoj en aĉe gluitaj skatoloj. Sur la muroj oni pendigis ŝirfoliajn kalendarojn kun portretoj de grandaj homoj. Estis homplene kaj nekomforte. Sed kompense Anna Nikolajevna ripozis somere. La komerco preskaŭ ĉesis, nemalofte tago pasis sen eĉ kopeko da enspezo. La mastrino forveturis el Moskvo por tutaj monatoj. En la vendejo estis polve kaj sufoke, sed kviete. Anna Nikolajevna dismetis ĉie siajn ŝatatajn bildojn, en montrofenestroj metis antaŭen siajn ŝatatajn krajonojn, plumingojn kaj frotgumojn. El kolora silka papero ŝi eltranĉis mallarĝajn bendojn kaj ĉirkaŭvolvis per ili la trivitajn ŝrank-kolonetojn. Ŝi laŭtflustre parolis kun siaj favoratoj, rakontis al ili pri sia infanaĝo, pri sia patrino kaj ploris. Kaj ili, kiel ŝajnis al ŝi, konsolis ŝin. Tiel pasis monatoj kaj jaroj.
Anna Nikolajevna eĉ ne pensis, ke en ŝia vivo io povas ŝanĝiĝi. Sed foje aŭtune Karolina Gustavovna, reveninte en Moskvon aparte kolera kaj kverelema, anoncis, ke estos ĝenerala inventarado. La sekvan dimanĉon sur la pordon estis algluita afiŝeto kun la surskribo “Hodiaŭ la vendejo estas fermita”. Anna Nikolajevna angore rigardis, kiel la mastrino per siaj dikaj fingroj rekalkulis ŝiajn elektitajn glueblajn bildojn, tiajn delikatajn kaj fajnajn, fleksante la randojn, kiel ŝi krude ĵetis sur la tablon ŝiajn plej ŝatatajn plumingojn kun kolombetoj. En la varlibro, plenigita per singarda kaj pala skribo de Anna Nikolajevna, la mastrino faris krudajn notojn kun longaj strekoj kaj inkŝprucoj. Iel Karolina Gustavovna trovis mankanta multon: tutajn rismojn da papero, kelkajn grocojn da krajonoj kaj diversajn apartajn aĵojn — stereoskopojn, lupeojn, kadrojn. Anna Nikolajevna estis konvinkita, ke ŝi neniam eĉ vidis ilin en la vendejo. Poste Karolina Gustavovna elkalkulis, ke la enspezoj ĉiumonate konstante malgrandiĝas. Tion ŝi insulte riproĉis al Anna Nikolajevna, nomis ŝin ŝtelistino kaj diris, ke ŝiaj servoj ne plu bezonatas kaj ŝi estas maldungita.
Anna Nikolajevna foriris plorante, ne kuraĝante kontraŭdiri eĉ unu vorton. Hejme ŝi devis, certe, aŭskulti skoldadon ankaŭ de la onklino, kiu jen nomis ŝin nenifaranto, jen minacis ekprocesi kontraŭ la germanino por ne permesi ofendi la nevinon. Sed Anna Nikolajevna ne tiom maltrankviliĝis pro la perdo de la laboro kaj ne tiom turmentiĝis pro la maljusteco de Karolina Gustavovna, kiom suferis pro la disiĝo de la amataj aĵoj el la vendejo. Anna Nikolajevna pensis pri la reliefaj anĝeletoj, balanciĝantaj sur nuboj, pri la ĉarmaj kapoj de Mary Stuart, pri la papero kun akvomarkoj, bildigantaj fiŝojn, pri la konataj skatoloj kaj kestoj kaj ploregis senĉese. Ŝi rememoris la antaŭvesperan horon, kiam oni jam lumigis lampojn, rememoris siajn senvortajn konversaciojn kun la amikoj, la apenaŭ aŭdeblan ĥoron, sonantan de la bretoj, kaj ŝia koro disŝiriĝis pro malespero. Ĉe la penso, ke ŝi neniam, neniam plu povos intervidiĝi kun siaj favoratoj, ŝi ĵetis sin vizaĝaltere sur sian malgrandan liton kaj petegis la dion pri morto.
Post monato kaj duono la onklino bonŝance trovis por Anna Nikolajevna novan laborlokon, denove en papervendejo, sed en vigla, homplena strato. Anna Nikolajevna iris al sia nova laborejo kun korprema angoro. Krom ŝi, tie laboris ankoraŭ unu fraŭlino kaj junulo. Ankaŭ la mastro plejparton de la tago pasigis en la vendejo. Aĉetantoj multis, ĉar apude estis kelkaj lernejoj. La tutan tagon Anna Nikolajevna devis esti antaŭ la okuloj de aliaj homoj, priridantaj kaj malestimantaj ŝin. Siajn antaŭajn favoratojn ŝi ĉi tie ne trovis. Oni mendis ĉion tra aliaj perantoj de aliaj fabrikantoj. Papero, krajonoj, plumoj — ĉio ŝajnis ĉi tie senviva. Kaj kvankam estis kelkaj aĵoj samaj, kiel en “Bemolo”, ili ne rekonis ŝin, kaj ŝi vane, trovinte minuton, flustris al ili iliajn plej tenerajn nomojn.
La sola plezuro por Anna Nikolajevna iĝis alproksimiĝi vespere, dum la vojo hejmen, al la fenestroj de sia antaŭa vendejo, fermiĝanta pli malfrue. Ŝi fiksrigardis tra la polva vitro en la konatan ĉambron. Malantaŭ la vendotablo staris nova vendistino, linda germanino kun bukloj sur la frunto. Anstataŭ Feĉjo estis alta junulo, ĉirkaŭ dekkvinjara. Aĉetantoj eliris el la vendejo ridante: ili bonhumoris. Sed Anna Nikolajevna kredis, ke ŝiaj konataj bildoj, plumingoj kaj kajeroj memoras ŝin kaj amas ŝin, kiel antaŭe, kaj tiu kredo konsolis ŝin.
Longe Anna Nikolajevna revis, ke ŝi eniros ankoraŭfoje en la vendejon, rigardos denove al la malnovaj ŝrankoj kaj vitrinoj, montros al siaj favoratoj, ke ankaŭ ŝi memoras ilin. Ŝi kelkfoje promesis al si, ke ŝi faros tion hodiaŭ, sed ĉiam hezitis, aparte timante renkonti la mastrinon. Sed foje vespere ŝi vidis, ke Karolina Gustavovna eliris el la vendejo, prenis droŝkon kaj forveturis. Tio kuraĝigis la junulinon. Ŝi malfermis la pordon kaj eniris kortreme. La germanino kun bukloj sur la frunto jam preparis ĉarman rideton, sed, taks-rigardinte la aĉetantinon, nur iom klinis la kapon.
— Kion vi deziras, sinjorino?
— Donu al mi… donu skribpaperon… du dekduojn… kun fiŝoj.
La germanino degne ridetis, divenis, pri kio ŝi estas petata, kaj iris al la maldekstra ŝranko. Anna Nikolajevna perplekse kaj angore sekvis ŝin per la okuloj. Pli frue tiu papero kuŝis en skatolo kun orkolora rando. Sed la tiamaj skatoloj jam malestis; ilin anstataŭis aĉaj nigraj kestoj kun surskriboj: “4-a: 20 kop.”, “Ministreja: 40 kop.” En ŝrankoj en antaŭajn lokojn estis metitaj vitraj inkujoj. Amaso da onda papero okupis la tutan malsupran breton. Poŝtkartoj kun portretoj de aktoroj estis multloke ventumil-simile alnajlitaj al la muroj. Ĉio estis movita, translokita, ŝanĝita.
La germanino metis antaŭ Anna Nikolajevna la paperon, demandante: “Ĉu tiun?” Anna Nikolajevna avide prenis en la manojn la belajn foliojn, kiuj iam scipovis respondi al ŝiaj karesoj; sed nun ili estis rigidaj, kiel kadavroj, kaj same palaj. Ŝi sopire ĉirkaŭrigardis: ĉio estis morta, ĉio estis surda kaj muta.
— Bonvolu pagi 35 kopekojn, sinjorino.
Eĉ la prezo estis ŝanĝita! Anna Nikolajevna pagis kaj eliris en la malvarmon, premante en la manoj la kunrulitan paperon. La oktobra vento penetris ŝin tra la mallonga eluzita palto. La lumo de lanternoj disfluis grandmakule en nebulo. Estis malvarme kaj senespere.
Tradukis el la rusa Anna kaj Mati Pentus
Laŭda mencio en Liro-2008
Elstara poetino Elźbieta Druźbacka en siaj poemoj priskribadis perfektecon de la kortego de la familio Branicki, substrekante belecon de la palaco mem kaj laŭdante la malŝpareman gastamon de la geposedantoj. Sejma deputito, kastelestro el Brześć kaj poeto, Marcin Matuszewicz, en siaj memornotoj mencias restadon de turka diplomato en la bjalistoka kortego:
Tiu diplomato, ĉirkaŭ 60-jara, estis kompreneble afabla, saĝa kaj serioza laŭ sia personeco. Antaŭ ol la reĝo al Wschowa alvenis (el Dresdeno) li restis en Bjalistoko ĉe la granda kronhetmano dum nemallonga tempo, trovante tie al si ĉies estimon. Li scipovis ankaŭ famiĝi havante kun si turkan poeton, al kiu li devigis priverki Bjalistokon kaj Choroszcz, kun grandaj laŭdoj al la hetmano. Poste li mem tiujn kelkcent poemojn antaŭ la hetmano per poeteca voĉo ellegis kaj kopiojn de la poemoj donacis al la hetmano.1Multaj eksterlandanoj, vojaĝintaj tra Podlaĥio, estis ravitaj de la urbo ĉe la rivero Biała. Friedrich Schulz skribis:
Bjalistoko, al kiu mi venis je la sepa vespere post dekses-mejla vojaĝo, estas la plej freŝa kaj la plej bela el la ĝis nun viditaj urbetoj. Ĝi troviĝas en Podlaĥio. La stratoj estas rektaj, meze tre bone pavimitaj; la domoj, preskaŭ ĉiuj regule konstruitaj el brikoj, staras kun ia distanco inter si, kreitaj preskaŭ samstile, kun frontaj partoj unuetaĝaj direktitaj al la stratoj. La foirplaco estas larĝa, kaj ĝin ornamas konstruaĵo kun alta turo. La urbeto estas vigla. En preskaŭ ĉiuj dometoj aŭdeblas muziko, tra ĉiuj fenestroj rigardas kaj antaŭ dometoj staras grupetoj da homoj; iliaj gajaj, festecaj, ruĝiĝintaj kaj ŝvelaj vizaĝoj malkaŝas iuspecan ĝojon.2Simile priskribis Bjalistokon William Coxe, kiu vojaĝis preskaŭ samtempe3. Tamen antaŭ ĉio la vojaĝantoj dediĉis plej grandan spacon al la grandioza palaco de Branicki.
Joann Bernoulli skribis:
… sekve ni vidas palacon. Ĝin oni konstruis tre bonstile, ĝi havas du alojn ĉirkaŭantajn la korton, kaj kun ĉefa parto ligas ilin kolonaro. Sur la korto, krom ovoforma gazono limigita de arketo el etaj floroj, ĉe kies fino staras triumfa pordego, videblas obelisko, kaj sur ĝi grifo (blazono de Branicki) staranta sur globo.4La palaco kaj ties posedantoj estis temo en multaj romanoj de unu el la plej verkemaj polaj verkistoj, Józef Ignacy Kraszewski. En sia romano Hetmanaj pekoj. Bildoj de la fino de la 18a jarcento li skribis:
Dum la regado de Aŭgusto la 3a, ne ekzistis en la tuta Pola Reĝlando kaj Litvo palaco pli grandioza, pli grandsinjorece prizorgata, ol la pola Versajlo, en kiu loĝis tiutempa Granda Hetmano, Jan Klemens el Ruszcza Branicki, la lasta heredanto de la malnova familio, kiu eĉ en la epoko de Pjastoj estis unu el la plej riĉaj, — ankaŭ heredanto de Hetmano Czarniecki laŭ la patrina linio. Veras, ke tiu grandioza palaco estis tute freŝa, kaj ne troveblis en ĝi spuroj de antikveco: ĝi estis loko kvazaŭ tuŝita de magia vergo kaj al podlaĥia ebenaĵo transportita de sub alia ĉielo. — La magia vergo estis volo de unu homo kaj liaj milionoj. Oni rakontis tiutempe, ke iom pli frue, probable antaŭ la kreo de la Versajlo, kiam la urbeto bruliĝis, Hetmano Branicki diris, ke li preskaŭ ĝojas pro tiu fakto, ĉar jen li povas, laŭ sia imago, nove el cindroj ĝin centoble pli grandiozan fari.Ankaŭ nun la stratoj de Bjalistoko aspektis kvazaŭ en fremda loko, plenaj de elegantaj biendomoj kun ĝardenoj, blankaj, puraj, ridetantaj: kaj tre multaj el tiuj dometoj, posedataj de oficistoj, korteganoj, oficialuloj, francoj kaj germanoj, konsistigantaj la tre grandan kortegon de la Hetmano, estis dekoritaj laŭ la maniero ĉe ni eksterordinara, kaj estis plenaj je komfortaĵoj en nia lando neatenditaj.5
Ankaŭ la juna frato de Józef, fama roman- kaj dramverkisto Kajetan
Kraszewski, ofte priskribis la riĉan historion de la bjalistoka palaco:
Fieris tiutempa Bjalistoko ankaŭ pri grandega brikdomo uzata kiel gastejo aŭ kafejo. Tiu taverno, preparita laŭ fremda maniero, troviĝis apud la ĉefa, larĝa vojo angule, regis ĝin Andruszko aŭ lia edzino, kies pasinta vivo onidire fiŝarĝis la pasintecon de Branicki.6Pli diskreta en siaj memorlibroj estis grafino Anna Wąsowiczówna. Pri la bjalistoka palaco ŝi skribis:
Valoraj francaj tapetoj, speguloj, iloj, dekoraĵoj similis la versajlan stilon. Oni eĉ ne povas imagi grandiozon de ludsalonoj kaj antaŭĉambroj dekoritaj per marmoraj kolonoj.7Plurajn mirojn pri la palaco de Branicki ni trovas en memorlibroj, same interesa ŝajnis esti vivo de ĝiaj loĝantoj, pri kio pli aŭ malpli diskrete skribis, ekzemple, fratoj Kraszewski kaj Hanna Muszyńska-Hofmanowa. Tamen la urbo mem estis neglektata kompare kun la belega palaco, kaj tia ĝi restis longe, eĉ dum la tempo de la plej granda prospero en la epoko tre interesa en si mem.
La fino de la 19a jarcento estis por Bjalistoko tempo de eksterordinare dinamika evoluo. Danke al la konstruo de la fervojo inter Varsovio kaj Peterburgo la urbo fariĝis Promesita Tero al multaj serĉantoj de laboro kaj de socia promociiĝo. Ĉi tie kruciĝis religioj: romkatolika kaj juda, protestanta kaj ortodoksa. En la ĉefa foirplaco, nomata Bazara Placo, super kiu altis la Urbodomo, kvazaŭ en la legenda Babelturo sonis multaj lingvoj. Ĉi tiu loko tiom fascinis la dek-jaran Ludovikon Zamenhof, ke pri ĝi li verkis sian unuan verkon. Ĝi estis kvinparta dramo Babelturo, kies ideofonto estis bjalistoka Urbodomo kaj ĝin ĉirkaŭanta bazaro.
La teksa industrio iĝis la ĉefa industrio de la Manĉestro de la Nordo, kiel oni nomis Bjalistokon. Aperis novaj fabrikoj: de Małka Blochowa, Eugeniusz Becker, Hendricks, fratoj Commichau, Ch. Nowik, B. Polak, D. Szapiro, O. Trylling. Bjalistoko dankoŝuldas al tiuj alvenintoj (el multaj eŭropaj lokoj) ne nur evoluon de industrio, sed ankaŭ grandan influon al kultura vivo, tre riĉan, ĉar kreatan ja de multaj nacioj. Apud fabrikoj aperis belegaj urbopalacoj iĝantaj kulturdiskutejoj de la urbo, ekzemple, la domo de Commichau ĉe la strato Warszawska. Hugo Commichau lasis jenan priskribon de Bjalistoko:
La urbo Bjalistoko tiam havis eble 20 mil loĝantojn, almenaŭ tri kvaronoj da ili estis judoj. Ĉar estis ĉi tie preskaŭ nur unuetaĝaj domoj, la urbo estis pli vasta ol urboj same homplenaj en la okcidenta Eŭropo. La stratojn kovris malebena pavimo, same kiel trotuarojn. Ĉar mankis akvotuba sistemo, preskaŭ ĉiu domo estis ekipita de puto. Stratoj ne estis lumigitaj, nur sur la ĉefa placo kaj ĉe la policejo brulis kerosena lampo, sed nur dum senlunaj noktoj. Stratojn oni balais unufoje tage.8Pri sia familia urbo skribis verkisto kaj poeto Zusman Segałowicz en sia membiografia trilibro Zeliks jorn. Elstara muzikisto Nicolas Slonimsky en sia libro Absoluta aŭdokapablo lasis tre interesan rememoron pri Bjalistoko, la familia urbo de sia avo, Ĥaim Zelig Słonimski, matematikisto, verkisto kaj inventisto.
Verŝajne la plej interesan kaj la plej profundan vidon al la urbo lasis
Maria Dąbrowska en la jaro 1924. Ŝajnas ke rimarkoj de la verkistino
ne estis nur ŝia persona opinio pri Bjalistoko:
 |
 |
Jam post sunsubiro ni alvenas al Bjalistoko. Al tiu abomena urbetaĉo, al tiu malpura truo, al tiu rubujo kun nedifinita, kameleona vizaĝo… En Bjalistoko, se oni sin prezentu “ĉe iu” — oni sin prezentu ĉe Ritz. Jen estas unuaklasa personeco de Bjalistoko, ĉar hotelon kun tia komforto kaj pureco havas neniu provinceca urbo en la landoparto iam okupata de Ruslando. Jen estas la sama Ritz al kiu en Londono oni iras al “five o clock tea”.9Rimarkoj de Maria Dąbrowska pri promenado en la urbo, bedaŭrinde, ne montras Bjalistokon bone:
Aĉaj, trietaĝaj brikdomoj estas konstruitaj el kremkoloraj, pale rozkoloraj kaj ruĝaj brikoj, metataj strie, estas trapikitaj, trodekoritaj, troabomenaj,sed poste ŝi skribas ankaŭ:
Bjalistoko havas potencon iĝi tre bela — kontraŭ tre malgranda prezo. Ĝi havas ĉion, kio mankas en Varsovio — larĝajn perspektivojn, malplenajn terenojn, multan arboverdon, oni eĉ la urbon ne devas alikonstrui.9La intermilita Bjalistoko estis speciala loko, kie videblis kunlaborado de ĉiuj nacioj loĝantaj tiuurbe. La ligilo estis kulturo — ankoraŭ nova, formiĝanta post la regajno de la sendependeco, serĉanta apogon en iama, forgesita grandiozeco de Bjalistoko, sed ankaŭ pliriĉigata de freŝaj aspektoj alportataj de novaj urbanoj.
Komunaj bildekspozicioj, poeziaj vesperoj, fine teatro kaj Esperanto-movado, tre grava por promociado de Bjalistoko — ĉio ĉi formis novan personecon de la urbo. Sed la Dua Mondmilito kripligis Bjalistokon — 80% de la konstruaĵoj estis tute detruitaj. De la centmilhoma loĝantaro restis malpli ol duono. Unu el la plej bonaj postmilitaj polaj poetoj, Wiesław Kazanecki, naskiĝinta en Bjalistoko, skribis en sia poemo Foto — Malnova Bjalistoko:
Sed ne plu estas la urbo
kun vojetoj inter lignaj palisaroj,
kun tegoloj flikitaj de neĝo.
Kaj pavimaj ŝtonoj en judaj ĉapetoj
kverelis
kontraŭ ĉaraj radoj dum foirtago.
Kaj ne plu estas la hospitalo
kiu aŭdis mian unuan krion,
eltranĉita funiklo,
per ruboj cikatriĝis la tegmento.
Karbiĝintaj judaj manteloj
kolektiĝas dum sunsubiro,
sepopan kandelingon volvas
per luna lumo,
kiel erojn de rosario kalkulas
bruligitajn ripojn de la sinagogo.
La nuntempa Bjalistoko estas moderna urbo, kreanta daŭre sian historian
kaj kulturan personecon. Multaj junaj verkistoj kaj poetoj, naskiĝintaj
en aŭ ligitaj kun la urbo, subtenas ĉi-procezon, pli kaj pli da spaco
dediĉante en sia verkaro al Bjalistoko.
Tradukis el la pola Przemysław Wierzbowski
2. Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców. PIW, 1963, Vol. II, p. 399.
5. Kraszewski J.I. Grzechy hetmańskie: obrazy z końca XVIII wieku. Warszawa, 1975, dtr. 10.
6. Dunin Koziecki Z. Białystok w XVIII w. Białystok, 1932, p. 61.
7. Dziennik Białostocki, 8. 03. 1936, №67, p. 4.
8. Tomecka B., Szczygieł-Rogowska J. Cmentarz ewangelicki w Białymstoku. Białystok, 2008, p. 11.
9. Dobroński A. Cz., Szczygieł-Rogowska J. Białystok, lata 20-te, lata 30-te. Białystok, 2003, p. 91.
La
RevuoTegmentita de ĉi tiu solida eldonejo, La Revuo aperis akurate kaj bonkvalite, oni neniam vidis en ĝi — bedaŭrinde, oftajn en la Esperanta gazetaro — plendojn pri malbona financa stato.
La Revuon fondis kaj direktis franca sciencisto Carlo Bourlet; ĝi estis kompetente redaktata de barono Félicien Menu de Ménil, konata ankaŭ kiel la komponinto de la Esperanta himno La Espero.
La Revuo havis subtitolon “Internacia monata literatura gazeto kun konstanta kunlaborado de D-ro L.L. Zamenhof, Aŭtoro de la lingvo Esperanto”. La Revuo estis la dua Esperanto-gazeto, kun kiu Zamenhof estis forte ligita. Sed kontraste al (La) Esperantisto, Zamenhof nun ne devis okupiĝi pri tedaj redaktaj aferoj, nek verki bagatelaĵojn kaj primovadajn komentojn. La Revuo estis fondita, ke li povu aperigi siajn tradukojn. Kaj la traduk-listo estas impona.
Plej grave estis, ke La Revuo publikigis fragmentojn el la Zamenhofa traduko de la Biblio, la plej legata verko en la mondo: La Predikanto, La Psalmaro, Genezo, Eliro, Levidoj, Nombroj, Readmono. Sed ankaŭ aliaj tradukoj de Zamenhof aperis en ĉi tiu gazeto: Esperanta Proverbaro kaj prozaĵoj de Andersen, Orzeszko, Ŝalom Alejĥem, Heine.
Okulfrapas la nombro de teatraĵoj: La Revizoro de Gogol, Ifigenio en Taŭrido de Goeto, Georgo Dandin de Moliero, La Rabistoj de Ŝilero. Krome en ĝi aperis ankaŭ liaj Kongresaj Paroladoj kaj Respondoj. Ĉio ĉi poste aperis (kaj reaperis) libroforme.
Danke al la kunlaboro de Antoni Grabowski, Kabe, Henri Vallienne, Émile Boirac, Edmond Privat kaj aliaj gravaj aŭtoroj La Revuo estis la plej prestiĝa Esperanta revuo antaŭ la unua mondmilito.
En la unua numero de La Revuo mankas atendebla alparolo de la legantoj, kvazaŭ ĝia apero estus natura kaj ne bezonanta iajn ajn pravigojn. Nur fine de la revuo, en la rubriko Kroniko, sekvas jena Avizo:
Nia legantoj vane serĉus, en tiu kroniko, detalajn raportojn pri la mondo esperantista, ĉar ni tute ne intencas konkurenci la poresperantajn propagandajn ĉu naciajn ĉu internaciajn gazetojn. La Revuo estas kaj estos ĉiam pure literatura. Ĝi ne estas interesperantista al ĉiuj malfermata diskutejo. Por ni, Esperanto estas fakto, kaj ni uzas ĝin tia, kia ĝi estas. Espereble ni tiamaniere ankaŭ helpos al ĝia disvastiĝo, sed malrekte, pruvante ĝian utilecon kaj literaturecon.
Literaturaj konkursoj jam iĝis tradicio ĉe la Esperantaj revuoj. Ankaŭ La Revuo ne iĝis escepto, anoncinte en la unua numero pri Grava konkurso pri originala prozaĵo. Pri ĝi aperis detala komentario de la juĝantaro (Boirac, Kabe, Lambert), kiu listigis la plej oftajn erarojn en la ricevitaj konkursaĵoj. Ĝi ankaŭ donis konsilojn pri bona stilo. Premiado kaj malkaŝado de la nomo de la unua gajninto (franco René Artigues) okazis en speciala kunveno tuj post la Kembriĝa UK (1907). Sekvis pliaj konkursoj, inter ili, tiu por difini la plej bonan stiliston-literaturiston, en kiu unuarangiĝis Kazimierz Bein (Kabe), aŭ la poezia konkurso Floraj Ludoj, kies unua reĝino iĝis Marie Hankel.
La Revuo aspektis pli libre ol revue: dense presitaj tekstoj, manko de grafikaĵoj aŭ bildoj, escepte de tutpaĝaj fotoportretoj. Sed tiuj portretoj presitaj sur bona glacea papero estis veraj artaĵoj. Kompreneble, en la unua numero foto de la Majstro, sed estis ankaŭ la trio por la Tria, kaj la kvaro por la Kvara, la plej bona stilisto Kabe kaj la aktoroj, prezentintaj Ifigenion en Taŭrido... Neniu alia gazeto havis similan fotogalerion.
La detale strukturita indekso (lokita komence de la binditaj kolektoj) ebligas rapidan serĉadon.
Jen la divido: Literaturo (originala kaj traduka), Teatraĵoj, Poezioj, Diversaĵoj. Al Diversaĵoj apartenis kongresaj paroladoj de Zamenhof, liaj lingvaj respondoj, prikongresaj artikoloj, kulturaj eseoj kaj nekrologaj eseoj pri diversfakaj renomuloj.
Enorman atenton ricevis la 4a Universala Kongreso en Dresdeno (1908). Carlo Bourlet sur dek kvar paĝoj raportis pri sia vizito al Dresdeno, prepariĝanta akcepti la mondan esperantistaron. Duoble pli granda estas lia artikolo pri la efektiviĝinta kongreso. Ankaŭ en aliaj jaroj la kongresaj raportoj venas ĉefe, sed ne ekskluzive, el lia plumo.
Bibliografia rubriko prezentas, pli aŭ malpli amplekse, librojn kaj muzikaĵojn. Foje ankaŭ Esperanta gazetaro estas prezentata. En la rubriko Kroniko oni trovas ĉefe priesperantajn informojn. En septembro 1912 startis la rubriko Internacia vivo, en kiu aperis artikoloj el La Vie Internationale pri tutmondaj problemoj kaj sciigoj pri okazontaj kaj okazintaj konferencoj, kongresoj kaj kunvenoj.
Oni ne povas supertaksi la organizajn talentojn de Carlo Bourlet, al kiu ni ŝuldas la fortikiĝon de nia literaturo. Jene Zamenhof esprimis tion ĉe la tombo de Bourlet:
Al lia senlaca iniciatado, instigado kaj helpado ni ŝuldas grandan riĉiĝon de nia literaturo kaj aperon de la plej gravaj verkoj pri kaj en nia lingvo.
Post la morto de Bourlet, en oktobro 1913 la nova direktoro de La Revuo estis elektita Félicien Menu de Ménil.
La Revuo aperis dum ok plenaj jaroj, ĝia lasta numero estis tiu de aŭgusto 1914 — la eksplodo de la unua mondmilito malhelpis ĝian pluan eldonadon. Ĉiumonataj 48-paĝaj numeroj havigis suman amplekson de 576 paĝoj jare (kelkfoje aldoniĝis 4–8 pliaj paĝoj). Al ili aldoniĝis rozkoloraj paĝoj kun reklamoj, kiuj mankas en la binditaj kolektoj. Dum la ok jaroj aperis 96 numeroj sur entute 6144 paĝoj.
Ni resumu ankoraŭfoje la ĉefajn atutojn de La Revuo: Hachette, Zamenhof, la konkursoj, la Universalaj Kongresoj.
Halina Gorecka
Peceto
de Ĉinio en via hejmoAnkaŭ estas zorge kolektitaj similaj raportoj de ĉinaj esperantistoj, kiuj vizitis la samideanojn en Azio, Ameriko kaj Eŭropo. Malgraŭ ke ordinaraj ĉinoj, laŭ la vortoj de germanaj esperantistoj, vivas modeste, ankaŭ ili vizitas grandan mondon. Dum la periodo ĉinaj esperantistoj estis en Belgio, Nederlando, Svislando, Hispanio, Japanio, Kanado, Usono, Koreio, Germanio kaj en aliaj landoj.
Ambaŭ tekstopartoj estas bona informilo pri Ĉinio kaj ties esperantistoj. Apud la esperantlingva teksto estas la sama teksto en la ĉina lingvo. Ĉiujn artikolojn ornamas la fotoj de aŭtoroj.
Certe, la artikolaro estas refreŝiga memorilo por ĉinoj pri la mondo kaj por mondaj esperantistoj pri Ĉinio. Estas bona ideo eldoni similajn artikolarojn surbaze de materialo de El Popola Ĉinio kaj La Mondo pri kulturo, arto, antikva historio, pri naciaj minoritatoj, pri moroj kaj kutimoj, pri E-movado, pri moderna evoluo de Ĉinio.
Aĉetinte la libron, ĉiu havos peceton de Ĉinio en sia hejmo.
Anatolo Sidorov
Malpli
interesa ol UEA memPlena analizo de la historio de UEA restas tasko farota,
kaj aldonis, ke per sia libro li volas “stimuli al pliaj esploroj” (p. 7).
Pied-note li referencis “kompletige” al Lingvo kaj popolo (2006) de Tonkin, sed ne al la sam-jara disertacio de Marcus Sikosek (la knaba nomo de la nuna Ziko van Dijk). Certe nek ĉi epizodeska disertacio nek la recenzata La Asocio estas la “plena analizo” kiun celis Lins.
La libro rezultas el fosadoj de la aŭtoro plenumitaj inter 2003 kaj 2005 en la roterdama sidejo de UEA.
La verko konsistas el du partoj: en la komenca troviĝas iom larĝa prezento de la historio de Biblioteko Hodler (kvankam sen esencaj novaĵoj), analizo de la divers-epokaj statutoj de UEA (ĉapitro aparte teda) kaj (historiografia?) prezento de la ĉefaj Esperanto-historioj (ĉapitro sen rekta rilato al UEA). Ĉi lastan ĉapitron karakterizas granda supraĵeco. Por ekzemplo Dijk riproĉas al Korĵenkov (p. 135):
…Korĵenkov misuzas la piednotojn por aldonaj informetoj kaj komentoj, kiujn li ial ne volis meti en la kutiman [kurantan? — R.H.] tekstonkaj riproĉas la ruson pro ties ne-uzo de la sikoseka kongres-fabelaro Sed homoj kun homoj…
La duan parton de la mikspoto konsistigas deko da epizodoj el la historio de UEA. Pluraj restas sen baza informa valoro. Io mirigas ĉe historiisto (aŭ ĉu Sikosek-van Dijk tamen estas nura movadulo?): lia vitriola sinteno al Ivo Lapenna kiu havas nenion komunan kun la sobro de Lins. Ĝi sentiĝas aparte akre en la fina ĉapitro subtitolita “Kial Lapenna ne fariĝis heroo de Novjorko”. Temas pri la subskribo-kampanjo de la jaroj 1966 k.s. kiu mobilizis la tiaman membraron de UEA kaj donis okazon por vasta informado pri Esperanto. La demandon pri la intenco de Lapenna van Dijk respondas per diro de Victor Sadler (kvazaŭ el ĝi li ricevus revelacion): “Private Lapenna diris al Sadler ke li lanĉis la kampanjon por havi temon por kontakti la publikon, kaj por doni al la esperantistoj ion, pri kio ili povas okupiĝi.” (p. 287) Ĉu io nova por Dijk naskita en 1973 kaj 14-jara kiam Lapenna mortis? Al siaj spekulativoj li tiel mem fortiras ĉian bazon.
Por distri kiun li rakontas la historion pri laŭdire geja kongres-sekretario Nicolaison kaj ties eksigo el la ofico? Tiaĵoj impresas jam neniun.
Historion de UEA aŭ almenaŭ gravajn brikojn por ties konstruo mi imagas alia. Ĝis nun ni apenaŭ ion scias pri gvidaj figuroj en la prezidanta ofico, por ekzemplo: Bolingbroke Mudie, Canuto, Liniger (kiu konas la nomon?), Malmgren, Stettler, Yagi k. a. Ĉu ili direktis la agadon, donis impulsojn aŭ estis nuraj figuroj galionaj? Kian redaktan politikon por la UEA-revuo havis Auld, Ertl, Fettes, Goldsmith, Hodler, Jakob, Marček, Milojević, Privat, Sadler, Zacho? Kio pri la Belartaj Konkursoj kaj ties efektiva rolo en la literatur-historio de Esperanto? Kio pri la Internaciaj Someraj (poste Kongresaj) Universitatoj kaj ties kontribuo al la utiligo de Esperanto por scienca laboro? Kio pri la labor-planoj de UEA, ilia efektivigo, fiasko aŭ sukceso? Kio pri la eldonaĵoj de UEA dum tuta jar-cento (kial mankas bibliografio?)? Pri ĉio ĉi silentas same Sikosek kiel van Dijk. Li ja allasas, ke la epizodoj en la dua parto de la libro estas “iom pli ĵurnalisme verkitaj” (p. 289). Nu, sed kia ĵurnalismo?
Bilanco: eĉ la Esperanta Civito devos agnoski, ke UEA kaj ties historio estas pli interesaj ol ĉi tirkest-vakiga artikolaro apenaŭ atento-kapta.
Reinhard Haupenthal
El la kolekto de Josi Shemer
2009. №4 (174)
Aperas ĉiumonate
Fondita en 1909 de Aleksandr Saĥarov
Refondita en 1991
Eldonas kaj administras: Halina Gorecka
Redaktas: Aleksander Korĵenkov
Konstantaj kunlaborantoj: Tatjana Auderskaja, István Ertl,
Dafydd ab Iago, Wolfgang Kirschstein, Aleksej Korĵenkov, Alen Kris, Viktor
Kulakov, Glebo Malcev, Floréal Martorell, Valentin Melnikov, Sergio Pokrovskij,
Aloísio Sartorato, Serge Sire, Maria Sokolova
Adreso: RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, Ruslando
Elektronika adreso: sezonoj@kanet.ru
Telefono: (4012) 656033
Hejmpaĝo: Esperanto.Org/Ondo
Abontarifo por 2009:
— Internacia tarifo: 38 eŭroj
— Orienteŭropa tarifo: 20 eŭroj
— Ruslanda tarifo: 450 ruslandaj rubloj
— Aerpoŝta aldono: 5 eŭroj
— Elektronika abono: 12 eŭroj
Konto ĉe UEA: avko-u
Recenzoj. Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la
recenzota libro, kasedo, disko k. a. al la redakcia adreso.
Eldonkvanto: 700 ekzempleroj
Anonctarifo:
— Plena paĝo: 100 EUR (3000 rubloj)
— Duona paĝo: 60 EUR (1800 rubloj)
— Kvarona paĝo: 35 EUR (1050 rubloj)
— Okona paĝo: 20 EUR (600 rubloj)
— Malpligrandaj: 0.50 EUR aŭ 15 rubloj por 1 cm²
— Kovrilpaĝa kolorplena anonco kostas duoble.
Triona rabato por ripeto en la sekva numero.
Donacoj. La donacoj estas danke akceptataj ĉe la redakcia adreso
(ruslandaj rubloj) aŭ ĉe nia konto avko-u ĉe UEA.