Vide el Bruselo
Rubriko de Dafydd ab Iago
en La Ondo de Esperanto
En 2001 Dafydd ab Iago, kiel ĝenerala sekretario de Eŭropa Esperanto-Unio
kaj gvidanto de la Brusela Komunikadcentro, en La Ondo de Esperanto
(LOdE) ekgvidis rubrikon Vide el Bruselo, por trakti precipe lingvajn
aspektojn de la unuiĝo de Eŭropo. La rubriko paŭzis dum La Ondo
havis suplemente la Eŭropan Bultenon,
kiun Dafydd redaktis. En septembro 2005 la rubriko Vide el Bruselo reaperis en La Ondo, plu gvidata de Dafydd ab Iago.
Aktualigita je la 25a de junio 2015.
La Ondo de Esperanto. 2015
- Britio, ĉu denove insula? (LOdE-248)
- Eŭropa Energia Unio (LOdE-247)
- Kion ni manĝas? (LOdE-245)
- Eŭropo sur du radoj (LOdE-244)
- La nova Eŭropa Komisiono sen plurlingvismo (LOdE-243)
La Ondo de Esperanto. 2014
- Nova komisiono kaj novaj skandaloj (LOdE-242)
- Diskuti la energian kaj klimatan politikojn (LOdE-241)
- Skotlando: Reagoj pri la referendumo (LOdE-240)
- La aŭtuna Eŭropo (LOdE-238/239)
- Ĉu Bruselo decidos pri klimato? (LOdE-237)
- Bjalistoko, Ukrainio kaj Eŭropo (LOdE-236)
- Kimrio kontraŭ Eŭropo (LOdE-234/235)
- Eŭropaj elektoj (LOdE-233)
- Viando Eŭropa (LOdE-232)
- Jaro de progreso kontraŭ impostevitado? (LOdE-231)
La Ondo de Esperanto. 2013
- Rasisma Kristnasko en Nederlando (LOdE-230)
- Karibio volas kompenson de Eŭropo (LOdE-229)
- Savi endanĝerigitajn lingvojn (LOdE-228)
- EU malsukcesas kontraŭi impostevitadon (LOdE-224)
- Baldaŭ 24 aŭ eĉ 30 lingvoj, sen Esperanto (LOdE-222/223)
- Klimata ŝanĝiĝo post 2030 (LOdE-221)
- De laktolagoj al laktejegoj en Eŭropo (LOdE-220)
- Kion faros Eŭropo por la planedo (LOdE-219)
La Ondo de Esperanto. 2012
- Ĉu Eŭropo rajtas patenti ĉimpanzojn? (LOdE-218)
- Vicprezidanto de la Eŭropa Parlamento alvokas la armeon enmiksiĝi (LOdE-217)
- Artefarita Esperanto-stila Eŭropo (LOdE-214/215)
- Ĉu ankoraŭ savi la planedon (LOdE-213)
- Nova vento en Bruselo (LOdE-212)
- Tabuo por parlamentanoj: tranĉi siajn propran elspezojn (LOdE-211)
- Bruselo ne deziras sinesprimi pri la sendependeco (LOdE-210)
- Eŭropo dikiĝas (LOdE-209)
- Eŭropo ne volas malsamajn nomojn (LOdE-208)
- El unu venas kvar lingvoj (LOdE-207)
La Ondo de Esperanto. 2011
- Ĉu Eŭropo havas patentitajn tomatojn kaj bovojn? (LOdE-206)
- La samaj malnovaj eraroj (LOdE-205)
- Ĉu malhisi la flagojn (LOdE-204)
- Eŭropo falanta (LOdE-202)
- La klimata problemo revenis (LOdE-201)
- Eŭropo forgesis sian animon (LOdE-200)
- Eŭropo senpova kaj malrapida (LOdE-198)
- 249 tagoj sen registaro: Monda rekordo de Belgio (LOdE-197)
- EU prokrastas pri la irlanda (LOdE-196)
- Forgesita Kristnasko (LOdE-196)
La Ondo de Esperanto. 2010
- Eŭropo falas pro WikiLeaks (LOdE-195)
- Ne! al la lingvoj en danĝero (LOdE-194)
- La franca malpli uzata (LOdE-193)
- Hispanio plu perdas tempon (LOdE-192)
- La esperanta nacio (LOdE-190–191)
- Belga ekzemplo de disfalo (LOdE-189)
- Petrolo-sabloj timigas Eŭropon (LOdE-188)
- Ĉu Belgio eksplodos? (LOdE-187)
- Ĉu kaj kiam EU aldonos novajn lingvojn? (LOdE-186)
- La angla venkas (LOdE-185)
- Nova milito por la franca (LOdE-184)
- La sendanĝera bonhumora ĉefo de Eŭropo (LOdE-183)
La Ondo de Esperanto. 2009
- Francio-Britio: semantika konflikto (LOdE-182)
- Ĉu komisionano pri multlingvismo (LOdE-180)
- La kimra malaperos en la Kimria parlamento (LOdE-180)
- Monpunoj pro la malbona slovaka lingvo (LOdE-178–179)
- La galega lingvo minacata (LOdE-175)
- EU kaj Hindujo samopinias pri multlingvismo (LOdE-174)
- Juna esperantisto promociis Esperanton ĉe la Unuiĝintaj Nacioj (LOdE-172)
- Eŭropo kritikas Hispanion pro lingva diskriminacio (LOdE-171)
La Ondo de Esperanto. 2008
- Eŭropa Komisiono financas studadon pri “vehikla” lingvo (LOdE-170)
- Kontraŭ anglalingva imperialismo (LOdE-169)
- La Eŭropa Unio aldonas novajn lingvojn (LOdE-168)
- Germanaj entreprenistoj kontraŭ la kataluna (LOdE-166–167)
- Pli da lingvoj por la Eŭropa Unio (LOdE-164)
- Denove batalo por la germana (LOdE-163)
- Persona lingvo (LOdE-162)
- Komisiono atakas Esperanton (LOdE-161)
- Mi estas kontraŭ ununura lingvo en Eŭropo: Intervjuo kun Leonard Orban (LOdE-159)
La Ondo de Esperanto. 2007
- Nurangla edukado en Anglio (LOdE-158)
- Esperanto kontraŭstaras la ideon de Eŭropo (LOdE-157)
- La angla venkas dank' al Sarkozy (LOdE-156)
- Kontrolita plena multlingvismo (LOdE-153)
- Esperanto en Eŭropa Parlamento (LOdE-152)
- Komenci interregistaran diskuton (LOdE-151)
- Leonard Orban: Nova respondeculo pri lingvoj en Eŭropo (LOdE-150)
- Altaj privilegioj mortas malrapide (LOdE-149)
- Tri novaj lingvoj (LOdE-148)
- Kune ekde 1957 (LOdE-147)
La Ondo de Esperanto. 2006
- Multlingvismo: Eŭropa Parlamento debatas minoritatajn lingvojn (LOdE-146)
- Esperanto-batalo pri lingva raporto (LOdE-145)
- EU malŝparis milionojn da eŭroj pro tradukado (LOdE-144)
- La irlanda oficialiĝas (LOdE-142–143)
- Ĉio farita angle (LOdE-141)
- La fortaj lingvoj (LOdE-140)
- Koleriĝi pro la angla (LOdE-138–139)
- Ĉu EU malfermis la pordon en 2004? (LOdE-137)
- Pligrandiĝo aŭ privilegiita partnereco? (LOdE-136)
- Fine de novembro (LOdE-135)
La Ondo de Esperanto. 2005
- Eŭropa pligrandiĝo — kien? (LOdE-134)
- Demandoj senrespondaj (LOdE-133)
- Lingvaj demandoj en Bruselo (LOdE-132)
- Pligrandiĝo. Unu jaron poste (LOdE-130-131)
Arkivo
- Bruselo — la nova Bjalistoko (LOdE-68)
La Ondo de Esperanto. 2001
- Diskriminaciaj dunganoncoj (LOdE-77)
- Pafi angle (LOdE-78)
- Malvarma Roterdamo (LOdE-79)
- Malklaraj ideoj (LOdE-80)
- Eŭropa Jaro de Kostaj Flugfolioj (LOdE-81)
- Senpaga vespermanĝo (LOdE-82-83)
- Kalumnio de malriĉa esperantisto (LOdE-84)
- Tradiciaj pollandaj kolbasoj (LOdE-85)
- Konfuceanismaj koreanoj (LOdE-86)
La Ondo de Esperanto. 2002
- Koleraj grekoj (LOdE-87)
- Lingva milito en Eŭropo (LOdE-88)
- Komuna mono, komuna lingvo (LOdE-89)
- Profesie agadi por la lingva egaleco: Intervjuo kun Dafydd ap Fergus (LOdE-90)
- Fajraj diskutoj en Norvegio (LOdE-90)
- Esperanto ne estas uzata en ĉiutaga vivo (LOdE-91)
- Kion dirus Zamenhof? (LOdE-91)
- Ĉeĥio, Pollando kaj Slovakio adoptas la anglan (LOdE-93)
- Tutmonda lingva katastrofo (LOdE-94–95)
- Esperantista Motorciklanta Ĉeno vojaĝas al Strasburgo (LOdE-96)
- British Council: “Post 25 jaroj la nederlanda estos formortinta lingvo” (LOdE-97)
- Flandraj politikistoj timas la anglan pli ol Esperanton (LOdE-98)
La Ondo de Esperanto. 2003
- Dek unu oficialaj lingvoj (LOdE-99)
- Al libera edukadkomerco (LOdE-100)
- Angla ekspansio en baltaj landoj (LOdE-102)
- Anglalingvaj libroj venkas (LOdE-103)
- Skrablo esperantiĝas (LOdE-104)
- Bruselaj kapdoloroj (LOdE-108)
- Tiuj italoj! (LOdE-109)
- ERA denove kampanjas (LOdE-110)
La Ondo de Esperanto. 2004
- Lingva festivalo (LOdE-111)
- ERA denove kampanjas (LOdE-112)
Bruselo: la nova Bjalistoko
Kvankam ĝi naskiĝis en Eŭropo, Esperanto ne estas eŭropa lingvo. Ĝi sukcesis iĝi vere internacia kaj tion pruvas ĝia pligrandiĝo ekster Eŭropo. Tamen de jardekoj Eŭropo prezentas multajn ŝancojn por Esperanto, kiuj alie ne ekzistus.
La evoluo de la Eŭropa Unio (EU) forte kreskigas etoson, kiu povus esti tre favora al Esperanto. Eble pro tio, individuaj esperantistoj bombardas anojn de la Eŭropa Parlamento per petleteroj kaj longaj dokumentoj. Ili nun fieras pri 80 parlamentanoj kiuj sin diris favoraj al Esperanto. Simile en la kongresoj de UEA kaj de aliaj organizoj ĉiujare oni esperas ke la EU finfine adoptos Esperanton kiel solvon de la lingva problemo. Ankaŭ en la reto Esperanto rapide evoluas kun miloj da paĝoj kaj dokumentoj, multaj en Eŭropo. Ni nun eĉ povas aŭskulti E-elsendojn en la reto, plejparte el Eŭropo. Eble tre baldaŭ videblos la unua Esperanta ret-televido. Sed ĉu Esperanto vere estas sur la bona vojo?Ne! Esperanto iras malantaŭen ĉar ĝi ne sukcesas venki ian ofican teritorion. Speciale ĉe la Eŭropaj organizoj en Bruselo la lingvo suferas pro tre malbona bildo (se ĝi havas iun ajn bildon). Tial poresperanta agado plej ofte estas ege kontraŭefika … Por Eŭropaj politikuloj Esperanto restas artefarita lingvo parolata de malmultaj fanatikuloj. Ĝi simple ne valoras seriozan diskuton per Eŭropaj politikuloj kaj funkciuloj.
Esperanto ne meritas diskuton, ĉar ĝi ne videblas aŭ aŭskulteblas en la Eŭropa ĉefurbo, Bruselo. Tiu fakto rekte rilatas al struktura malforteco de esperantaj organizoj.
Pro sia tutmonda devo, ekzemple, UEA devas rezigni sian Eŭropan agadon al volontuloj — t.e. al Brusela Laborgrupo pri la Lingvoproblemo en Eŭropo kaj al Eŭropa E-Unio. Tiuj volontuloj ne povas esti ĉiam profesie disponeblaj je agado ĉe politikuloj kaj ĵurnalistoj. Tamen ili laboras preskaŭ plentempe por Esperanto. Plie, tiaj nedaŭraj agadoj neniam efikos ĉar UEA restas en la malproksima Roterdamo. Ĵurnalistoj kaj eŭropaj politikuloj simple ne fidas privatulojn aŭ surpaperaĵajn organizojn sen Brusela oficejo.
Do, pro tiaj strukturaj kialoj, la E-movado malsukcesis krei Bruselan bazon por fari efikan Eŭropan politikon. Kaj ĝis nun la ofictenantoj de la movado ne komprenas la gravecon de la Eŭropa ĉefurbo. Ili ne komprenas kial jam de longa tempo tiom da landoj havas ambasadejojn kaj konsulejojn en Bruselo.
Ili ankaŭ ne vidas ke jam 2000 internaciaj organizoj havas oficejon en Bruselo por defendi siajn interesojn. Male, internaciaj esperantaj organizoj (UEA kaj SAT) elektis unulingvajn urbojn.
Eĉ la Flandra E-Ligo preferas unulingvan Antverpenon (kvankam pli da flandroj loĝas kaj laboras en Bruselo ol en Antverpeno). Ili ĉiuj ne vidas ke Bruselo estas tiel multlingva, kiel estis Bjalistoko. Ĉi tie nenia lingvo havas monopolon. La parolenda lingvo ĉiam dependas de kiam, de kie kaj de kiuj parolas. Eĉ belgoj estas ofte devigataj paroli aliajn lingvojn. Bruselo (la urbo kaj Eŭropaj instancoj) estas granda lingva eksperimento, en kiu ne partoprenas esperantistoj. En la plej multlingva Eŭropa urbo venas sep aŭ ok homoj al esperantaj renkontiĝoj. Neniam la malforta Brusela grupo organizos ĉi tie grandajn renkontiĝojn kaj altiros la intereson de ĵurnalistoj kaj EP-anoj.
Sed kial kunigi Esperantajn organizojn kaj parolantojn en Bruselo? Kial gravas ĉi tiu urbo?
Unue, peresperanta agado por lingva egalrajteco estos plej granda kontribuo al demokratio. Kun oficejo en Bruselo, ni povus efike kritiki ĉiujn formojn de lingva malegaleco en la EU. Ni povus klarigi (samtempe en Esperanto kaj naciaj lingvoj) al 1000 eksterlandaj ĵurnalistoj en Bruselo la kostojn kaj malavantaĝojn de la angla-franca lingva monopolo. Ni kritikus (ankaŭ en Esperanto kaj naciaj lingvoj) la lingvajn malegalrajtecojn, kiujn alfrontos estontaj EU-membroj kaj alfrontas malgrandaj nacioj ĉie en la mondo. La profito de tia agado estos mondskala profesia bildo por Esperanto en amaskomunikiloj.
Same kiel agado per Amnesty International kaj Greenpeace, esperanta agado estus valorega por la tuta mondo.
Due, nur en la multlingva Bruselo, kun 40% da eksterlandanoj, eblas konstrui lokon, kie oni daŭre parolas internacie. En tiu konstruado ludu gravan rolon la dek homoj kiuj, danke al esperantaj organizoj en Roterdamo kaj Parizo, nun povas sin vivteni per esperanta laboro. Tia materia kaj socia bazeto allogus esperantistojn por kongresi, por plifortigi siajn lingvajn konojn, kaj simple por resti en daŭra esperanta etoso. Ĝi ankaŭ donus ŝancojn al junuloj akiri spertojn kiel volontuloj en internaciaj esperantaj organizoj.
Trie, esperantaj organizoj uzu iom da — ege malgranda — ekonomia povo de esperantistoj. Kial pagi tiom dum niaj kongresoj al neesperantaj hoteloj, junulargastejoj, restoracioj, trinkejoj? Kial ni ne suksesas recikli iom da tiaj malgrandaj profitoj en nian movadon? Kial ne doni ŝancojn al kelkaj personoj labori en Esperanto?
Certe iam Esperantaj organizoj komprenos ke neniam eblos fari Eŭropan politikon el Roterdamo aŭ Parizo. Sed kiam?
Kaj, ĉu estus pli efike krei novan kaj vere Eŭropan organizon, kiu tuj profesie agos? Aŭ estus pli bone batali kontraŭ inerteco kaj nescio en ekzistantaj esperantaj organizoj, ĝis ili finfine transloĝiĝos al la nova Bjalistoko, kiu estas Bruselo?
La Ondo de Esperanto. 2000. №6 (68).